Zelfregelende roosters in de ramen of kozijnen reageren op de winddruk en laten minder lucht door als er harde wind op staat. De meeste roosters buigen de binnenkomende lucht ook naar boven af, waardoor je geen koude luchtstroom voelt. De roosters zijn niet zo duur en makkelijk te plaatsen.

Een ventilatie-unit in de woonkamer met warmte-terugwinning (wtw) geeft veel comfort doordat hij de binnenkomende lucht alvast opwarmt met de warme lucht die naar buiten gaat. Met een unit in de woonkamer kom je al een heel eind, en hij is vaak makkelijk in te bouwen. De meeste ventilatie-units zijn vraaggestuurd: een CO2-meter regelt hoe hard of zacht er geventileerd wordt. Zo ventileer je nooit te weinig, maar ook niet te veel.

Ventilatietips voor jouw huis

Slim ventileren in aardgasvrij huis

Tocht voelt in geen enkel huis prettig aan. Maar in een huis met een warmtepomp en lage temperatuur verwarming is het extra oncomfortabel: je krijgt de koude lucht die binnenkomt moeilijk opgewarmd. In een aardgasvrij huis is het dus extra belangrijk om slim te ventileren. Welke maatregelen je kunt nemen om slim en zuinig te ventileren, hangt af van het ventilatiesysteem dat je nu in je woning hebt.

Zelfregelend rooster: minder tocht

Zelfregelende roosters worden ook wel winddrukgeregelde roosters genoemd. Ze reageren op de winddruk: als de wind erop staat, gaan ze wat meer dicht, bij weinig wind gaan ze meer open. Zo laten ze een constante hoeveelheid lucht door. Je kunt kiezen tussen mechanische roosters met verende klepjes en elektronische roosters met een sensor die de luchtdruk meet.

Bij gewone roosters kun je tocht voelen als de wind er vol op staat: er komt dan veel lucht binnen. Met zelfregelende roosters heb je daar geen last van. En bij weinig wind laten ze toch genoeg lucht door. Veel zelfregelende roosters buigen de luchtstroom ook nog eens naar boven af: dat geeft helemaal veel comfort.

In welke huizen kun je de roosters plaatsen?

Zelfregelende roosters kun je in elk huis plaatsen: of je nou natuurlijke ventilatie hebt of mechanische ventilatie. Een goed moment om ze te laten plaatsen is als je het glas of de kozijnen vervangt: dan kan het in één moeite door. Wil je daar niet op wachten, dan kun je ook alleen de roosters vervangen. Eén meter rooster kost ongeveer 120 euro, voor de woonkamer heb je 1 tot 1,5 meter nodig, dat is dus zo'n 170 euro.

In huis met natuurlijke ventilatie: naden en kieren dicht

In huizen met natuurlijke ventilatie zitten vaak ook veel naden en kieren. Je denkt misschien: daardoor komt verse lucht binnen, dus die kan ik beter niet dicht maken. Dat is niet waar. Er komt wel verse lucht binnen, maar je hebt geen controle over wanneer en hoeveel. Vaak zorgt het vooral voor tocht. Beter is het om naden en kieren helemaal dicht te maken, en zelfregelende roosters in het kozijn of glas te laten plaatsen die zorgen voor aanvoer van verse lucht.

Ventilatie-unit in woonkamer

Een lokale ventilatie-unit regelt de ventilatie in één ruimte, bijvoorbeeld de woonkamer of slaapkamer. Je kan in elke ruimte in je huis zo’n lokale unit laten plaatsen, maar de meeste mensen beginnen met de woonkamer. De ventilatie-unit komt in de buitenmuur en zorgt in de kamer waar hij hangt voor de aanvoer van verse lucht en afvoer van vervuilde lucht. Het zuinigst én meest comfortabel is een unit met een CO2-sensor (vraaggestuurd) die de binnenkomende lucht alvast opwarmt met de uitgaande lucht (warmteterugwinning, wtw).

Voor- en nadelen van een ventilatie-unit in de gevel

Een ventilatie-unit in de buitenmuur heeft veel voordelen. De lucht die je huis in komt, is al voorverwarmd en dus minder koud. Dat voelt prettiger. Bovendien is er minder energie nodig om je huis te verwarmen (er komt immers minder koude lucht binnen). Verder zorgt het systeem dat er precies genoeg geventileerd wordt. Als er veel mensen in de kamer zijn, wordt er bijvoorbeeld harder geventileerd dan wanneer je alleen bent.

Een nadeel van zo'n gevelventilatie-unit kan zijn dat de ventilator wat geluid maakt. Sommige mensen zijn daar gevoelig voor. De meeste systemen maken maximaal 30 decibel (dB) geluid, dat is te vergelijken met zacht ritselende bladeren. Tip: check het energielabel, daarop staat het aantal dB.

In welke huizen kan zo'n ventilatie-unit?

Een ventilatie-unit in de buitenmuur is heel geschikt voor huizen met natuurlijke ventilatie, maar het kan ook in huizen met mechanische ventilatie.

In een huis met natuurlijke ventilatie zorgt de ventilatie-unit voor voldoende verse lucht in de ruimte waar hij hangt (bijvoorbeeld de woonkamer). Maak in die ruimte alle naden en kieren dicht en houd de roosters en/of raampjes daar gesloten, anders werkt de unit minder goed. De rest van je huis ventileer je met (zelfregelende) roosters en/of raampjes.

