De nieuwste en misschien wel leukste manier is de NightJet: deze vertrekt ’s avonds rond acht uur uit Amsterdam (opstappen kan ook in Utrecht en Arnhem) en arriveert ’s morgens rond acht uur in Zürich. Wie vroeg boekt, heeft al een stoel in deze trein voor nog geen € 30. Wil je liever een privé-slaapcoupé? Dat kan al voor minder dan € 100, inclusief een opgemaakt bed en ontbijt.

Er zijn meer treinen die naar Zwitserland leiden. Overdag rijdt een rechtstreekse ICE in nog geen zeven uur van Amsterdam naar Basel. Daar stap je over naar bijvoorbeeld Genève, Zürich, Luzern of Lugano. Elke Zwitserse bestemming is vanuit Nederland binnen ongeveer tien uur bereikbaar. Boek op tijd en je betaalt nog geen € 40 voor een enkele reis.

Voor verreweg de meeste Zwitserse treinen is reserveren niet nodig. Er is een uitgebreid netwerk van intercity’s, sneltreinen en stoptreinen, maar vanwege het bergachtige landschap met alpentoppen tot 4500 meter rijden er nauwelijks hogesnelheidstreinen. De ICN haalt zijn topsnelheid van 200 kilometer per uur alleen in de 57 kilometer lange Gotthard-basistunnel, de langste en diepst gelegen spoortunnel ter wereld. De reis van Luzern naar Lugano speelt zich grotendeels in het donker af.

Daar komen de vele treintoeristen niet voor naar Zwitserland. Wel voor beroemde panoramische treinen als de Bernina Express en Glacier Express, waar wél voor gereserveerd moet worden. Op die trajecten rijden ook veel gewone treinen, waarvoor je niet hoeft te reserveren. Naast die langere treinreizen die meerdere kantons of half Zwitserland doorkruisen, zijn er ook bergtreintjes die via kronkelend spoor hoge alpentoppen bedwingen. Vanwege de hoge exploitatiekosten zijn de tickets vaak prijzig en sommige bergtreinen zijn héél toeristisch. Maar het is het waard: vanaf de 3089 meter hoge Gornergrat is het uitzicht op de Matterhorn onvergetelijk.

Je reis plannen en tickets kopen doe je in Zwitserland via de website of app van SBB

Met de Swiss Travel Pass reis je 3, 4, 8 of 15 dagen, naar keuze aaneengesloten of binnen 1 maand, vanaf € 173. De Swiss Travel Pass is geldig voor alle treinen van de SBB en alle particuliere spoorwegmaatschappijen (uitgezonderd museumtreinen en toeristische bergtreintjes). Daarnaast kun je ook reizen met alle veerboten en postbussen in Zwitserland. Het hele netwerk waarvoor de pass geldig is zie je op de site van Swiss Pass.

Met de Zwitserlandpas van Interrail reis je 3, 4, 5, 6 of 8 dagen binnen 1 maand, vanaf € 133. Interrail is geldig in alle treinen van de SBB en een enkele tientallen particuliere spoorweg maatschappijen.
Daarnaast zijn er treinpassen voor verschillende regio’s, zoals de Jungfrau, Graubünden of Berner Oberland.

De tot 70% goedkopere Sparbillette en Sparbillette International van SBB zijn beperkt beschikbaar. Alleen geldig voor de gekozen treinverbinding en bij oponthoud of het missen van de trein kan je geen geld terugkrijgen. Met de kortingspas Swiss Half Fare Card (ruim € 127) reis je een maand lang voor de halve prijs met trein, bus, boot en stadsvervoer.

