Afgelopen eeuw steeg de temperatuur op aarde met gemiddeld 1 graad. In Nederland heeft het KNMI bijna 2 graden stijging gemeten tussen 1906 en 2017.
Praktisch over duurzaam
Praktisch over duurzaam
Het klimaat verandert doordat de temperatuur op aarde stijgt. Dat komt doordat er steeds meer broeikasgassen zoals CO2 in de lucht komen. Wetenschappers zijn het erover eens dat de mens grotendeels verantwoordelijk is voor de opwarming van de aarde.
De aarde warmt op en dat heeft gevolgen voor het klimaat. Het broeikaseffect wordt versterkt door de hoeveelheid broeikasgassen in de lucht. Opwarming is niet te stoppen, maar gaat minder hard als we wereldwijd minder CO2 uitstoten. Wat zijn de gevolgen van klimaatverandering en wat kun je zelf doen?
Afgelopen eeuw steeg de temperatuur op aarde met gemiddeld 1 graad. In Nederland heeft het KNMI bijna 2 graden stijging gemeten tussen 1906 en 2017.
Nee, er waren eerder ijstijden en warme periodes met gevolgen voor het leven op aarde. Nieuw is wel dat de opwarming van de aarde grotendeels door activiteiten van mensen komt en nauwelijks door natuurlijke gebeurtenissen.
Broeikasgassen zoals CO2, methaan en lachgas regelen de temperatuur op aarde. De gassen houden warmte als een deken vast en de temperatuur stijgt omdat die 'deken' dikker wordt. Vooral de grote hoeveelheid CO2 in de lucht is een probleem. De hoeveelheid CO2 in de lucht stijgt doordat mensen fossiele brandstoffen zoals olie en gas verbranden.
Praktisch alle wetenschappers zien de link tussen menselijk handelen en klimaatverandering: mensen verbranden massaal fossiele brandstoffen --> veel meer CO2 in de lucht --> aarde warmt op --> nadelige gevolgen zoals extremer weer en stijgende zeespiegel.
Daarom draaien klimaatakkoorden om afspraken over minder CO2-uitstoot. Je kunt zelf ook genoeg doen voor een kleinere klimaatvoetafdruk.
Broeikasgassen zoals CO2 en waterdamp komen van nature in de atmosfeer (lucht) voor. Ze houden de warmte van de zon gedeeltelijk vast. Zonder deze broeikasgassen zou het op aarde veel kouder zijn dan nu. Dit natuurlijke broeikaseffect is sinds de industriële revolutie door allerlei menselijke activiteiten versterkt. Mensen verbranden op grote schaal fossiele brandstoffen (olie, kolen en gas) in fabrieken, energiecentrales, huizen en voor vervoer. Deze verbranding van fossiele brandstoffen is goed voor 86 procent van de door mensen veroorzaakte CO2-uitstoot. De overige 14 procent komt vrij door kappen van bossen voor landbouwgrond en droogleggen van veengebieden. Door die extra CO2-uitstoot zit nu 40 procent meer CO2 in de lucht dan een paar eeuwen geleden. Zoveel CO2 zat er de afgelopen 800.000 jaar nog niet eerder in de lucht. Al deze extra broeikasgassen zorgen ervoor dat de aarde opwarmt. Dit wordt ook wel het ‘versterkte broeikaseffect’ genoemd.
De afgelopen eeuwen zijn er veel meer broeikasgassen in de lucht gekomen. Die houden meer warmte van de zon vast, waardoor de temperatuur op aarde stijgt. In de afgelopen 140 jaar is het wereldwijd gemiddeld 0,9°C warmer geworden. Van de laatste 16 jaar waren er 14 warmer dan ooit gemeten.
De stijging van de temperatuur heeft gevolgen voor het klimaat: dat verandert. Wetenschappers denken dat we de gevolgen waarschijnlijk nog kunnen beheersen als we de stijging weten te beperken tot 1,5 à 2 graden. Dat kan alleen als de wereldwijde CO2-uitstoot in 2050 drastisch is verlaagd. Dat gaat niet vanzelf, daar zijn forse maatregelen voor nodig.
Bijna alle wetenschappers zijn het erover eens dat de klimaatverandering vooral is veroorzaakt door de mens. Slechts een handjevol wetenschappers denkt dat er vooral andere oorzaken zijn (zoals vulkaanuitbarstingen en extra zonne-activiteit). Deze klimaatsceptici krijgen relatief veel aandacht in de media, waardoor het lijkt alsof er onder wetenschappers nog veel twijfel bestaat. Maar het IPCC (het klimaatpanel van de VN waar duizenden wetenschappers uit de hele wereld aan meewerken) is duidelijk: de mens is de belangrijkste oorzaak van de opwarming van de aarde.
Bekijk hieronder een video van de Rijksoverheid over klimaatverandering wereldwijd en de gevolgen voor Nederland.
