Stap 1: pak je oude lamp

Het is goed om eerst te weten wat voor type lamp je vervangt. Gloei- en halogeenlampen worden heet (pas op met aanraken) en verbruiken onnodig veel energie. Je oude lamp met een peervorm kan zowel halogeen als gloei zijn. Oude spotjes en kleine lampjes met pinnetjes zijn vrijwel altijd halogeen.

Een spaarlamp wordt niet zo heet. Het duurt even voordat de spaarlamp op volledige sterkte is. De ledlamp is ook redelijk koel, maar schijnt wel meteen op volle sterkte. Je kunt ledlampen in bijna alle formaten kopen.

Tip: Vervang lampen die vaak branden eerst

Energiegebruik is de grootste kostenpost van lampen. Je bespaart dus het meest op onzuinige lampen die veel gebruikt worden en je hoeft niet te wachten tot een oude lamp kapot gaat. In de huiskamer en keuken branden lampen gemiddeld het langst.

Stap 2: noteer de kleine lettertjes

Op het kunststof of glas van de oude lamp staat informatie die helpt bij de keuze van je nieuwe lamp. Het wattage (W) helpt om de lichtsterkte te kiezen. Het voltage (V) geeft aan of het lampje werkt op laagspanning (12V) of direct uit het stopcontact 230V. Op nieuwere lampen vind je ook Lumen (lm) en Kelvin (K) zoals uitgelegd bij stap 3.

Vaste codes voor fitting en formaat

Cijfer- en lettercombinaties zoals E27 en GU10 verwijzen naar de fitting en het formaat van de lamp. Je hebt dezelfde fitting nodig en je kunt het beste kiezen voor dezelfde vorm, die past zeker. Wil je toch een andere vorm of heb je geen oude lamp? Meet dan in de lamphouder hoeveel ruimte je hebt. Op de verpakking van ledlampen vind je de breedte en hoogte van de lamp in millimeters. Er zijn grofweg twee typen fittingen, de schroeffitting en fittingen met pinnetjes.

Schroeffitting

Een grote schroeffitting wordt E27 genoemd en een kleine E14.

Fitting met pinnetjes

Er zijn meerdere soorten fittingen met pinnetjes. De dikte, de afstand en de vorm van het uiteinde van van de pinnetjes kunnen verschillen. Veel voorkomende soorten zijn GU4 en GU10. Fittingen met pinnetjes hebben soms ook een code voor de lampvorm en grootte zoals: PAR20 of MR11. Neem eventueel de oude lamp mee naar de winkel, om zeker te zijn van de juiste maat.

Let op als je GU4-lampjes in inbouwspotjes, afzuigkappen of nachtkastjes vervangt. Kleine platte GU4-ledlampen passen prima, maar sommige cilindervormige GU4-ledlampen zijn te groot. Heb je een staande halogeen buislamp (R7-fitting) van 150W met dimmer? Als je niet het volle licht nodig hebt is een buisledlamp van 800 lumen veel zuiniger. Dan moet je de dimmer (laten) vervangen door een schakelaar.

Tip: maak een foto met je telefoon

Op sommige lampen zijn de lettertjes lastig om te lezen. Maak een foto en gebruik de zoomfunctie om het makkelijker af te lezen. Ook handig: tijdens het winkelen heb je meteen de gegevens bij de hand.

Stap 3: kies het gewenste licht

Meer lumen = meer licht

De hoeveelheid licht van een ledlamp lees je af aan het aantal lumen (lm). Hoe meer lumen, hoe meer licht. Vergelijk in de tabel hoeveel lumen je nodig hebt, op basis van het Wattage (W) van je oude gloei- of halogeenlamp. Deze vergelijking staat vaak ook op de verpakking. Heb je geen oude lamp (meer)? Gebruik dan een andere lamp in huis om de gewenste lichtsterkte te bepalen.

Minder Kelvin = meer sfeer

De kleur van het licht is aangegeven in Kelvin. Lampen in de winkel hebben standaard 2700K, dit is vergelijkbaar met het sfeervolle licht van een gloeilamp. Wil je extra sfeer? Bij minder Kelvin kleurt het richting oranje. Ga je voor extra helder licht? Bij een hogere waarde in Kelvin wordt het licht helderder, iets blauwer, richting daglicht.

Tip: probeer in de winkel uit of het licht naar wens is.

Indien mogelijk kun je in de winkel vragen of je de lamp daar mag testen of vergelijken. Soms mag je de lamp ook nog ruilen als deze uit de verpakking is geweest.

Stap 4: dimbaar? Controleer de schakelaar

Dimbare ledlampen zijn overal te koop, dat vind je terug op de verpakking. Of de lamp ook goed dimt hangt af van de combinatie met je dimmer (schakelaar). Dimmers ontworpen voor hoog vermogen (zoals een gloeilamp) werken niet goed met ledlampen. Een dimmer die kleiner is dan 25W (<25W) werkt meestal wel. Kom je er niet uit? Vraag dan iemand met verstand van elektra om hulp.

Niet geschikt voor led?

Als de lamp niet goed werkt kun je ook een ledgeschikte dimmer aansluiten, maar dat brengt extra kosten mee. Zijn er meerdere lampjes op de dimmer aangesloten? Dan kun je één oude lamp laten hangen en de rest vervangen voor ledlampen. De lampen verbruiken dan voldoende energie voor de dimmer om goed te functioneren. Verschillende lamptypen hebben wel altijd een klein kleurverschil.

Ledlampen geven door dimmen geen warmer (geler) licht, zoals een gedimde gloeilamp doet, maar alleen minder licht. Bij speciaal ontworpen ledlampen, wordt de hoeveelheid blauw licht verminderd. Zo krijgt het licht wel een warmere kleur en lijkt dan nog meer op gloeilamplicht.

Tip: check of je de dimbare lamp mag testen of ruilen

Vraag in de (web)winkel of je de lamp mag ruilen of terugsturen als deze uit de verpakking is geweest. Dat kun je zonder schroevendraaier testen of de dimbare ledlamp werkt in combinatie met je dimmer.

Stap 5: ga naar de winkel of shop online

Noteer de kenmerken van je oude lamp en maak een lijstje voor je gaat winkelen. Als je de fitting, vorm, dimbaarheid en het gewenste licht in lumen en Kelvin weet, kun je op allerlei plekken je ledlamp kopen. Van supermarkt tot webwinkel. Hoewel voor vrijwel alle soorten lampen een ledvariant bestaat is het aanbod niet overal even ruim.

Koop geen halogeen

In de winkel kom je nog wel halogeenlampen tegen, maar dit is geen zuinige keuze. Een halogeenlamp gebruikt ruim 6 keer zoveel energie als een ledlamp. Niet voor niets geldt vanaf september 2018 een halogeenlampenverbod.

Kun je in een winkel geen geschikte ledlamp vinden? Probeer het dan online of in een lampenspeciaalzaak. Wist je dat je vaak ook een online gekochte lamp kunt terugsturen of ruilen.

Tip: vergelijk het aanbod, er is veel keuze

De kwaliteit en lichtopbrengst van ledlampen wordt alsmaar beter. Er bestaan wel kwaliteitsverschillen tussen de energiezuinige ledlampen die te koop zijn. Een hoge prijs is niet altijd garantie voor betere kwaliteit. Het verschil in kwaliteit uit zich vooral in lichtkleur en materiaal. Bij een slechte constructie kan de lamp zijn warmte niet goed kwijt. Dat beperkt de levensduur.