De grootste milieu-impact van wasmachines zit in het gebruik van de machine: de wasjes die je draait. Daarom is het goed om op een zuinige manier te wassen. Het maken van de machine heeft natuurlijk ook invloed op het milieu, maar over de hele levensduur is dat minder dan de milieu-invloed van het gebruik.

Een wasje draaien kost wasmiddel, water en vooral ook elektriciteit. Gemiddeld 5 procent van wat een huishouden in totaal aan elektriciteit verbruikt gaat naar de wasmachine.

9 tips voor je wasmachine

Wasmachine kopen: niet te groot, let op energielabel

Ga je een wasmachine kopen? Koop niet een te grote wasmachine. En let op het energielabel, dat laat zien hoe zuinig de wasmachine is met energie en water. Een donkergroen label is het zuinigst, rood het minst zuinig.

Geen te grote trommel (laadvermogen)

Koop een wasmachine op maat: zorg dat het vulgewicht of de trommelinhoud bij jouw huishouden past. Een grote machine wast zuiniger per kilo kleding, maar dat milieuvoordeel is weg als je de wasmachine niet helemaal vol doet. Bovendien wordt de was minder goed schoon als de trommel niet vol genoeg is. Voor een huishouden tot 3 of 4 personen is een wasmachine met een capaciteit van 7 kilo voldoende en voor een huishouden van 5 personen zo'n 9 kilo.

Nieuwe energielabels: A tot G

Het energielabel voor wasmachines loopt van A (meest zuinig) tot G (minst zuinig). Het label wordt vastgesteld op basis van het eco-programma. 

Vóór 1 maart 2021 liep het label van A+++ tot D. Achter A+++ stond soms ook nog de toevoeging -10/20/30/40/50%.

De plusjes zijn nu verdwenen, maar dat betekent niet dat de apparaten minder zuinig zijn geworden. Wat nu een label C is, is ongeveer te vergelijken met wat voorheen een A+++ -20% was. Wat nu label F is, is te vergelijken met wat voorheen A+ of A++ was. Apparaten met het oude label kun je nog tegenkomen op tweedehands wasmachines en op de machine die nu bij je thuis staat.

Met het label kan je gemakkelijk zien welke apparaten met hetzelfde formaat zuinig zijn. En dat maakt uit. Voorbeeld: een nieuwe zuinige wasmachine met label A waar 7 kilo was in kan, gebruikt jaarlijks 90 kWh aan stroom. Eenzelfde machine met label E gebruikt 150 kWh. Behalve stroom gebruikt een wasmachine ook water. Gemiddeld is dat voor een moderne wasmachine ongeveer 50 liter per wasbeurt. Per jaar kost dit ongeveer € 15 voor water.

Let ook op stroomverbruik per 100 wasbeurten

Als je wasmachines met elkaar gaat vergelijken, kan je ook letten op het stroomverbruik per 100 wasbeurten. Dat staat ook op het energielabel. Zo kan je verschillende modellen goed met elkaar vergelijken. Je ziet dan bijvoorbeeld dat een kleinere machine minder energie verbruikt dan een grotere met hetzelfde label. Het verbruik op het label is gebaseerd op het eco-programma. Als je in de praktijk andere programma's gebruikt, kan je stroomverbruik veel hoger liggen. Wil je meer weten over het energielabel en waar je allemaal op kan letten? Kijk op energielabel.nl.

Energielabel is gebaseerd op gebruik met eco-knop

Het energielabel is gebaseerd op het eco-programma. Op wasmachines van na maart 2021 is dit programma te herkennen aan de naam 'eco 40-60'. Met het eco-programma verbruikt een wasje een kwart minder stroom dan op een normaal katoenprogramma bij dezelfde temperatuur. Het loont dus om het eco-programma te gebruiken. Lees meer over de eco-stand.

Meer kooptips: droogresultaat, sensor

Droogresultaat A

Kies voor een wasmachine met het beste droogresultaat (score A voor centrifugeren) als je de was vaak met een wasdroger droogt. Centrifugeren kost weliswaar energie, maar het drogen in een wasdroger kost méér energie. Kijk bij aanschaf eerst naar het droogresultaat volgens het label, en daarna pas naar het toerental. Want een hoog toerental betekent niet bij iedere machine dezelfde droge was.

Beladingssensor

Een machine met beladingssensor kan handig zijn. Zo'n sensor meet hoe vol de trommel is en beperkt het energie- en waterverbruik als de machine niet helemaal vol is. Maar je bespaart meer als je een wasmachine op maat koopt en daardoor altijd met een volle trommel wast.