• Bernina Express, Chur-Tirano, reistijd ca. 8 uur;
• Glacier Express, Sankt Moritz-Zermatt, ca. 8 uur;
• Golden Pass Line, Luzern-Montreux, ca. 5 uur;
• Treno Gottardo, Luzern-Locarno (over het oude Gotthard-traject), ca. 3 uur;
• Voralpen Express, Luzern-Sankt Gallen, ruim 2 uur

• Jungfraubahn, trein van Kleine Scheidegg naar Jungfraujoch (3454 m), 30 min.
• Gornergratbahn, trein van Zermatt naar Gornergrat (3089 m), 35 min.
• Schilthornbahn, kabelbaan van Stechelberg naar Piz Gloria (2970 m), 35 min.
• Rigibahn, trein van Vitznau naar Rigi Kulm (1798 m), 30 min.
• Pilatusbahn, trein van Alpnachtstad naar Pilatus Kulm (2073 m), 40 min.
• MGN, trein van Montreux naar Rochers-de-Naye (2042 m), 50 min.
• Furka Bergstrecke, stoomtrein van Realp via Gletsch (1762 m) naar Oberwald, 2 uur

Geen zin om het allemaal zelf te bedenken en organiseren? In de Grand Train Tour of Switzerland zijn acht panoramische treinreizen aaneengeregen tot een grootse route van 1280 kilometer door vier taalgebieden, via vijf Werelderfgoedlocaties en langs elf meren.

De route bestaat uit verschillende etappes, die je zelf samenstelt tot je ideale rondreis. Je bent dan een week onderweg en ziet de watervallen van Schaffhausen, het Meer van Genève, de Matterhorn, jetsetskidorp Sankt Moritz en nog veel meer. Dat alles kan met één treinkaartje: de Swiss Travel Pass.

Bijna elke bestemming in Duitsland is vanuit Nederland rechtstreeks of met één of twee overstappen te bereiken. Zuid-Duitsland is soms sneller bereikbaar via Brussel of Luik. Plan je reis via de Nederlandstalige DB-site of in de app DB Navigator.

Per trein door Duitsland reizen is een feest. Het spoorwegnet is uitgebreid, het materieel is modern en comfortabel, en in veel langeafstandstreinen is een restaurantrijtuig aanwezig. Reserveren is voor de meeste treinen niet verplicht (al is het voor langeafstandstreinen wel aanbevolen, vooral in de spits). Bij 1e klas-tickets is de zitplaatsreservering inbegrepen bij de ticketprijs.

Wel kampt Deutsche Bahn sinds 2021 wegens gebrekkig onderhoud, schade door overstromingen en personeelstekort met vertragingen en treinuitval. Die structurele problemen zullen naar verwachting pas over enkele jaren verholpen zijn.

Deutsche Bahn (DB) is de nationale spoorwegmaatschappij. Ook andere vervoerders zijn hier actief, zoals Flixtrain, Veolia en ALEX, maar dat is op relatief kleine schaal. Daarnaast zijn er kleine particuliere maatschappijen die meestal één lijn exploiteren, zoals de Borkumer Kleinbahn, Erfurter Bahn en Usedomer Bäderbahn. Veel van deze lokale lijntjes zijn leuk, maar het gros van je tijd zul je vermoedelijk doorbrengen in de hogesnelheidstreinen (ICE), intercity’s (IC) en regionale treinen (RB, RE, IRE, S-Bahn) van DB.

Je reis plannen en tickets kopen kan via de Nederlandstalige site van Deutsche Bahn of de app DB Navigator.

Met de German Rail Pass van Interrail reis je 3, 4, 5, 7, 10 of 15 dagen, naar keuze aaneengesloten of binnen een periode van 1 of 2 maanden, vanaf € 162. Deze pas loont. Duitsland heeft het grootste spoorwegnet van Europa, dus je haalt je pas er al snel uit. Let op: de German Rail Pass van Deutsche Bahn heeft dezelfde naam, maar is níet beschikbaar voor Europeanen.

Check voordat je een treinpas koopt of je met losse tickets goedkoper uit bent. Deutsche Bahn heeft scherpe tarieven voor vroegboekers, zowel voor binnenlandse als internationale treinreizen. De beschikbaarheid is beperkt; door de band genomen zijn deze supervoordeeltickets van drie maanden tot drie weken voor vertrek te boeken.

