Alles over energie en milieu in het dagelijks leven
Alles over energie en milieu in het dagelijks leven
Het klimaat verandert doordat de temperatuur op aarde stijgt. Dat komt doordat er steeds meer broeikasgassen zoals CO2 in de lucht komen. Wetenschappers zijn het erover eens dat de mens grotendeels verantwoordelijk is voor de opwarming van de aarde.
Broeikasgassen zoals CO2 en waterdamp komen van nature in de atmosfeer (lucht) voor. Ze houden de warmte van de zon gedeeltelijk vast. Zonder deze broeikasgassen zou het op aarde veel kouder zijn dan nu. Dit natuurlijke broeikaseffect is sinds de industriële revolutie door allerlei menselijke activiteiten versterkt. We zijn op grote schaal fossiele brandstoffen (olie, kolen en gas) gaan verbranden in fabrieken, energiecentrales, huizen en voor vervoer. En we kappen bossen voor landbouwgrond. Daarbij komt CO2 vrij. Er zit nu 40 procent meer CO2 in de lucht dan een paar eeuwen geleden. Zoveel CO2 zat er de afgelopen 800.000 jaar nog niet eerder in de lucht. Al deze extra broeikasgassen zorgen ervoor dat de aarde opwarmt. Door dit ‘versterkte broeikaseffect’ is het nu gemiddeld 0,9 graden warmer dan 140 jaar geleden.
De stijging van de temperatuur heeft gevolgen voor het klimaat: dat verandert. Wetenschappers denken dat we de gevolgen waarschijnlijk nog kunnen beheersen als we de stijging weten te beperken tot 1,5 à 2 graden. Dat kan alleen als de wereldwijde CO2-uitstoot rond 2050 40 tot 70 procent lager is dan in 2010. Dat gaat niet vanzelf, daar zijn forse maatregelen voor nodig.
Ook jij kunt een steentje bijdragen in de strijd tegen klimaatverandering. Het helpt al als je zuinig met energie omgaat. In een goed geïsoleerd huis hoef je minder te stoken. En kies het liefst voor zuinige apparaten met het beste energielabel (vaak A+++).
Energie besparen hoeft niet ingewikkeld of duur te zijn. Bij Snel besparen vind je handige en praktische tips die je snel kunt toepassen. Of kijk bij onze Klimaatklappers.
Duurzame energie is beter voor het klimaat. Bij het gebruik van zon, wind en aardwarmte komt er geen of nauwelijks CO2 vrij. Een ander groot pluspunt is dat deze energiebronnen niet op kunnen raken. Heb je nog geen Groene stroom, overweeg dan om over te stappen.
Vliegtuigen dragen veel bij aan het broeikaseffect. Maak dus liever geen lange vliegreizen. Ga je toch vliegen, compenseer de CO2-uitstoot van je vliegreis dan.
Ieder mens zorgt voor CO2-uitstoot. Een gemiddeld huishouden in Nederland stoot jaarlijks ongeveer 23.000 kilo CO2 uit. Een deel daarvan is ‘directe’ uitstoot voor energieverbruik in huis en vervoer (8.000 kilo), de rest is ‘indirecte’ uitstoot voor onder andere voeding, kleding en meubels (15.000 kilo). Op Bereken je CO2-uitstoot lees je meer.
De afgelopen eeuwen zijn er veel meer broeikasgassen in de lucht gekomen. Die houden meer warmte van de zon vast, waardoor de temperatuur op aarde stijgt. Er zit nu 40 procent meer CO2 in de lucht dan 250 jaar geleden. In de afgelopen 140 jaar is het wereldwijd gemiddeld 0,9°C warmer geworden. Van de laatste 16 jaar waren er 14 warmer dan ooit gemeten.
Bijna alle wetenschappers zijn het erover eens dat de klimaatverandering vooral is veroorzaakt door de mens. Slechts een handjevol wetenschappers denkt dat er vooral andere oorzaken zijn (zoals vulkaanuitbarstingen en extra zonne-activiteit). Deze klimaatsceptici krijgen relatief veel aandacht in de media, waardoor het lijkt alsof er onder wetenschappers nog veel twijfel bestaat. Maar het IPCC (het klimaatpanel van de VN waar duizenden wetenschappers uit de hele wereld aan meewerken) is duidelijk: de mens is de belangrijkste oorzaak van de opwarming van de aarde.
Wil je meer lezen over het broeikaseffect en broeikasgassen, ga dan naar Wat is het broeikaseffect?
Bekijk hieronder een video van de Rijksoverheid over klimaatverandering wereldwijd en de gevolgen voor Nederland.
