De beste keuze voor het milieu is om je eigen boodschappentas mee te nemen bij het winkelen, dat bespaart heel wat (gratis) eenmalige tassen.

Tips voor je boodschappen

Verbod op gratis plastic tassen

Sinds 1 januari 2016 zijn gratis plastic tassen in Nederland verboden. Dit verbod sluit aan op het plan van het Europees Parlement om het aantal plastic tassen in Europa sterk te verminderen. Het doel is om het aantal gebruikte plastic tassen in 5 jaar tijd tot maximaal 40 per persoon per jaar terug te dringen, om zo zwerfvuil tegen te gaan en te zorgen dat er geen grondstoffen verspild worden.

Wat mag niet meer?

Een winkelier mag geen gratis plastic tas meer meegeven aan klanten die iets hebben gekocht. Het verbod geldt voor de hele detailhandel, dus ook de apotheek, snackbar en kledingwinkel.

Wat mag nog wel?

Een winkelier mag plastic tassen blijven verkopen bij de kassa, als de kosten maar zichtbaar zijn op de bon. Tassen van ander materiaal mogen wel gratis blijven. Op het verbod zijn verschillende uitzonderingen. De winkelier mag een heel dun plastic zakje (ook bekend als een hemdtasje) meegeven in de volgende situaties:

• Bij onverpakte levensmiddelen die oneetbaar kunnen raken door vervuiling of besmetting met ziekmakers. Denk bijvoorbeeld aan lekvocht van rauwe vis, rauw vlees of rauw gevogelte.
• Als verpakking voor losse levensmiddelen om voedselverspilling te voorkomen. Een voorbeeld hiervan zijn losse groente, fruit en broodjes.
• Voor het verpakken van taxfree gekochte vloeistoffen, spuitbussen of gels, na de douanecontrole op een luchthaven.

Bij promotie die losstaat van gelijktijdige verkoop mag een winkelier nog steeds een gratis plastic tas weggeven (bijvoorbeeld goodybags op beurzen).

Een kwartje voor een plastic tas

Winkeliers mogen zelf bepalen hoeveel geld ze vragen voor een plastic tas. De overheid stelt geen minimumprijs vast, maar adviseert een richtbedrag van 25 cent. Er moet wel aangetoond kunnen worden dat er voor een tas is betaald. Het bedrag moet dus apart op de kassabon staan, bovenop het aankoopbedrag.

Effect van verbod

In 2016 werd het aanbieden van gratis plastic tasjes verboden (behalve voor deze uitzonderingen). Vóór het verbod op gratis tasjes, werden er 170 plastic tasjes per persoon per jaar gebruikt. Twee jaar na dit verbod, werden er nog maar 35 plastic tasjes per persoon verkocht of weggegeven. In 2021 is dit weer licht gestegen naar 47 tasjes per persoon per jaar, wat nog altijd 72% lager is dan vóór het verbod.

Milieu-impact van verschillende tassen

Er zijn een paar onderzoeken gedaan naar de milieu-impact van verschillende soorten draagtassen, van papier tot plastic en van hemdtasje tot big shopper. Daarbij is bijvoorbeeld gekeken naar CO2-uitstoot en landgebruik. Zwerfafval en de bijdrage aan de plastic soep is niet meegewogen, omdat er nog geen algemeen geaccepteerde methode is om dit te doen. Bij de milieu-impact speelt natuurlijk mee hoe zwaar en sterk een tas is en hoe vaak je hem kunt gebruiken. Hoe vaker je een tas gebruikt, hoe beter hij uit de vergelijking komt. Een dun plastic hemdtasje gebruik je bijvoorbeeld meestal maar één keer, maar een big shopper van kunststof kan minstens 75 keer mee. Draagtassen van gerecycled materiaal hebben uiteraard een lagere milieu-impact dan dezelfde tas van nieuw materiaal.

Papier of plastic?

Nu gratis plastic tassen verboden zijn, geven winkels vaak tassen van een ander materiaal mee, zoals papier. Maar ook papier heeft milieu-impact. En voor een papieren tas is meer materiaal nodig dan voor een plastic tas, om dezelfde draagkracht te krijgen. Ook gaat een papieren tas minder lang mee. Papier is daardoor niet milieuvriendelijker dan plastic. Papier heeft wel als voordeel dat het niet bijdraagt aan de plastic soep als het in zee terecht komt. Maar dat voordeel geldt weer niet voor de luxe papieren tassen met een plastic laagje die je steeds meer ziet. Verder duurt het best lang voordat papier in de natuur vergaat (een paar dagen tot een paar maanden). Ook papieren tassen horen dus in de (juiste) afvalbak.

Beste keuze: zelf een tas meenemen

Voor het milieu is het een goede keus om je eigen, stevige boodschappentas te gebruiken. Het meest milieuvriendelijk zijn stevige tassen (big shoppers) van (gerecycled) polypropyleen, PET, of jute. Ook een opvouwbaar nylon tasje is een duurzame keuze, en een katoenen tas als je hem vaker dan 75 keer gebruikt. Een draagtas met een stevig plastic handvat, die je bij de kassa van de supermarkt kunt kopen, is voor het milieu ook goed als je hem vaker dan 10 keer gebruikt.

Tas vergeten en toch een plastic tas gekocht? Gebruik die dan zo vaak mogelijk. Dat scheelt de volgende keer weer een plastic tas.