Soms loont zelfs een kortingsabonnement. Met de Probe Bahncard 25 van Deutsche Bahn krijg je voor nog geen € 20 drie maanden lang 25% korting op reguliere én kortingstickets voor binnenlandse treinreizen. Het rekensommetje is simpel: ga je meer dan € 72 aan tickets spenderen, dan ben je voordeliger uit. De proefpas is vooral bedoeld om Duitsers voordelig kennis te laten maken met de BahnCard, maar hij is beschikbaar voor iedereen. Let op: zes weken van tevoren opzeggen, anders ga je automatisch een jaarabonnement aan tegen het reguliere tarief. Het abonnement is niet te koop via de Nederlandstalige site, wel via de Duitstalige DB-site, of in het Engels via de app DB Navigator.

Met een Quer-durchs-Land-Ticket reis je een dag lang met regionale treinen heel Duitsland door voor ruim vier tientjes, en voor elke medepassagier betaal je 7 euro extra. Alleen geldig in de 2de klas, op weekdagen na 09:00 uur en in het weekend de hele dag. Ook zijn er dagkaarten voor elk van de 16 Duitse deelstaten, kijk op de DB-site voor een overzicht.

Sinds mei 2021 rijdt er weer dagelijks een slaaptrein van Nederland naar Oostenrijk. De NightJet vertrekt rond acht uur ’s avonds uit Amsterdam en arriveert rond negen uur ’s morgens in Wenen. Zo begin je uitgeslapen aan een stedentrip in Wenen.

De trein is erg populair; met name de privé-slaapcoupés zijn vaak al weken van tevoren volgeboekt. Wie vroeg boekt, betaalt nog geen €90 voor een plek in een gedeelde vierpersoonscoupé. Voor ruim €200 heb je een bed in een privécoupe voor één persoon.

Reis je liever overdag? Neem dan ’s morgens in Amsterdam, Utrecht of Arnhem de ICE naar Frankfurt en stap over op de ICE naar Wenen, die in de avond aankomt. Boek op tijd, dan kost een ticket minder dan €90.

Vanuit hoofdstad Wenen zijn andere Oostenrijkse bestemmingen als Melk, Baden en Salzburg goed bereikbaar per trein. Langeafstandstreinen kun je tot zes maanden voor vertrek boeken tegen het voordelige Sparschiene-tarief. Reserveren is niet verplicht, maar wel aanbevolen voor populaire verbindingen, zoals Salzburg-Wenen. Voor regionale treinen is de prijs gebaseerd op de afstand; deze hoef je niet van tevoren te boeken noch te reserveren.

Je reis plannen en tickets kopen doe je via de app of website van ÖBB.

Met de Oostenrijkpas van Interrail op je smartphone reis je 3, 4, 5, 6 of 8 dagen binnen 1 maand, vanaf € 133.

De voordelige Sparschiene-tickets van ÖBB zijn vanaf 6 maanden voor vertrek beschikbaar en kosten vanaf 10 to 30 euro voor binnenlandse tickets, internationale reizen en slaaptreinen. Vergelijk de prijzen die je vindt op de site of in de app van ÖBB altijd met die van Deutsche Bahn – daar vind je soms dezelfde trein voor de halve prijs.

Polen is vanuit Nederland binnen een dag bereikbaar: stap ’s ochtends in Nederland in de trein en je stapt ’s avonds uit in Warschau.

Neem in Amsterdam om 09:10 uur de IC Berlijn (opstappen kan ook in Hilversum, Amersfoort, Apeldoorn, Deventer, Almelo en Hengelo) en je komt om 15:25 uur aan op Berlijn Hbf. Daar stap je om 15:52 uur in de Eurocity (reserveren verplicht) naar Warschau die om 21:16 uur aankomt.

Tip: mocht de overstap in Berlijn vanwege vertraging te krap blijken, dan vertrekt twee uur later (om 17:52 uur) de laatste trein naar Warschau. In dat geval kun je je reservering wijzigen bij het DB ReiseZentrum.

Nieuw: slaaptrein naar Berlijn + overdag naar Polen

Vanaf eind mei 2023 vertrekt er driemaal per week rond half tien of half elf ’s avonds een rechtstreekse nachttrein van European Sleeper van Amsterdam (opstappen kan ook in o.a. Brussel, Antwerpen, Rotterdam, Den Haag, Amersfoort en Deventer) naar Berlijn, met aankomst rond zeven of negen uur ’s morgens.

