Voor je gezondheid is het belangrijk om je huis goed te ventileren. De lucht in huis raakt snel vervuild: we ademen, koken, drogen was, kopen nieuwe spullen en in de helft van de huizen wordt nog gerookt. Daarom moet vieze lucht eruit en schone lucht naar binnen. Toch is de ventilatie in veel huizen niet goed. In 1 op de 10 woningen groeit schimmel en binnen zit vaak meer fijnstof dan buiten.

Tips voor ventileren

Ventileren en je gezondheid 

Als je niet genoeg ventileert, blijven vocht, rook en schadelijke stoffen in huis hangen. Jij én je huisgenoten kunnen daar klachten van krijgen.   

Slechte ventilatie is niet alleen slecht voor je gezondheid, maar ook voor je huis. Te veel vocht kan zorgen voor schimmel op muren en plafonds, of schade aan verf en houtwerk.  

Het is vaak lastig om zelf te merken hoe schoon of vervuild de lucht in huis is. Met een CO2-meter kun je dat beter in de gaten houden. Zo’n meter laat zien hoeveel CO2 er in de lucht zit en soms ook hoe vochtig het binnen is. Zo weet je wanneer het tijd is om extra te ventileren of een raam open te zetten.  

Blijven de klachten? Ga dan naar de huisarts.  

Vuile lucht naar buiten, schone lucht naar binnen 

Vuile lucht naar buiten en schone lucht naar binnen kan op verschillende manieren, zoals met ramen of roosters die je zelf open moet zetten. En in sommige huizen zorgt een apparaat hiervoor. Naden en kieren zorgen soms ook voor verse lucht, maar zijn daar niet voor bedoeld. Als je huizen beter isoleert worden naden en kieren ook dichtgemaakt. Dan is het nóg belangrijker om een goed ventilatiesysteem te hebben. 

Laat frisse lucht doorstromen

Alleen een raam openzetten is niet genoeg. De frisse lucht moet ook dóór het huis kunnen bewegen en de gebruikte lucht wegduwen. Dat heet doorstroming. Denk aan een open deur of een spleet onder de binnendeuren, zodat lucht van de ene ruimte naar de andere kan stromen. Zonder doorstroming blijft de vieze lucht hangen, ook al staat er een raam open.  

Ventileren of luchten: wat is het verschil? 

De beste manier om gezonde lucht in huis te houden? Ventileer altijd: dag en nacht, het hele jaar door, ook in de winter. Zo komt frisse lucht binnen en gaan vocht en vieze stoffen weg.  

Veel huizen hebben toch ongezonde lucht, omdat bewoners niet genoeg ventileren. Ventileren is iets anders dan luchten: het betekent dat je voortdurend schone lucht binnenlaat én vuile lucht afvoert.  

Soms wil je extra snel vieze lucht kwijt, bijvoorbeeld na een feestje of als je de frituurpan hebt gebruikt. Dan kun je luchten: zet kort ramen en deuren tegenover elkaar open. Zet de thermostaat dan laag, zodat de verwarming niet onnodig aanslaat.  

Woon je vlak bij een drukke weg? Lucht dan het liefst buiten de spits. Heb je geen goed ventilatiesysteem? Zet dan elke dag twee of drie keer het hele huis open voor frisse en gezonde lucht.  

Soms extra goed ventileren  

Op sommige momenten is extra ventileren belangrijk. Op sommige momenten krijg je namelijk te maken extra veel vocht in huis of met andere schadelijke stoffen. Dan is het verstandig om extra te ventileren.  

• Tijdens het koken: zet een raam open of gebruik de afzuigkap. Bak of braad je in olie of boter? Zet de afzuigkap op de hoogste stand en laat hem nog een uur aan, zodat fijnstof en andere schadelijke stoffen verdwijnen. 
• Tijdens het douchen: zet de ventilatie op de hoogste stand of zet een raam open. Laat het raam niet te lang open; 20 tot 30 minuten is genoeg. Wordt het te koud, dan kan er juist condens en schimmel ontstaan. 
• Tijdens een feestje of als er veel mensen binnen zijn: zet een deur of raam open voor extra frisse lucht. 
• Bij klussen, zoals schilderen, zagen of schuren: ventileer extra, ook na afloop. Zo raak je oplosmiddelen en fijnstof sneller kwijt.
• Bij het drogen van was: hang de was het liefst buiten. Moet het binnen, zorg dan dat je de ruimte goed ventileert.

Hoe wordt jouw huis geventileerd?

Er zijn drie manieren waarop je huis geventileerd kan worden: door natuurlijke ventilatie, mechanische ventilatie of balansventilatie. Elke manier werkt anders. Je moet dus op andere dingen letten.  

Bij natuurlijke ventilatie moet je zelf zorgen dat er frisse lucht binnenkomt, bijvoorbeeld door een raam of rooster open te zetten. Bij mechanische ventilatie zorgt een ventilatiebox voor het afzuigen van de lucht. En bij balansventilatie regelt het systeem het naar buiten sturen van de vuile lucht én het naar binnen halen van verse lucht. Helemaal automatisch. 

Natuurlijke ventilatie: ramen en roosters  

Bijna 7 van de 10 huizen hebben alleen natuurlijke ventilatie. Dat betekent dat er geen elektrisch ventilatiesysteem in huis is.  Je ventileert dan door een raam op een kier te zetten of de ventilatieroosters open te houden.   