Wassen op lage temperaturen: zuinig en goed voor je kleding

De temperatuur van een was heeft grote invloed op het energieverbruik. Met een wasje op een lage temperatuur (20 of 30 graden) bespaar je op de energierekening. En de was wordt net zo goed schoon. Hoe lager de temperatuur, hoe minder stroom je verbruikt. Zelfs het verschil tussen 40 graden en 30 graden is groot.

Ook handdoeken, lakens en witte was hoef je in de meeste gevallen niet op 60 graden te wassen om ze schoon te krijgen. Alleen in sommige gevallen (bijvoorbeeld bij allergie voor huisstofmijt) is het wel aan te raden. Over het algemeen is een temperatuur van 30 graden voldoende.

Wassen op een lagere temperatuur is ook goed voor je kleding. Kleding die je op hoge temperatuur wast kan krimpen in de was. Maar ook de kleuren vervangen sneller. Was je op lagere temperatuur, dan gaat je kleding dus een stuk langer mee. Ook minder vaak wassen is slim.

Eco-programma: duurt langer maar stuk zuiniger

Naast kouder wassen kun je ook besparen met de eco-knop. Het eco-programma heeft in werkelijkheid een lagere temperatuur dan de temperatuur die is ingesteld. Het duurt wel langer dan een gemiddeld programma om de lagere temperatuur te compenseren. Toch is wassen met het eco-programma zuinig. De temperatuur heeft namelijk een grotere invloed op het energieverbruik dan de tijd die de wasmachine draait.

Tip: zet de wasmachine ’s nachts aan of voordat je naar je werk gaat. De duur van het programma maakt dan minder uit.

Waar zit de ecoknop?

Op wasmachines van na maart 2021 is het ecoprogramma te herkennen aan de naam ‘eco 40-60’ . Dit programma is geschikt voor al het wasgoed dat je volgens het kledingetiket op 40 of 60 graden mag wassen. De aanduiding ’40-60’ betekent niet dat die temperatuur ook wordt gehaald. Het programma is júíst ook geschikt voor kleren die je niet heter dan 40 graden mag wassen: het water wordt namelijk niet heter dan 40 graden. Wasgoed voor 40 én voor 60 graden kan je met het eco 40-60 programma dus bij elkaar in de machine doen. Dat maakt het makkelijker om de wasmachine goed vol te laden. En dat is energiezuiniger dan heel veel kleine wasjes draaien.

Op wasmachines van voor maart 2021 zit ook een ecoprogramma, maar dat heet meestal geen 'eco 40-60'. Deze machines hebben vaker een eco-programma bij iedere temperatuur instelling (dus een apart 40 graden eco-programma en een apart 60 graden eco-programma). De eco-stand herken je vaak aan een pijltje dat bij het programma staat afgebeeld.

Ecoprogramma altijd goed, andere programma’s misschien ook zuinig

Het ecoprogramma is altijd een zuinige keuze. Maar de wasmachine heeft misschien nog meer programma’s die ook zuinig zijn. Kijk daarom goed in de handleiding welk programma voor een bepaald soort wasgoed en belading een zuinige keuze is.

Meer wastips

Minder wassen

Check of kleding na het dragen terug op het rek of terug in de kast kan of echt in de wasmand moet vanwege vlekken of geur. Draai pas een was als de machine helemaal vol zit. De meeste mensen denken dat ze de machine vol doen, als die maar voor twee derde gevuld is. Deze huishoudens draaien meer wasjes dan eigenlijk nodig is. Bovendien wordt je was minder goed schoon als de trommel niet vol zit. Weeg de droge was eens tot je het aantal kilo's van de trommel hebt of leg je vuist bovenop je was. Komt de was tot aan je vuist? Dan is de trommel vol genoeg en wordt de was nog goed schoon. Je zult dan zien dat er meer in kan dan je denkt. Bekijk ook de tips voor wassen en microplasticvezels. 

Was af en toe op 60 graden; maar niet te vaak

Soms is wassen op 60 graden verstandig, bijvoorbeeld als iemand in huis een besmettelijke ziekte heeft of allergisch is voor huisstofmijt. Ook vaatdoekjes, dweilen en kleertjes of luiers van zieke kinderen moet je op 60 graden wassen. Gebruik bij deze was juist niet de eco-stand, anders wordt de temperatuur van 60 graden niet gehaald. En gebruik dan waspoeder met bleekmiddel (voor witte was).

