Je kan dus energie besparen met apparaten die weinig energie verbruiken, maar óók door die slim te gebruiken. Draai de was bijvoorbeeld op het ecoprogramma, en hang de was ook eens aan de lijn of op een rek te drogen. 

Hoeveel je met je apparaten kan besparen, hangt sterk af van hoeveel stroom je nu verbruikt. Een gemiddeld huishouden (met een aardgasaansluiting) verbruikt 2479 kWh stroom per jaar. Maar de onderlinge verschillen daarin zijn enorm: in 1 van de 5 woningen wordt jaarlijks minder dan 1.500 kWh verbruikt. En in 1 van de 10 woningen wordt meer dan 5.000 kWh per jaar verbruikt.

Tips voor apparaten

Apparaat kopen? Let op energielabel

Let bij aankoop van een nieuw apparaat op het energieverbruik. Het energielabel laat zien welke apparaten het zuinigst zijn met elektriciteit. Je vindt het energielabel op bijna alle apparaten: koelkasten en vriezers, wasmachines en wasdrogers, verlichting, televisies, airconditioners, ovens en afzuigkappen. Alles over de labels vind je op Energielabel.nl.

Zuinige apparaten hebben een donkergroen energielabel. Bij apparaten met een oud energielabel is dit A+++, bij apparaten met een nieuw energielabel is dat A. Op het energielabel staat ook het gemiddeld verbruik in kWh vermeld (per jaar of per 100 wasbeurten). Zuinige apparaten zijn meestal duurder dan minder zuinige. Maar je verdient het verschil in elk geval voor een deel terug doordat ze (veel) minder stroom gebruiken.

1 maart 2021: nieuw energielabel

Sinds 1 maart 2021 hebben wasmachines, vaatwassers, koelkasten, vriezers en beeldschermen een nieuw energielabel, en sinds 1 september 2021 is ook het label voor lampen aangepast. Het oude label liep van A+++ tot D, het nieuwe van A tot G. Andere apparaten - bijvoorbeeld wasdrogers, airco's en ovens - volgen later. Die hebben voorlopig nog wel een energielabel met schaal A+++ tot D.

Het label is vernieuwd omdat veel apparaten energielabel A-met-plusjes hadden. Het verschil tussen al die plusjes was voor veel consumenten niet duidelijk. Wat voorheen labelklasse A+++ was, komt in het nieuwe energielabel overeen met labelklasse B, C of zelfs D of E (dat verschilt per apparaattype). Met het nieuwe label is er weer ruimte voor groei. Bij het oude label hadden veel machines al het hoogst haalbare label. Het nieuwe energielabel biedt ruimte voor groei en is zo een prikkel voor fabrikanten om nóg zuinigere apparaten op de markt te brengen.

Heb je een van de hierboven genoemde apparaten in huis van vóór deze datum, dan kun je nog een oud label hebben met de plusjes. Dat zijn oudere modellen die nu niet meer worden gemaakt.

Wil je meer weten over het energielabel op apparaten? Kijk op Energielabel.nl.

Andere keurmerken op apparaten

Als je een apparaat koopt, is het goed om het energielabel te checken. Maar er zijn nog een paar dingen waar je op kan letten:

• Vergelijkende tests, bijvoorbeeld van de Consumentenbond.
• Keurmerken, bijvoorbeeld TCO en Energy Star.
• Het vermogen (aantal Watt) zegt ook iets over het verbruik.

Lees meer over keurmerken en ander logo's op apparaten in de Keurmerkenwijzer.

Energie besparen bij gebruik

Voor het energieverbruik is niet alleen belangrijk hoe zuinig het apparaat is, maar ook hoe je het apparaat gebruikt. Je kunt op de volgende manieren op je verbruik besparen:

• Gebruik apparaten efficiënt. Eén keer wassen met een volle trommel is zuiniger dan twee keer een halve lading wassen. Tips voor zuinig gebruik vind je bijvoorbeeld op Koelkasten en vriezers, Vaatwasser, Wasmachine, Wasdroger en Desktop, laptop en tablet.
• Vervang energieslurpers, zoals een oude koelkast of vriezer, door een nieuw zuinig exemplaar.
• Ontdek hoeveel stroom een apparaat verbruikt. Dat kan met een energiemeter. Die plaats je tussen het apparaat en het stopcontact.
• Lees de gebruiksaanwijzing goed door: meestal staan daarin tips voor slim gebruik van het apparaat.
• Bij oudere apparaten kan je het sluipverbruik flink beperken door het apparaat niet stand-by maar echt 'uit' te zetten. Soms moet je daarvoor de stekker uit het stopcontact trekken, of je gebruikt een stekkerdoos met aan/uit schakelaar. Lees meer op Voorkom sluipverbruik!

Grootste verbruikers in huis

Dit zijn de grootste verbruikers in huis. We gaan uit van de meest gangbare apparaten wat betreft zuinigheid en ouderdom van het apparaat. Er is gerekend met een stroomprijs van € 0,25 per kWh. Dit is de prijs die voor de lange termijn (2025 - 2040) verwacht wordt. Op dit moment (januari 2024) is de gemiddelde stroomprijs hoger: ongeveer 37 cent. Daarmee bespaar je ongeveer de helft meer. Op Energierekening lees je meer over de stroomprijs. 