De opwarming van de aarde is niet meer te stoppen. Door de hoeveelheden broeikasgas die de mens al uitgestoten heeft, zal het deze eeuw warmer worden. Hoeveel de aarde zal opwarmen, hangt af van welke maatregelen wereldwijd genomen worden. Als de uitstoot van broeikasgassen doorgaat zoals nu zal het rond het jaar 2100 2,6 à 4,8 °C warmer zijn dan rond het jaar 2000. Zelfs als we de CO2-uitstoot ingrijpend weten te verminderen, zal de aarde nog 0,3 tot 1,7 °C warmer worden dan eind vorige eeuw.
De opwarming van de aarde heeft over de hele wereld gevolgen voor de natuur, onze gezondheid en veiligheid en voor de beschikbaarheid van voedsel en water.
Door de opwarming van de aarde stijgt de zeespiegel. Onderzoekers verwachten dat de zeespiegel rond het jaar 2100 ergens tussen de 25 en 80 cm gestegen zal zijn. Dat komt doordat gletsjers en ijskappen op Groenland en Antarctica smelten. Bovendien neemt warm water meer ruimte in doordat het uitzet. Ook het zee-ijs op de Noordpool verdwijnt in snel tempo. De afgelopen 30 jaar is de helft van het zee-ijs rond de Noordpool verdwenen. Ook permafrost, de permanent bevroren bodem van het Noordpoolgebied, zal ontdooien.
Doordat het warmer wordt, zal het in een groot deel van de wereld droger worden, terwijl het in andere gebieden juist natter wordt. Dat heeft allerlei gevolgen:
Vooral arme, tropische gebieden zullen last krijgen van de klimaatverandering. Daar ontstaan bijvoorbeeld problemen door watertekorten, overstromingen, ziekten en slechtere oogsten. Vooral dichtbevolkte kustgebieden en rivierdeltas in arme landen zijn kwetsbaar. Juist die landen hebben niet het geld en de technologie om zich aan de klimaatverandering aan te passen.
Ook in Nederland wordt het warmer en stijgt de zeespiegel. De belangrijkste gevolgen van de klimaatverandering voor Nederland:
In Nederland zijn de gevolgen van klimaatverandering waarschijnlijk te beheersen. We kunnen dijken en duinen versterken en langs rivieren opslaggebieden maken voor extra rivierwater. Je kunt zelf ook helpen om wateroverlast te beperken door minder tegels en meer groen in je tuin aan te brengen. Regenwater kan dan in de bodem wegzakken waardoor het riool minder overbelast wordt (dus: minder ondergelopen kelders en straten). Kijk voor meer milieuvriendelijke tuintips bij Tuinonderhoud.
Hoe groot de problemen straks worden, hangt af van de maatregelen die we nemen. Aan de ene kant moeten we de uitstoot van broeikasgassen verminderen zodat de opwarming beperkt blijft (deze aanpak wordt ‘mitigatie’ genoemd, dat betekent ‘vermindering’). Aan de andere kant is het verstandig dat we ons aanpassen aan een ander klimaat (dit type maatregelen wordt ‘adaptatie’ genoemd). Beide type maatregelen zijn nodig.
Iedereen kan helpen om klimaatverandering tegen te gaan. Ook jij kunt je CO2-uitstoot flink verminderen, bijvoorbeeld door je woning te isoleren, vaker de fiets te pakken, minder vlees te eten en geen lange vliegreizen te maken. Milieu Centraal heeft de grootste klimaatklappers voor je op een rij gezet. Kijk op Klimaatklappers naar de interactieve infographics.
Als je klimaatverandering wilt helpen tegengaan, dan is energie besparen heel effectief. Isoleer je huis zo goed mogelijk, daarmee bespaar je een hoop gas. Gebruik zuinige apparaten. Bij Snel besparen vind je een heleboel handige en praktische tips die je eenvoudig kunt toepassen.
Helemaal geen energie verbruiken is voor een gewoon huishouden niet mogelijk. Maar je kunt wel kiezen voor duurzame bronnen van energie, zoals zonnepanelen en warmtepompen. Daarmee help je klimaatverandering tegen te gaan.
Ongeveer een kwart van de CO2-uitstoot door consumenten hangt samen met voeding. Natuurlijk kunnen we niet ophouden met eten. Maar je kunt wel kiezen voor seizoensgroenten en minder vlees eten. En je kunt proberen zo weinig mogelijk voedsel te verspillen door slim boodschappen te doen. Lees hier meer over op Voeding. Of kijk op Landbouw en milieu.
Klimaatverandering is een probleem dat wereldwijd moet worden aangepakt. Daarvoor maken allerlei landen in de wereld afspraken en beleid. Dat gebeurt in de VN, in Europa en ook binnen Nederland. Wil je meer lezen over de internationale afspraken, kijk dan bij Klimaatverdrag en beleid.
