Actieradius: hoe ver kom je met een volle accu?

De afstand die je met een volle batterij van een elektrische auto kun rijden, heet actieradius. Soms wordt dat het bereik of range genoemd. Je kunt het vergelijken met de afstand die een auto op benzine of diesel met één volle tank kan rijden. Het gemiddelde bereik van een elektrische middenklasser is ongeveer 320 kilometer.

9 van de 10 keer voldoende

Een range van 320 kilometer is voor de meeste ritten ruim voldoende: meer dan 9 van de 10 autoritten in Nederland is korter dan 75 kilometer. Dat haal je heen en terug dus zonder opladen. Moet je tussendoor toch eens opladen? Nederland heeft ruim 140.000 openbare oplaadpunten en meer dan 4.200 snellaadpunten (cijfers december 2023). Je vindt de locaties van oplaadpalen makkelijk via oplaadpalen.nl en ziet dan meteen of de laadpaal vrij is. Lees meer over opladen.

Tips: zo haal je meer kilometers uit je accu

Wat voor actieradius heb ik nodig?

Of het nodig is om een grote batterij te hebben, verschilt per persoon. Als je alleen korte afstanden rijdt, heb je geen grote batterij nodig. Een grotere batterij is belangrijker als je veel en veel lange afstanden rijdt. Een elektrische auto met kleine batterij is goedkoper dan één met een grote batterij. Een ander belangrijk voordeel is: er zijn minder kostbare grondstoffen nodig voor een kleinere accu.

Wat is het bereik van elektrische auto’s op waterstof?

In Nederland zijn een paar modellen elektrische auto’s die op waterstof rijden te koop. Deze maken gebruik van een brandstofcel waarin waterstof wordt omgezet in elektriciteit. Elektrische auto’s met een brandstofcel hebben een grotere actieradius dan elektrische auto’s met een batterij. Een waterstofauto kan ongeveer 500 tot 600 kilometer rijden.

Net als bij benzine- en dieselauto’s, tank je waterstof bij een tankstation. Je tankt een waterstofauto in ongeveer 5 minuten vol. Op dit moment zijn er nog weinig plekken waar dat kan in Nederland. Op de website opwegmetwaterstof.nl kun je een overzicht vinden van tanklocaties, ook locaties die nog in aanbouw zijn. Lees meer over de waterstofauto.

Wat bepaalt de actieradius?

De actieradius van een elektrische auto hangt af van een aantal dingen:

• De grootte van de batterij (te vergelijken met de inhoud van de tank bij een diesel- of benzineauto)
• De staat van de batterij: de capaciteit van de batterij neemt af als deze ouder wordt. Lees meer over batterijdegradatie.
• Hoeveel energie de auto nodig heeft om te rijden (verbruik). Daarnaast hebben ook het weer en je rijgedrag invloed op het bereik van je elektrische auto.

De grootte van de batterij

Hoeveel elektriciteit je kunt opslaan in een batterij, wordt uitgedrukt in kilowattuur. Dit heet de capaciteit. De capaciteit hangt af van de grootte van de batterijen. Een elektrische auto bevat meerdere batterijen. Dit heet het batterijpakket. In een groot batterijpakket kun je meer energie opslaan dan in een kleiner batterijpakket. De grootte van de auto bepaalt ook de grootte van het batterijpakket. In een kleine elektrische auto is geen plaats voor een groot batterijpakket.

Daarom hebben grotere auto’s meer bereik dan kleinere auto’s. Het bereik van grote auto’s is gemiddeld 425 km, van middenklassers 320 km en van kleine auto’s 230 km. Bij kleine auto’s zijn de verschillen tussen de modellen groter dan bij grotere auto’s. In de categorie kleine auto’s vallen oudere en goedkopere modellen die een bereik van 90 tot 100 kilometer hebben, terwijl er ook kleine elektrische auto’s zijn met een bereik van rond de 200 kilometer.

Door nieuwe batterijtechnieken wordt het mogelijk om dezelfde hoeveelheid elektriciteit in kleinere batterijen op te slaan. In de toekomst kan daarom ook het bereik van kleine auto’s hoger worden.

