Het KNMI heeft berekend dat de hoeveelheid neerslag de afgelopen 60 jaar met 20 procent is gestegen. Het KNMI voorspelt dat het aantal hoosbuien door de klimaatverandering zal toenemen.

Het riool kan dat vaak niet aan. Als de riolen overlopen, kan het vuile rioolwater op straat terechtkomen. Of het stroomt naar sloten en kanalen en veroorzaakt daar vissterfte. Gemeentes en waterschappen proberen wateroverlast te beperken of voorkomen, maar het rioolsysteem aanpassen aan hoosbuien is onbetaalbaar. Gelukkig vangen ook parken, perken en tuinen regenwater op. Tuinbezitters zijn daarom onmisbaar bij het voorkomen van wateroverlast. Zij kunnen zorgen dat regenwater zo min mogelijk in het riool komt.

Dit kan door het opvangen van regenwater in gras of beplanting, in vijvers, gootjes, regentonnen, infiltratiekratten onder de grond of door hoogteverschillen in de tuin aan te brengen. Bomen bieden schaduw, verkoeling en nemen veel water op. Gevelgroen heeft hetzelfde effect. Hoe meer groen in de tuin hoe beter. Het liefst bestaat je tuin voor minimaal 60% uit groen en maximaal 40% uit verharding.

Tips voor een watervriendelijke tuin

Veel groene opties

Als je tegels wilt vervangen door groen, heb je verschillende opties. Wil je tijdens warme periodes ook graag schaduw? Dan kun je kiezen voor hoge struiken of (fruit)boompjes. Wil je juist niet te hoge begroeiing, dan zijn bodembedekkers een goede optie. Deze blijven laag bij de grond, maar nemen wel het regenwater op. Daarnaast voorkomen ze in droge periodes dat de grond uitdroogt. Een groene haag is ook een goede optie om je houten of stenen schutting te vervangen. De wortels van een haag zorgen dat de bodem doorlatend blijft en het regenwater makkelijker weg kan zakken. De bladeren van een heg verdampen water, dit draagt bij aan een koelere tuin.

Bij alle soorten planten is het belangrijk om goed na te denken over de plek die de planten krijgen in je tuin. Komen ze in de volle zon of de schaduw? Is de grond droog of juist nat? Als je planten en bomen de juiste plek in je tuin geeft, blijven ze langer gezond. Kies voor inheemse planten, die van nature in Nederland voorkomen. Deze zijn aangepast aan ons klimaat. Op planten en bomen kiezen lees je meer tips voor het kiezen van groen.

Voldoende compost voor je bodem

Compost is goed voor de waterhuishouding van je bodem. Als je wat compost door zandgrond schept, kan die het water beter vasthouden. Heb je kleigrond, dan zorgt compost voor een lossere structuur, zodat plantenwortels beter bij het water kunnen.

Leg zo weinig mogelijk tegels in je tuin

Door tegels en bestrating kunnen riolen forse regenbuien niet altijd verwerken.

Je kunt de druk op het riool helpen verminderen door je tuin zo weinig mogelijk te bestraten en voor planten te kiezen. Hemelwater kan dan gewoon in de grond zakken en daar worden opgeslagen. Zo kan het water weglopen en heb je minder last van grote plassen. Ook kun je kiezen voor een alternatief met halfverharding of waterdoorlatende bestrating, zoals schelpen of schors. Op Riool Info staan verhelderende filmpjes waarin je ziet hoe je (regen)water in de tuin kunt verwerken.

Vang regenwater onder de grond op

Infiltratiekratten zorgen voor extra wateropslag in je tuin. De kratten zitten onder de grond en vangen het regenwater op. In de loop van de dagen na een bui geven de kratten het water weer af aan de omliggende grond. Dit kan ook onder een terras. Je kunt ook kiezen voor een grindkoffer: een met geotextiel beklede kuil waar je grind in stort. Dit heeft een vergelijkbaar effect.

Woon je in een gebied met kleigrond of met een hoge grondwaterstand, leg dan een buffervijver aan. Zo’n regenwatervijver vangt regenwater op en laat het langzaam wegzakken in de grond. Een regenwatervijver heeft wisselende waterstanden: vol na een regenbui en bijna leeg als het lang droog blijft. Oeverplanten zuiveren het water en helpen mee om de tuin in de zomer koel te houden.

Woon je in zandgrond gebied, waar het regenwater gemakkelijk wegzakt, dan kun je kiezen voor een wadi. Wanneer het hevig regent, stroomt het regenwater hiernaartoe.

Op de foto's hieronder zie je een net aangelegde wadi en het effect. Op de foto links ligt er een bodempje water in de wadi, op de foto rechts is de wadi goed gevuld na een een regenbui. Het regenwater trekt vervolgens langzaam de bodem in. 

Hoogteverschillen: leid water weg

Als je hoogteverschil in je tuin aanlegt, stroomt het regenwater naar lager gelegen en onverharde delen van de tuin (of naar je wadi of regenvijver). Hier kan het water even blijven staan en geleidelijk wegzakken zonder dat je er hinder van ondervindt. De hoogteverschillen en natte en droge gedeelten bieden plekken voor verschillende planten.

Gratis hemelwater in de regenton

Een regenton kun je eenvoudig aansluiten op de regenpijp. Ze zijn er in alle soorten, maten en prijzen; je koopt ze op internet of bij tuincentra. De regenton slaat het regenwater op. Via een kraantje kun je dit gratis water op elk gewenst moment aftappen en in je tuin gebruiken. Zo helpt de regenton niet alleen bij het verminderen van wateroverlast, maar kan je jaarlijks honderden liters water besparen. Heb je een vijver? Dan kun je die gebruiken als 'overloop' voor de regenton. Meer tips lees je op water besparen in de tuin.

In sommige gemeenten kun je subsidie krijgen voor de aanschaf van een regenton. Check via de Groenesubsidiewijzer of je subsidie aan kunt vragen.

Tip: leg een goed afsluitende deksel op de regenton zodat muggen geen eitjes in het water kunnen leggen.

Let op! Sommige regenpijpen zijn gemaakt van asbestcement, daar mag je dus niet in zagen.

Groen dak: tuin op je dak

Een groen dak met sedum of een daktuin houdt regenwater vast en helpt om wateroverlast te voorkomen. De dunste laag met voeding (substraatlaag) met sedum van 2-4 cm houden gemiddeld 40% van het jaarlijkse neerslag vast. Dat is voor een dak van 20m2 ruim 6700 liter. In sommige gemeentes kun je subsidie krijgen als je een groen dak aanlegt. Niet ieder huis is geschikt voor een groen dak. Lees meer op groen dak.

Groen balkon, geveltuin of groene gevel

Heb je geen tuin? Ook planten op je balkon, in een geveltuintje of tegen de muur helpen mee tegen wateroverlast. Voor een geveltuin vervang je een aantal tegels langs de gevel voor verse aarde en planten.

Op een balkon kun je verticaal tuinieren. Bijvoorbeeld met pallets boven elkaar of met plantenbakken, zo creëer je meer groen op jouw balkon.

Meer informatie

Het Handboek voor de watervriendelijke tuin geeft tips om je tuin watervriendelijk te maken. Het is een initiatief van Vereniging Gemeenten voor Duurzame Ontwikkeling en Tuinbranche Nederland. Stichting RIONED, STOWA en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat hebben er aan bijgedragen.