In een huis met mechanische ventilatie zorgt de ventilatie-unit voor verse lucht in de kamer waar hij hangt (bijvoorbeeld de woonkamer). Huizen met mechanische ventilatie hebben – als het goed is – weinig kieren en naden, dus die hoef je niet dicht te maken. Houd wel de deur van de woonkamer naar de gang en/of keuken zo veel mogelijk dicht en houd de roosters en/of raampjes in de ruimte waar de ventilatie-unit hangt gesloten: dan werkt de warmteterugwinning het best. In de rest van je huis komt verse lucht binnen via (zelfregelende) roosters en zorgt de centrale ventilatiebox voor de afvoer van vervuilde lucht via de ventielen.

Kosten lokale ventilatie-unit

Een lokale ventilatie-unit met warmte-terugwinning en een CO2-sensor kost gemiddeld € 2.300. Met het plaatsen erbij ben je zo’n € 2.900 kwijt.

Besparingen lokale ventilatie-unit

Met de ventilatie-unit bespaar je ongeveer € 220 per jaar op je energieverbruik. Hoe hoog de besparing precies is, hangt af van het type huis en bouwjaar.

Centrale ventilatiebox vervangen

Ongeveer 3 van de 10 huizen hebben mechanische ventilatie. Er is dan een centrale ventilatie-unit die de lucht in huis afvoert. Oudere units hebben vaak nog een ventilator op wisselstroom. Het is slim om die te vervangen door een ventilator op gelijkstroom: die gebruikt veel minder stroom. Vervangen kost zo’n € 700 (inclusief btw en arbeidsloon). Je bespaart er zo’n 400 kWh per jaar mee, dat is € 100 per jaar. De kosten verdien je dus in 7 jaar terug, terwijl de ventilator zo’n 15 jaar mee gaat!

Hoe weet je of je een wisselstroomventilator hebt?

Het is van de buitenkant niet makkelijk te zien of je een wisselstroom- of gelijkstroom ventilator hebt. Bij ventilatoren die voor 2005 geplaatst zijn, is de kans groot dat het om een wisselstroomventilator gaat. Kom je er niet uit, bel of mail dan de fabrikant: die kan aan de hand van het typenummer zeggen of het wisselstroom of gelijkstroom is.

Ventilatie vraaggestuurd maken

Een mechanisch ventilatiesysteem met een centrale ventilatie-unit kun je vraaggestuurd laten maken. In de woon- en slaapkamers komen dan CO2-sensoren, in de keuken en badkamer vochtsensoren. Die regelen dat er meer of minder verse lucht wordt aangezogen. Zijn er veel mensen in de kamer, of ben je aan het douchen of koken, dan wordt er meer verse lucht aangevoerd. De aanpassing kost tussen de € 2.500 en € 5.500, afhankelijk van het systeem en het aantal sensoren. Lees hierover meer op Mechanisch ventileren.

Ventilatiewarmtepomp

Een mechanisch ventilatiesysteem voert lucht af naar buiten. Een ventilatiewarmtepomp gebruikt de warmte uit die lucht om je huis te verwarmen. Daardoor hoef je minder gas te gebruiken. De warmtepomp komt in de plaats van de centrale ventilatie-unit. In de meeste huizen werkt hij samen met de cv-ketel. Maar in een heel goed geïsoleerd huis kan een ventilatiewarmtepomp helemaal voor verwarming van je huis zorgen: je hebt dan geen cv-ketel meer nodig, een elektrische naverwarmer springt bij op heel koude dagen. Lees meer over de kosten en besparing van een Ventilatiewarmtepomp.

Je kunt de ventilatielucht trouwens ook gebruiken voor een volledige warmtepomp of een warmtepompboiler. Daarover lees je ook meer op Ventilatiewarmtepomp.

Balansventilatie zuiniger maken

Bij balansventilatie zorgt het systeem ervoor dat er net zoveel verse lucht wordt aangevoerd als er gebruikte lucht wordt afgevoerd. Bijna alle systemen hebben warmte-terugwinning (wtw): de binnenkomende lucht wordt alvast opgewarmd door de lucht die naar buiten gaat. Dit systeem kun je nóg zuiniger maken met CO2-sensoren en vochtsensoren: die zorgen ervoor dat er op maat wordt geventileerd. Als er bijvoorbeeld veel mensen in de woonkamer zijn, of je staat te koken, wordt er meer lucht aan- en afgevoerd. Het plaatsen van sensoren in het hele huis kost zo'n € 3.700.

Bypass voor balansventilatie: koeler in de zomer

Nieuwere systemen voor balansventilatie hebben een bypass. Als het ‘s zomers binnen warmer is dan buiten, zorgt die ervoor dat de binnenkomende lucht niet wordt opgewarmd: de lucht gaat dan niet langs de wtw maar komt via de bypass naar binnen. Is het ’s zomers buiten warmer dan binnen, dan schakelt de bypass weer uit. De warme buitenlucht wordt dan zo veel mogelijk afgekoeld door de uitgaande (koelere) lucht. Heeft jouw systeem nog geen bypass, dan is het verstandig om er één aan te laten leggen: je huis wordt in de zomer minder warm.

Wat is... roosters, wtw en vraagsturing

Alles over ventileren

Goed ventileren is heel belangrijk voor gezonde lucht in huis. Wat is het verschil tussen luchten en ventileren? Op welke stand zet je de schakelaar? En hoe vaak moet je het systeem (laten) onderhouden? Uitleg en tips om goed te ventileren vind je op:

• Woning ventileren: waarom is gezonde lucht in huis zo belangrijk?
• Natuurlijke ventilatie (voor huizen met alleen raampjes en roosters)
• Mechanische ventilatie (voor huizen met een mechanisch systeem)
• Balansventilatie (voor huizen met balansventilatie)