Het verbruik van elektrische auto’s

Het verbruik van een elektrische auto wordt uitgedrukt in het aantal gebruikte kilowattuur elektriciteit per 100 kilometer. Bij auto’s op diesel of benzine wordt het verbruik uitgedrukt in het aantal gebruikte liters brandstof per 100 kilometer. Hoe groter de auto, hoe hoger het verbruik. Dit komt omdat een grotere auto zwaarder is dan een kleine auto. Dat geldt voor brandstofauto’s én voor elektrische auto’s. Grote elektrische auto’s hebben een groter batterijpakket, zijn daardoor zwaarder en hebben een hoger verbruik.

Invloed van het weer en rijgedrag

De actieradius hangt niet alleen af van de grootte van je batterij en verbruik van de auto, maar ook van je rijgedrag en het weer. Batterijen presteren het beste bij een temperatuur tussen de 15 en 25 graden. Bij een lagere temperatuur presteren ze minder goed. In de winter is de actieradius zo’n 85 procent van het jaargemiddelde. Ook de verwarming en airco van de auto hebben energie nodig. Dit heeft dus ook invloed op het verbruik.

Ev-database.nl geeft goede informatie over het werkelijke bereik van bijna alle modellen elektrische auto’s, voor zomer en winter en in de stad of op de snelweg. Het werkelijke bereik is meestal iets lager dan het bereik dat de fabrikant van de auto opgeeft. Verder kun je het bereik beïnvloeden met je rijgedrag.

Hoe lang gaat een accu mee?

Bij nieuwere modellen elektrische auto’s gaat de accu de levensduur van de auto mee. Nieuwe soorten batterijen en betere systemen in de auto helpen hier bij. Bij oudere modellen kan het zijn dat de accu eerder aan vervanging toe is. Dat punt is over het algemeen bereikt als de accu 70 procent of minder presteert dan bij aankoop. Bij aankoop van een nieuwe elektrische auto zit er vaak garantie op de batterij voor de eerste 8 jaar of 160.000 kilometer, wat het eerste wordt bereikt.

Als je een gebruikte elektrische auto koopt is het verstandig om de batterij goed te controleren. Op de pagina Tweedehands elektrische auto kopen lees je meer over hoe je de batterij kunt controleren.

Batterijdegradatie

Oplaadbare batterijen kunnen als ze lang worden gebruikt, steeds minder energie opslaan. Dit heet degradatie van de batterij. Dat geldt ook voor de batterijen in elektrische auto’s. Gemiddeld wordt de batterij ruim 2 procent minder per jaar. Zelfs als je de auto helemaal niet gebruikt, wordt de batterij minder (ongeveer 1 procent per jaar).

Er zijn een paar dingen die je kunt doen om je accu langer gezond te houden.

Koeling van de accu

Elektrische auto’s hebben systemen die ervoor zorgen dat de batterij gekoeld wordt. Dit zorgt ervoor dat de batterij niet te warm wordt en dus minder snel degradeert. Er zijn verschillende manieren van koelen:

• Actieve koeling, waarbij een ventilator of vloeistof de koeling van de batterij regelt. De batterij kan tijdens het rijden en laden gekoeld worden.
• Passieve koeling, waarbij de batterij alleen tijdens het rijden gekoeld kan worden. Rijden zorgt voor verplaatsing van lucht langs de batterij.

Bij actieve koeling kan de temperatuur van de batterij beter beheerst worden. Batterijen van auto’s met passieve koeling zullen eerder in vermogen afnemen. Welk type koeling de auto heeft, verschilt per merk en type.

Parkeren van de auto

Hoe de auto wordt geparkeerd heeft ook invloed op de levensduur van de batterij. De temperatuur van de accu bepaalt mede hoe snel de batterij degradeert. Wordt het warmer dan 40 graden Celsius of kouder dan -10 graden Celsius? Dan is het verstandig je auto te verplaatsen naar een koelere plek bij hitte of warmere plek bij kou. Dan is je batterij beter beschermd.

Een accu vervangen

Als de batterij van een elektrische auto minder dan 70-80 procent kan opladen kun je ervoor kiezen de batterij te vervangen. Als de garantie op de batterij is verlopen, kan dit duur zijn. Als je vooral korte afstanden rijdt met de auto, dan kan een oudere batterij nog prima volstaan.