European Sleeper is een private spoorwegonderneming met eigen kaartverkoop. Een Interrailpas is niet geldig. Een enkele reis Amsterdam-Berlijn voor deze slaaptrein kost vanaf € 39 voor een zitplaats, € 69 voor een ligplaats (4- of 6-persoons-slaapcoupé) of € 129 voor een slaapplaats (1-, 2- of 3-persoonscoupé).

Na aankomst in Berlijn heb je ruim de tijd om over te stappen op een van deze rechtstreekse treinen naar Polen: op de EC Berlin-Warszawa Express (reistijd zo'n 5,5 uur), de EC Wawel (naar Krakau, reistijd iets meer dan 7 uur) of de EC Gedania (naar Gdansk, reistijd zo'n 5,5 uur).

Met 18.510 kilometer heeft Polen na Duitsland en Frankrijk in absolute zin het grootste spoorwegnet van Europa.

Je zou de Poolse spoorwegen wat ouderwets kunnen noemen; er ligt in het hele land maar één hogesnelheidslijn – slechts 80 kilometer van Olszamowice naar Zawiercie, onderdeel van de Centrale Spoorlijn van Warschau naar Katowice en Krakau. Op de ExpressIntercity Premium-treinen na is het materieel veelal gedateerd, maar comfortabel en goed onderhouden. Dat ouderwetse heeft ook voordelen: treinen rijden frequent en op tijd, tickets zijn goedkoop, verbindingen sluiten goed aan, langeafstandstreinen hebben meestal een restauratierijtuig waar je goed kunt eten voor weinig, en hier rijden nog volop nachttreinen kriskras door het hele land. Het is een genoegen om per spoor Polen te verkennen.

Landschappelijk interessante spoorlijnen, zoals in Zwitserland, Oostenrijk of Noorwegen, vind je hier niet veel, maar ze zijn er wel: bijvoorbeeld in het zuiden van Krakau naar Zakopane, de uitvalsbasis voor het Tatragebergte, in het noordoosten van Dzialdowo via het Mazurisch Merenplateau naar Elk, of in het westen van Paczkow door de Sudeten naar Szklarska Poreba in het Reuzengebergte. Welke stad of streek je ook wilt bezoeken, de trein is de meest ontspannen manier om door Polen te reizen.

Je reis plannen en tickets kopen doe je via intercity.pl of polregio.pl. Treintickets zijn in Polen goedkoop in vergelijking met andere landen en er zijn verschillende kortingstickets, zoals ‘Promo’ en ‘Super Promo’. Tickets voor intercity- en sneltreinen (EIP, EIC, IC, TLK) zijn dynamisch geprijsd, dus wie vroeg boekt (tot 60 dagen voor vertrek) betaalt minder dan kort voor vertrek.

Met de Polenpas van interrail reis je 3, 4, 5, 6 of 8 dagen binnen een maand voor een vast bedrag door het hele land; vanaf € 54. Check wel even of je misschien met losse tickets voordeliger uit bent.

Praag is dichterbij dan je denkt: stap ’s ochtends in Nederland in de trein en je wandelt ’s avonds over de Karelsbrug. Neem in Amsterdam vroeg in de ochtend de IC Berlijn en stap in Berlijn over op de EuroCity die in de avond aankomt in Praag. Beide treinen beschikken over een restauratierijtuig. Vanaf Dresden is het een fijne panoramische treinreis door het schilderachtige Elbedal – reserveer een stoel aan de linkerkant voor het beste uitzicht. De totale reisduur is 12½ uur, een ticket koop je vanaf € 38 via NS International, DB of de Tsjechische spoorwegen Ceske Drahy (CD).

Sinds 2021 rijdt er (weer) een rechtstreekse slaaptrein van Nederland naar Tsjechië. Deze is van een particuliere vervoerder: bij GreenCityTrip boek je een kant-en-klare vijfdaagse city trip. Je vertrekt ’s avonds uit Amsterdam en rijdt in zo’n 13 uur naar Praag. Opstappen kan ook in Utrecht. Let op: De slaapwagens zijn pakweg een halve eeuw oud en vooral de goedkoopste Economy-slaapplaatsen zijn naar huidige maatstaven krap en benauwd – geef liever wat meer uit aan een comfortabelere reis.