Als je vaak op lage temperaturen wast, is het voor je machine goed om sowieso 1 keer in de maand op een hoge temperatuur (60 graden) te wassen met waspoeder met bleekmiddel. Daarmee verwijder je restjes zeep en vuil en krijg je geen last van vetluis of wasluis (dat is een slijmlaagje van bacteriën en schimmels die voor een vieze geur kunnen zorgen). Maak na een wasbeurt ook de rubberen afdichting goed droog, laat de deur openstaan zodat waterresten verdampen en maak het zeepbakje regelmatig schoon. Ook dat voorkomt dat bacteriën en micro-organismen in de wasmachine gaan groeien.

Programmakeuze

Gebruik zo min mogelijk het programma voor fijnwas. Fijnwasprogramma's gebruiken per kilo wasgoed meer water en stroom, omdat je de machine bij deze programma's minder vol mag doen.

Kort wasprogramma kost meer energie

Veel wasmachines hebben een kort wasprogramma of 'snelle was' knop. Dit bespaart je wel tijd, maar is toch geen zuinige keuze. Het programma mag je namelijk meestal niet met een volle trommel draaien. Daardoor is het stroomverbruik per kilo wasgoed uiteindelijk hoger: je moet de machine vaker laten draaien.

Centrifugeren

Centrifugeer op de hoogst mogelijke stand als je de was droogt in een wasdroger. Droog je de was buiten? Dan bespaar je juist energie door een lager toerental te kiezen.

Wassen als de zon schijnt

Als je zonnepanelen hebt, wek je je eigen groene stroom op op momenten dat de zon schijnt. Door op die momenten de wasmachine aan te zetten, verbruik je die stroom direct in huis. Lees meer over zonnestroom zelf verbruiken.

Geld en energie besparen

Een wasje draaien op ecoprogramma bespaart gemiddeld 25% ten opzichte van het normale katoen programma bij dezelfde temperatuur. Was je bijvoorbeeld altijd op 40 graden dan verbruik je 150 kWh per jaar, dat is 40 euro bij een stroomprijs van 25 cent per kWh (dat is de gemiddelde stroomprijs voor 2025-2040). Hoeveel jij in 2024 bespaart, hangt af van welke stroomprijs je nu betaalt.

Doe je de was altijd op het eco-programma van 40 graden dan verbruik je 110 kWh per jaar (zo'n 30 euro bij 25 cent per kWh). Hierbij gaan we uit van een gemiddelde wasmachine die Nederlanders nu in huis hebben. En een gemiddeld aantal wasjes per jaar van 190 keer.

Een wasje draaien op 30 graden is 2 tot 3 keer goedkoper dan een wasje op 40 graden. En 3 tot 4 keer goedkoper dan een wasje op 60 graden.

Oude wasmachine? Apart inleveren!

Een zeer oude wasmachine (meer dan 15 jaar oud) op de tweedehandsmarkt (ver)kopen of naar de kringloopwinkel brengen is voor het milieu niet verstandig, omdat oudere wasmachines veel meer stroom verbruiken dan nieuwe. Inleveren voor recycling is beter voor het milieu.

Wil je je oude wasmachine kwijt, lever hem dan in bij de winkel waar je de nieuwe koopt, of breng het apparaat naar het afvalinzamelpunt van de gemeente. In beide gevallen worden de materialen hergebruikt en milieuvriendelijk verwerkt. Bij het inleveren hoef je niet extra te betalen.

Wasmachines en het milieu

Over zijn hele levensduur heeft een wasmachine vooral milieu-invloed via het wasmiddel en de elektriciteit die hij verbruikt. De productie van wasmiddel en van stroom levert namelijk broeikasgassen op en draagt zo bij aan klimaatverandering. Bovendien raken fossiele brandstoffen een keer op. Verder draagt ook het watergebruik voor een klein deel bij aan de totale milieubelasting.

Productie: klein aandeel milieubelasting

De productie van de wasmachine heeft maar een klein aandeel in de milieu-impact. Het maken van een machine kost wel energie en grondstoffen, zoals koper en ijzer. Maar die materialen kunnen goed worden gerecycled en hergebruikt. Daardoor vermindert de milieudruk aanzienlijk. Het milieu is dus vooral gebaat bij een energiezuinig gebruik van de wasmachine.

Meer informatie

• Alles over energielabels vind je op Energielabel.nl.
• De Consumentenbond vergelijkt wasmachines op haar website.
• Kijk op de website van de gemeente waar de inleverpunten zijn.