Hoeveel het kost om een batterij te vervangen is per fabrikant en type auto verschillend. Bij elektrische auto’s van Renault is het mogelijk de batterij te huren. Je betaalt dan een vast bedrag per maand om de batterijen te huren. Wanneer de batterij kapot is of onder een bepaalde capaciteit komt, wordt deze door Renault vervangen.

Wat gebeurt er met oude accu’s?

Accu’s die niet meer volstaan voor een elektrische auto, moeten verplicht worden teruggenomen door autofabrikanten of importeur van de auto. Ze kunnen niet opnieuw worden gebruikt in auto’s, maar kunnen een tweede leven krijgen als opslag van (duurzame) energie op een vaste plek. Als ze daar ook niet meer geschikt voor zijn, worden ze zoveel mogelijk gerecycled. Daarbij worden metalen zoals nikkel, koper en kobalt (en ook steeds vaker lithium) uit de batterij gehaald en opnieuw gebruikt.

De klimaatimpact van de accu

Om de accu voor een elektrische auto te maken, is energie nodig. Dat zorgt voor zo’n 5.000 kilo CO2-uitstoot. Toch zorgt een elektrische auto zelfs met die extra uitstoot meegerekend voor minder CO2-uitstoot dan een auto op diesel of benzine. Zelfs met de extra milieubelasting van de productie van de accu bespaart een elektrische auto over de hele levensduur ruim 60 procent CO2-uitstoot in vergelijking met een benzineauto.

De extra uitstoot voor het maken van de accu heb je er na gemiddeld zo’n 3 jaar uit. Dat komt omdat een elektrische auto veel efficiënter rijdt dan een brandstofauto: per gereden kilometer verbruikt hij veel minder energie. 

Kostbare grondstoffen in de accu

Voor het maken van accu’s, onder andere voor elektrische auto’s, zijn grote hoeveelheden metalen zoals nikkel, lithium en kobalt nodig. Door de groei in de productie van verschillende soorten elektrische apparatuur met oplaadbare lithium-ion batterijen, wordt er de laatste jaren veel kobalt uit de grond gehaald. Een deel daarvan wordt voor accu’s van elektrische auto’s gebruikt, een groter deel van het kobalt wordt gebruikt in batterijen voor in andere apparaten zoals smartphones en laptops.

De batterijen in elektrische auto’s zijn tegenwoordig vrijwel altijd lithium-ion batterijen. Dit type batterij gaat lang mee en kan relatief veel energie opslaan. Er zijn verschillende soorten batterijen. Door verschillen in kosten, benodigde energie om batterijen te maken en grondstoffen is het moeilijk om vast te stellen welk type batterij milieuvriendelijker is.

Omstandigheden in mijnen

Sommige zeldzame grondstoffen worden gewonnen in (illegale) mijnen waar de omstandigheden onveilig zijn. Een voorbeeld is de winning van kobalt in het Afrikaanse land Congo. Een deel van de kobalt komt uit illegale mijnen in Congo en wordt met de hand uit de grond gehaald. Op die manier werken is gevaarlijk en verboden bij wet. Soms wordt het werk door kinderen gedaan.

In legale mijnen werken de arbeiders onder betere condities. Sluiting van illegale mijnen is volgens mensenrechtenorganisatie Amnesty International geen oplossing. Als mensen die in de illegale mijnen werken geen ander werk kunnen vinden, zorgt sluiting voor meer arme mensen.

Organisaties die opkomen voor mensenrechten, zoals Amnesty International, en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) willen daarom dat de situaties van werknemers in de mijnen verbeteren. Deze organisaties roepen mijnbouw- en autobedrijven op tot de volgende acties:

• De manier waarop mensen werken in mijnen moet veiliger worden en beter betaald worden.
• Mensen die in illegale mijnen werken, helpen om op een andere (legale) manier geld te verdienen.
• Duidelijke informatie aan consumenten te geven over waar producten zoals kobalt en lithium vandaan komen en het opzetten van een systeem met certificaten om duurzame winning en productie aan te moedigen.
• Batterijen te ontwikkelen met minder kobalt. In batterijen die nu worden gemaakt zit al 3 keer minder kobalt dan 5 jaar geleden. De meeste fabrikanten van elektrische auto’s willen kobalt in de toekomst zoveel mogelijk vervangen door nikkel. Dat is lastig, omdat kobalt belangrijk is om batterijen langer mee te laten gaan.