Met 9.567 kilometer spoor op een oppervlakte van 79 duizend km2 heeft Tsjechië na Zwitserland het dichtste spoorwegnet van Europa. Zelfs het kleinste gehucht op de hoogste heuveltop of in het verste dal is per trein bereikbaar. Via de website en app nationale spoorwegmaatschappij Ceske Drahy (CD) kun je eenvoudig tickets kopen voor zowel binnenlandse als internationale treinreizen.

Het hoofdstation van Praag is het centrale spoorwegknooppunt; hiervandaan vertrekken treinen in alle windrichtingen. Treinkaartjes zijn relatief goedkoop: zo kost een enkeltje voor de EuroCity van Praag naar Brno iets meer dan een tientje, terwijl het toch een reis is van 300 kilometer en ruim drie uur. Voor de SuperCity-hogesnelheidstrein (Pendolino) op de lijn Cheb-Plzen-Praag-Ostrava is reserveren wel verplicht.

Je reis plannen en tickets kopen doe je via de website van CD, de Tsjechische spoorwegen, of hun app. De reisplanner op de website en in de app toont in de zoekresultaten altijd de voordeligste optie. Met een dagkaart reis je onbeperkt per spoor door een bepaalde regio (vanaf €7) of het hele land (€25). Tickets voor een specifieke treinverbinding zijn voordeliger dan normale Flexi-tickets waarmee je met elke trein kan reizen. Blijf je lang in Tsjechië? Met een ‘IN 25’-kaart, verkrijgbaar aan het loket en online, krijg je voor €8 drie maanden lang 25% korting op tickets.

Met de Tsjechië-pas van Interrail reis je 3, 4, 5, 6 of 8 dagen binnen een maand voor een vast bedrag door het hele land, vanaf € 84. Check wel of je met een treinpas echt voordeliger uit bent, want normale tickets zijn goedkoop en er zijn talloze kortingsmogelijkheden.

De meest praktische en comfortabele optie is de dagelijkse Nightjet van Amsterdam via Utrecht en Arnhem naar Wenen. Een enkele reis kan al vanaf een paar tientjes. Deze nachttrein is razend populair, dus boek zo vroeg mogelijk (het kan tot zes maanden van tevoren). Vanuit Wenen is het nog maar een uurtje naar Bratislava; treinen vertrekken eens per uur, reserveren is niet nodig en een ticket kost rond de 10 euro. Overdag reizen kan ook: neem dan in Amsterdam (opstappen kan ook in Utrecht en Arnhem) vroeg in de ochtend de ICE richting Basel, stap in Frankfurt am Main over op de ICE naar Wenen en neem daar de trein naar Bratislava, waar je ’s avonds aankomt.

In Slowakije kun je voor de meeste treinen gewoon op de dag zelf een kaartje kopen. Zeleznicna Spolocnost Slovensko (ZSSK) is de Slowaakse spoorwegmaatschappij. Voor een SuperCity-, EuroCity- of EuroNight-trein is reserveren verplicht of aanbevolen, dat is niet het geval voor de sneltrein (Rýchlik, R), regionale sneltrein (Regionálny Rýchlik, RR) of regio-expres (Regionálny Expres, REX).

Je reis plannen en tickets kopen doe je via de website van ZSSK, de Slowaakse spoorwegen. De app van de spoorwegen is alleen in het Slowaaks beschikbaar. Met Klasik Railplus krijg je voor € 35 een jaar lang 25% korting op bijna alle tickets. Deze kortingspas is alleen verkrijgbaar op grotere stations.

Met de Slowakije-pas van Interrail reis je 3, 4, 5, 6 of 8 dagen binnen een maand voor een vast bedrag door het hele land, vanaf €54. Check wel of je met een treinpas echt voordeliger uit bent, want normale tickets zijn hier al relatief goedkoop.