De Nederlandse melkkoe produceert dagelijks meer dan 25 liter melk. Dit brengt milieuproblemen met zich mee. De melkveehouderij gebruikt energie, waardoor het broeikasgas CO2 vrijkomt. En via de mest en uit de koe zelf komen methaan en lachgas vrij.

Zuivel op basis van soja veroorzaakt minder milieubelasting omdat het een plantaardig product is: de productie van plantaardige producten kost veel minder energie, water, land en grondstoffen dan het onderhouden van melkvee om melk te produceren.

Tips alternatieven voor zuivel

Milieuvriendelijk voor zuivel kiezen

Je vermindert de milieubelasting van zuivel het meest door minder melk en melkproducten te kopen; vervang ze bijvoorbeeld door plantaardige alternatieven.

Plantaardig belast milieu minder

Gebruik plantaardige producten om zuivel te vervangen. Sojadrank verrijkt met calcium en vitamine B12 is bijvoorbeeld een volwaardige vervanger van koeienmelk.

Kaas: geen milieuvriendelijk alternatief

Voor het milieu kun je beter geen kaas kiezen om vlees te vervangen. Voor het maken van 1 kilogram kaas is namelijk 6 tot 10 liter melk nodig, afhankelijk van type en leeftijd van de kaas. Hoe ouder of harder de kaas, hoe meer melk er nodig is voor 1 kilo eindproduct. Hierdoor is de milieubelasting van oude kaas hoger dan die van roomkaas of jonge kaas. Geitenkaas is milieuvriendelijker dan kaas van koemelk. Buffelmozzarella belast het milieu juist weer wat meer dan mozzarella van koemelk.

Probeer op brood eens hummus of notenpasta, en in de warme maaltijd peulvruchten of groenteburgers of andere vleesvervangers. Plantaardige producten hebben namelijk een lagere milieubelasting dan dierlijke. Een melkveehouderij gebruikt ook meer land (met name vanwege de veevoerproductie) en melkkoeien veroorzaken milieuproblemen via het mestoverschot en gassen die uit de koe komen.

Kaas is dus geen goede vleesvervanger voor het milieu. Je kunt de milieubelasting vergelijken met de impact van kip of varkensvlees. En omdat in kaas weinig ijzer en veel verzadigd vet zit, is het ook voor je gezondheid geen volwaardige vervanger.

Waarde van koeien in de wei

Weidezuivel komt van koeien die in de zomermaanden in de wei lopen. Dat klinkt vanzelfsprekend en dat was het vroeger ook. Maar tegenwoordig houdt 25 procent van de melkveehouders (vooral grote bedrijven) de koeien het hele jaar in de stal. Dat is namelijk goedkoper. Nog een reden dat boeren de koeien op stal houden is het mestbeleid: de hoeveelheid mest die op het land mag komen, is beperkt.

Melkkoeien voor biologische zuivel (met het Europese keurmerk voor biologische landbouw, het groene blaadje) lopen het hele jaar door buiten. Het Weidemelkkeurmerk garandeert dat koeien 120 dagen per jaar minimaal 6 uur per dag in de wei mogen. Zie Keurmerk weidemelk zuivel.

Beter voor dierenwelzijn

Koeien in de wei hebben een beter dierenwelzijn. Koeien kunnen er grazen, rusten, rondlopen, spelen en kuddegedrag vertonen. Het is ook goed voor hun gezondheid. De wei is meestal schoon, droog en veert een beetje. Dat verlaagt de kans op uierontstekingen, speentrappen, kreupelheid en klauwaandoeningen.

Goed voor weidevogels

De aanwezigheid van koeien in de wei is ook belangrijk voor veel weidevogels, die leven van insecten die nestelen in koeienmest.

Keurmerken

Biologische producten zijn te herkennen aan het Europese logo voor biologische landbouw, het groene blaadje of het EKO-logo, het Nederlandse beeldmerk voor biologische producten. Biologisch-dynamische producten hebben het Demeter keurmerk. Deze producten zijn geproduceerd zonder kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen. Ze bevatten geen kunstmatige toevoegingen. Het vee heeft een uitloop naar buiten, heeft in de stal meer ruimte en krijgt geen geneesmiddelen preventief toegediend.

Kijk voor meer informatie over deze en andere keurmerken in de Keurmerkenwijzer.

Meer informatie

• Voor informatie over zuivel of andere voedingsmiddelen kun je terecht bij het Voedingscentrum.
• Kijk voor feitjes over en recepten met zuivel op Zuivel Online, van de Nederlandse Zuivelorganisatie.