Eikenprocessierups
In de zomermaanden zie je veel bomen met waarschuwingslinten. Dit zijn eikenbomen waarop een nest eikenprocessierupsen is gevonden. De waarschuwingslinten zijn niet voor niets: de minuscule brandhaartjes van de rups zweven door de lucht en veroorzaken problemen met de huid, ogen en luchtwegen. Laat bestrijding van nesten over aan een hovenier of boomverzorger. Als je een tuin hebt kun je natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups helpen.
Tips tegen de eikenprocessierups
-
01
Blijf uit de buurt van eiken met rupsen (ook honden kunnen last krijgen).
-
02
Bedek je huid en ogen als je toch in een gebied komt waar de rupsen zitten.
-
03
Meld besmette bomen bij je gemeente als er nog geen lint om de boomstam zit.
-
04
Zet planten en plaats nestkastjes in je tuin. Zo trek je natuurlijke vijanden van de rups aan zoals de koolmees en de sluipwesp.
-
05
Probeer nesten of rupsen niet zelf te verwijderen of vernietigen. Schakel een hovenier of boomverzorger in. Spuit niet met gif, dat is gevaarlijk voor andere dieren.
Besteed bestrijden uit
Als de boom in de openbare ruimte staat, maak dan een melding bij gemeente. Staat hij op je eigen terrein? Roep dan hulp van een hovenier of boomverzorger in. Eikenprocessierupsen kunnen worden bestreden door ze op te zuigen, weg te branden en door middel van biologische bestrijding. Laat deze maatregelen altijd over aan gespecialiseerde bedrijven om verspreiding van de haren te voorkomen en te zorgen dat andere soorten rupsen en vlinders geen gevaar lopen. Het kan gevaarlijk zijn voor mens en dier als je gif verkeerd gebruikt.
Hoe herken je de eikenprocessierups?
Een eikenprocessierups herken je aan zijn kenmerkende lange witte haren. Dit zijn overigens niet de haartjes die overlast geven als je ermee in contact komt, die zijn zo minuscuul klein dat ze met het blote oog nauwelijks zichtbaar zijn. De rupsen komen alleen voor in eikenbomen. Een eik heeft een unieke bladvorm en laat in de herfst eikels vallen.
Het nest zit meestal in kluwen spinsel aan de zonnige zuidzijde van de boom, maar soms ook op de grond aan de voet van de boom. Vanaf de nesten verplaatsen de rupsen zicht in een sliert – in processie – naar de blaadjes. Ook andere rupsen eten blaadjes van eikenbomen, de eikenprocessierups heeft als enige lange witte haren en loopt in processie.
Het nest van de eikenprocessierups bestaat uit kluwen spinsel.
Een processie van rupsen, waar de eikenprocessierups zijn naam aan te danken heeft.
Wat is de oorzaak van het probleem?
De eikenprocessierups komt in zeer grote getale op bomen voor na een aantal warme voorjaarsmaanden. Dat er vaker warme voorjaarsmaanden zijn in Nederland heeft te maken met klimaatverandering. Door de combinatie van warmte en onvoldoende natuurlijke vijanden ontstaat de plaag. Natuurlijke vijanden zijn bijvoorbeeld vogels (koolmees, spreeuw en ringmus) en insecten (sluipwesp).
De brandharen komen tevoorschijn nadat de rups 2 keer is verveld. De haren zijn zo hardnekkig dat ze nog 6 tot 8 jaar overlast kunnen geven nadat de rups is gedood of ontpopt tot een vlinder. Door de wind of verkeerde bestrijding kunnen de haren wel 100 meter vanaf de boom terechtkomen. De meeste haren komen vrij als rupsen vervellen in de maanden mei en juni. Na die tijd verpoppen de rupsen tot vlinder.
Voorkomen van nieuwe plaag
Natuurlijke vijanden zijn je beste vrienden tegen de eikenprocessierups. Zo zorgen sluipwespen dat rupsen in een vroeg stadium doodgaan en smullen koolmezen van eikenprocessierupsen. Ook diverse andere dieren lusten de rupsen zoals mussen, kauwen, spreeuwen, sluipwespen, lieveheersbeestjes en vleermuizen.
Om de volgende plaag van de eikenprocessierups te voorkomen kun je zelf een steentje bijdragen. Breng de balans terug door natuurlijke vijanden een handje te helpen. Dat doe je door je tuin vriendelijk in te richten voor vogels en insecten. zorgt voor balans en houdt plagen in toom. Ga dus voor een tuin met veel soorten planten en bomen. Plant bijvoorbeeld fluitenkruid voor sluipwespen.
Biodiversiteit beschrijft de soortenrijkdom van de natuur: hoeveel verschillende soorten er voorkomen, wereldwijd of in een bepaald gebied. Alles wat leeft heeft zijn eigen rol in de natuur: van plant tot dier, van schimmel tot bacterie. Alle soorten tellen mee en ook de rijkdom aan verschillende ecosystemen én de genetische verscheidenheid binnen soorten wordt met biodiversiteit beschreven.
Wereldwijd en ook in Nederland gaat het zorgwekkend slecht met de biodiversiteit. De natuur is uit balans: soorten sterven uit of worden met uitsterven bedreigd, aantallen nemen af, populaties worden kleiner. In gebieden waar natuur de kans krijgt zal de biodiversiteit onder de juiste omstandigheden weer herstellen.
Lees meer over biodiversiteit en ontdek wat je zelf kunt doen, dichtbij huis én wereldwijd.
Wat kun je doen bij brandhaarklachten?
Er zijn een paar manieren om de brandharen voorzichtig te verwijderen. Op oakie.info van de GGD lees je meer over klachten verhelpen. Neem contact op met de huisarts bij erge klachten.
- Trek heel voorzichtig je kleding uit en was die vervolgens op minimaal 60 graden
- Strip je besmette huid met - steeds een nieuw stukje - (schilders)plakband.
- Spoel de huid af met lauw water
- Vermijd krabben en wrijven, kalmerende zalf helpt tegen jeuk.
Meer informatie over de processierups
- Het Kennisplatform eikenprocessierups vertelt je het laatste nieuws en geeft meer uitleg
- De Vogelbescherming over natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups
Anderen keken ook naar
Insecten en dieren in je tuin
Een tuin vol leven is niet alleen leuk om naar te kijken, maar ook nuttig. Vogels, egels en allerlei insecten helpen je tuin gezond en vrij van plagen...
Plagen in de tuin bestrijden
Bladluizen, slakken en andere beestjes horen bij de natuur en dus ook een beetje bij jouw tuin. Zolang je er geen last van hebt, hoef je ze dus niet te...