De opwarming van de aarde is niet meer te stoppen. Door de hoeveelheden broeikasgas die de mens al uitgestoten heeft, zal het deze eeuw warmer worden. Hoeveel de aarde zal opwarmen, hangt af van welke maatregelen wereldwijd genomen worden. Als de uitstoot van broeikasgassen doorgaat zoals nu zal het rond het jaar 2100 2,6 à 4,8 °C warmer zijn dan rond het jaar 2000. Zelfs als we de CO2-uitstoot ingrijpend weten te verminderen, zal de aarde nog 0,3 tot 1,7 °C warmer worden dan eind vorige eeuw.
De opwarming van de aarde heeft over de hele wereld gevolgen voor de natuur, onze gezondheid en veiligheid en voor de beschikbaarheid van voedsel en water.
Door de opwarming van de aarde stijgt de zeespiegel. Onderzoekers verwachten dat de zeespiegel rond het jaar 2100 ergens tussen de 25 en 80 cm gestegen zal zijn. Dat komt doordat gletsjers en ijskappen op Groenland en Antarctica smelten. Bovendien neemt warm water meer ruimte in doordat het uitzet. Ook het zee-ijs op de Noordpool verdwijnt in snel tempo. De afgelopen 30 jaar is de helft van het zee-ijs rond de Noordpool verdwenen.
Naast het zee-ijs zal ook het permafrost ontdooien. Permafrost is de permanent bevroren bodem van het gebied rond de noordpool. Hierbij komen veel broeikasgassen vrij. Deze video van NOS op 3 geeft uitleg over permafrost.
Doordat het warmer wordt, zal het in een groot deel van de wereld droger worden, terwijl het in andere gebieden juist natter wordt. Dat heeft allerlei gevolgen:
Vooral arme, tropische gebieden zullen last krijgen van de klimaatverandering. Daar ontstaan bijvoorbeeld problemen door watertekorten, overstromingen, ziekten en slechtere oogsten. Vooral dichtbevolkte kustgebieden en rivierdelta's in arme landen zijn kwetsbaar. Juist die landen hebben niet het geld en de technologie om zich aan de klimaatverandering aan te passen.
Ook in Nederland wordt het warmer en stijgt de zeespiegel. De belangrijkste gevolgen van de klimaatverandering voor Nederland:
In Nederland zijn de gevolgen van klimaatverandering waarschijnlijk te beheersen. We kunnen dijken en duinen versterken en langs rivieren opslaggebieden maken voor extra rivierwater. Je kunt zelf ook helpen om wateroverlast te beperken door minder tegels en meer groen in je tuin aan te brengen. Regenwater kan dan in de bodem wegzakken waardoor het riool minder overbelast wordt (dus: minder ondergelopen kelders en straten). Kijk voor meer milieuvriendelijke tuintips bij Tuinonderhoud.
Hoe groot de problemen straks worden, hangt af van de maatregelen die we nemen. Aan de ene kant moeten we de uitstoot van broeikasgassen verminderen zodat de opwarming beperkt blijft (deze aanpak wordt ‘mitigatie’ genoemd, dat betekent ‘vermindering’). Aan de andere kant is het verstandig dat we ons aanpassen aan een ander klimaat (dit type maatregelen wordt ‘adaptatie’ genoemd). Beide type maatregelen zijn nodig.
Ieder mens zorgt voor CO2-uitstoot. Een huishouden in Nederland stoot jaarlijks gemiddeld ongeveer 20.000 kilo CO2 uit. Een deel daarvan is ‘directe’ uitstoot voor energieverbruik in huis en vervoer (7.500 kilo), de rest is ‘indirecte’ uitstoot voor onder andere voeding, kleding en meubels (12.500 kilo). Op Wat is je CO2-voetafdruk lees je meer.
De klimaatklappers laten zien hoe je je CO2-uitstoot flink kunt verlagen. Bekijk de grootste klimaatklappers.
Ga voor een energiezuiniger huis. Na 1 keer investeren stoot je direct minder CO2 uit.
Eet bewust en check hoe je CO2 kunt besparen met je maaltijdkeuzes.
Het maakt flink verschil hoe je van A naar B reist. Bekijk de tips om schoner op weg te gaan!
Koop zo min mogelijk nieuwe kleren en ga voor een klimaatvriendelijke kledingkast.
Deze bespaartips in huis zijn een kleine moeite. Check wat je snel kunt doen en laten.
Klimaatverandering is een probleem dat wereldwijd moet worden aangepakt. Daarvoor maken allerlei landen in de wereld afspraken en beleid. Dat gebeurt in de VN, in Europa en ook binnen Nederland. Wil je meer lezen over de internationale afspraken en het ontstaan van het klimaatbeleid? Kijk dan op deze tijdlijn en volg de ontwikkelingen van het klimaatakkoord.