Waar je op moet letten: 

Lees hier meer over natuurlijke ventilatie.

Mechanische ventilatie: lucht wordt afgevoerd  

Bij mechanische ventilatie zuigt een ventilatiebox de vervuilde  lucht uit huis. De verse lucht komt via roosters of kieren binnen.   

Waar je op moet letten:

Lees hier meer over mechanische ventilatie.

Balansventilatie: lucht in én uit via het systeem  

Balansventilatie is een vorm van mechanische ventilatie waarbij de lucht automatisch in en uit het huis stroomt.  Het systeem voert vuile lucht af én blaast verse lucht naar binnen. In veel woningen gebeurt dit met warmteterugwinning (wtw), zodat de warmte niet verloren gaat.  

Waar je op moet letten:

Lees hier meer over balansventilatie.

Last van lawaai van je ventilatiebox? Onderhoud!   

Zet je de ventilatiebox soms uit omdat je last hebt van geluid of andere overlast? Laat het systeem dan nakijken door een installateur.  Maak (eventuele) roosters, afzuigventielen en filters goed schoon en zorg dat er regelmatig onderhoud wordt gedaan. Soms kan de installateur ook de capaciteit van het ventilatiesysteem verbeteren. 

Energiezuinig ventileren

Ventilatie kost altijd energie, omdat er warmte uit de woning verloren gaat. Warme lucht verlaat het huis en frisse buitenlucht komt daarvoor in de plaats. Maar goed ventileren is echt belangrijk voor je gezondheid en daarom geen energieverspilling.

Met slim ventileren kun je het energieverlies wel zo klein mogelijk houden. Check de tips op Slim en energiezuinig ventileren.

Hogere energiekosten: geen verspilling

Ventileren kost in het stookseizoen altijd wat energie. Als je namelijk frisse lucht binnenhaalt, dan moet die verwarmd worden, anders koelt het af in huis. In een goed geventileerd huis gaat ongeveer een kwart van je stookkosten op aan het verwarmen van de frisse lucht die binnenkomt. Dat lijkt zonde, maar ventilatie is belangrijk om jezelf, je huisgenoten én je huis gezond te houden.  
  
Sommige slimme systemen helpen wel om energiezuiniger te ventileren:  

• Sommige systemen werken met warmteterugwinning. Dat betekent dat de warmte uit de lucht die naar buiten gaat, wordt gebruikt om de frisse lucht van buiten alvast op te warmen. Zo is de frisse lucht van buiten al wat minder koud en heb je dus minder energie nodig om die op te warmen. En het voelt ook gelijk een stuk comfortabeler!  
• Vraagsturing zorgt ervoor dat het ventilatiesysteem automatisch harder of zachter ventileert als dat nodig is, bijvoorbeeld als er meer vocht of CO2 in de lucht zit. Zo hoef je er zelf niet aan te denken en ventileer je dus nooit te veel.

Vocht aanpakken

Vochtproblemen in huis tegengaan begint bij goed ventileren. Dan ontstaat er minder vocht en kan vuile lucht naar buiten. 

Om een vochtig huis te voorkomen is het slim om...

Niet geschikt: ontvochtiger en vochtvreter   

Ontvochtigers en vochtvreters kun je gebruiken om tijdelijk te veel vocht in huis op te vangen. Maar ze lossen het echte vochtprobleem in huis niet op. Ze zijn dus ook niet geschikt als vervanging van ventilatie.  

Ontvochtigers  

Ontvochtigers zijn elektrische apparaten die vocht uit de lucht halen. Ze werken alleen in een kleine, afgesloten ruimte waar geen nieuw vocht bijkomt. Een nadeel is dat ze veel stroom verbruiken.  

Vochtvreters 

Vochtvreters zijn bakjes met vochtopnemende korrels of gel. Ze werken zonder stroom, maar zijn alleen geschikt voor kleine vochtproblemen in afgesloten ruimtes, zoals een kast. Het nadeel is dat ze snel vol raken en dus maar kort helpen.

Voorkom schadelijke stoffen in huis 

Aanpassingen aan je woning kunnen helpen om vocht en ophoping van schadelijke stoffen tegen te gaan:  

• Zorg dat je huis goed geïsoleerd is. Zo voorkom je dat koude muren of ramen vochtig worden.  
• Ventileer de kruipruimte en leg eventueel folie op de bodem. Zo komt er minder vocht en vieze lucht in huis. Maak de vloer van de begane grond goed dicht, vooral bij de randen en rond leidingen, zoals cv-buizen, waterleidingen en de riolering.  
• Controleer of er ventilatieroosters zijn, zowel buiten net boven de grond als binnen in de kruipruimte. Zijn de roosters dicht of verstopt? Maak ze schoon. Ligt het terras te hoog en blokkeert dat het rooster? Haal dan bij het rooster een tegel weg en graaf wat grond af. Is er helemaal geen ventilatie? Laat dan een ventilatierooster of een speciale koker plaatsen.  
• Zorg dat je het kruipluik goed afsluit met een rubber. Zo blijft vocht en schadelijke lucht in de kruipruimte en kan het minder makkelijk je huis in.  
• Laat lekkages of ernstige vochtplekken snel repareren. Zo voorkom je schimmel en houtrot. 

Heb je als huurder last van vocht door een slecht huis? Bel dan je verhuurder of beheerder. Helpt dat niet, neem dan contact op met de Woonbond of met de GGD. Zij geven advies en kunnen onderzoek doen.