• Koelkast plus losse vriezer: 410 kWh/jaar (€100)
• Verlichting: 300 kWh/jaar (€ 80)
• Koel-vriescombinatie: 280 kWh/jaar (€ 70)
• CV-ketel: 240 kWh/jaar (€ 60)
• Televisie met decoder: 240 kWh/jaar (€ 60)
• Wasdroger: 190 kWh/jaar (€ 50)
• Vaatwasser: 220 kWh/jaar (€ 55)
• Wasmachine: 130 kWh/jaar (€ 30)

Lees hoe je de grootste besparingen behaalt op Tips om minder stroom te verbruiken.

Wat te doen met oude apparaten?

Wegdoen...

Koelkasten, vriezers en wasdrogers, zijn de afgelopen jaren zo veel zuiniger geworden dat het voor het milieu beter is om het oude apparaat te vervangen door een zuinig model als het stuk gaat, dan om het te repareren.

... of repareren

Voor andere apparaten is repareren milieuvriendelijker dan een nieuwe kopen. Dit geldt extra voor apparaten die veel energie kosten om te maken zoals computers en audio-apparatuur. Ook voor apparaten die je maar af en toe gebruikt zoals een mixer, broodrooster of keukenmachine is repareren een stuk milieuvriendelijker dan wegdoen.

Lees meer op Repareren of vervangen.

Terug naar de winkel

Bedenk dat je bij aankoop wettelijk recht had op een deugdelijk product. Dat betekent dat een verkoper wettelijk verplicht is tot reparatie of vervanging van een apparaat als het bij normaal gebruik stuk gaat binnen een redelijke levensverwachting, ook al is de garantie verlopen. Lees hierover meer bij de Consumentenbond.

Monteur, Repair Café of zelf doen?

Voor de reparatie kun je verder een monteur inschakelen, of je kunt het zelf proberen. Onderdelen zijn te vinden bij speciaalzaken, op internet en bij fabrikanten. Bewaar altijd de gebruiksaanwijzing van je apparaten. Een andere mogelijkheid is het bezoeken van een Repair Cafe bij jou in de buurt waar vrijwilligers in staat zijn veel apparaten te repareren. Je kunt ook advies vragen via Monteur op afstand. Je vindt daar monteurs die zonder voorrijkosten een oplossing bieden, soms is een reparatie dan overbodig.

Een tweede leven?

Misschien kan iemand anders jouw oudere, maar werkende apparaat nog gebruiken. Dat spaart afval en grondstoffen en energie voor de productie van een nieuw apparaat. Keukenapparatuur of elektrisch gereedschap, kun je prima tweedehands verkopen. Laat oude smartphones en computers liever niet langer dan nodig ongebruikt thuis slingeren. Nu heeft iemand er misschien nog iets aan. Over tien jaar is het model waarschijnlijk hopeloos achterhaald.

Uitzondering: oude energieverslindende koelkasten, vriezers en wasdrogers kun je beter niet weggeven of verkopen. Ze gebruiken zoveel energie dat hergebruik slechter voor het milieu is dan wegdoen. Zorg wel dat ze op de juiste manier gerecycled worden: breng ze naar de milieustraat of geef ze mee aan de winkelier waar je de nieuwe koopt.

Wegdoen: apart inleveren

Elektrische apparaten bevatten vaak schadelijke stoffen, zoals zware metalen. Daarom is het belangrijk om oude apparaten op de juiste manier af te danken, zodat ze milieuvriendelijk verwerkt kunnen worden. Als een apparaat kan worden gerecycled, scheelt dat bovendien grondstoffen.

Je kunt een oud/kapot apparaat gratis inleveren bij de winkelier, bij aankoop van een nieuw vergelijkbaar apparaat. Dit heet de oud-voor-nieuwregeling. De kosten van milieuvriendelijke verwerking van de oude apparaten zijn gedekt. Tot 2013 betaalde je voor sommige elektrische apparaten nog een verwijderingsbijdrage. Deze is nu voor alle elektrische apparaten afgeschaft. De kosten van verwijdering zijn nu verwerkt in de verkoopprijs.

Je kunt oude apparaten ook kwijt bij het gemeentelijke afvalscheidingsstation. Kleine apparaten kan je gratis inleveren bij grote elektronicawinkels, supermarkten of bouwwinkels, ook zonder dat je er een apparaat koopt. Kijk bij Wecycle voor inleverpunten.

Meer informatie

• Er zijn diverse websites die apparaten vergelijken (prijzen, beoordelingen en winkels); je vindt ze via internetzoekmachines.
• Energielabel.nl geeft informatie over energielabels op nieuwe apparaten.
• De Consumentenbond onderzoekt zeer regelmatig allerlei elektrische apparaten, onder meer op energieverbruik en repareerbaarheid.
• Heb je vragen over de aankoop, jouw rechten en garantie op apparatuur? Kijk op Consuwijzer.nl.
• Kijk op Wecycle voor inleverpunten van kleine apparaten en lampen in winkels.