Airco’s hebben gevolgen voor het klimaat doordat ze veel stroom verbruiken. Een mobiele airco (met een slang uit het raam) verbruikt 20 keer meer stroom dan een ventilator. Daarnaast bevatten airco’s koudemiddel waarvan gemiddeld een paar procent weglekt. Dit zijn schadelijke broeikasgassen met een grote klimaatimpact. 

Tips voor een koel huis

Ventilator: goedkoop en klimaatvriendelijk

Een ventilator zorgt voor verkoeling, zonder dat de lucht kouder wordt. Dat komt door de luchtstroom: die zorgt ervoor dat je lichaamswarmte sneller wordt afgevoerd en zweet beter verdampt. Daardoor voelt het koeler aan (de gevoelstemperatuur wordt lager). Er zijn allerlei soorten ventilatoren, de meest gebruikte zijn een plafondventilator, tafelventilator, staande ventilator, vloerventilator en torenventilator.

Let op: het gaat hier niet om een zogenaamde luchtkoeler of aircooler. Het nut daarvan is twijfelachtig, zie Is een luchtbevochtiger een goed idee?

20 keer minder stroom & 10 keer goedkoper

Een ventilator verbruikt veel minder stroom dan een airco. Als je hem 110 uur gebruikt, kost dat 5,5 kWh aan stroom. Ter vergelijking: een mobiele airco die 110 uur aanstaat, verbruikt in een jaar 110 kWh. Dat is 20 keer zo veel! Daarnaast is een mobiele airco 10 keer duurder om te kopen dan een goede ventilator. En doordat een airco ook koudemiddel bevat, is de klimaatimpact nog hoger. Bekijk de vergelijking van airco’s en ventilator.

Mobiele airco of split-systeem?

Helpen zonwering, gordijnen, isolatie en ventilatie onvoldoende om je huis koel te houden? Een airconditioner koelt de lucht in huis en voert de warmte af naar buiten. Afhankelijk van de uitvoering kun je er één of meerdere kamers mee koelen.

Er zijn verschillende soorten airconditioners: mobiele airco’s (monoblocks) die je makkelijk kunt verplaatsen en vaste airco’s (split-systeem met buiten- en binnenunits) in één of meer kamers. Mobiele airco’s zorgen voor een koude luchtstroom die je op jezelf kunt richten en vaste airco’s koelen een kamer.

Let op als je een airco koopt

Ga je een airco kopen? Let dan op de volgende dingen:

• Koop liefst geen mobiele airco. Je gebruikt hem vooral op heel warme dagen, maar juist dan helpt hij nauwelijks om de temperatuur omlaag te brengen, terwijl het energiegebruik hoog is. Dit komt onder andere doordat de slang van het apparaat door het raam gestoken moet worden, hierdoor komt warme lucht de woning weer binnen.
• Ga voor een koudemiddel met een zo laag mogelijke klimaatimpact. Voor nieuwe mobiele airco's is een natuurlijk koudemiddel, met een lage klimaatimpact, verplicht.
• Koop je een split-airco met binnen- en buitenunit? Kies er dan een met energielabel A++ of beter én een laag energieverbruik in kWh per jaar. Je kunt er dan ook eventueel mee (bij)verwarmen in de winter. 
• Laat een split-airco altijd installeren door een deskundig bedrijf met het STEK-logo: dan weet je zeker dat er geen schadelijk koudemiddel wordt gelekt.
• Let ook op het geluid dat de buitenunit maakt: met een stille buitenunit die je niet meteen naast een slaapkamerraam plaatst doe je de buren een plezier. 

6 tips om je airco zuinig te gebruiken

Mobiele airco: bijna geen koeling op tropische dagen

Een mobiele airco (monoblock) kun je verplaatsen en dus op de plek neerzetten waar jij koeling wilt. Ze hebben een afvoerslang om de warme lucht naar buiten te blazen. Dat is meteen het zwakke punt van dit apparaat: je hangt de slang door een open raam of deur naar buiten, maar daardoor komt ook warme lucht naar binnen. Dat doet het koelen voor een deel (soms zelfs helemaal) teniet. Het is hetzelfde als het raam openzetten in de winter met de verwarming aan.

De meeste mobiele airco’s worden tijdens een hittegolf gekocht. Maar het vervelende is dat mobiele airco’s juist op deze hele warme dagen slecht koelen. Het beste is om de warmte zoveel mogelijk buiten te houden (zie de tips over Woning koel houden). Wil je toch verkoeling, gebruik dan liever een veel voordelige ventilator.

Gebruik je toch een mobiele airco? Zorg dan altijd dat je de opening van het raam kunt afsluiten: bij sommige apparaten zit standaard een afdichtset, anders kun je die los kopen. Zorg ook voor een korte afvoerslang met zo min mogelijk knikken, bij voorkeur aan de schaduwkant van de woning. Verder is het verstandig om de mobiele airco niet op het heetst van de dag te gebruiken en pas aan te zetten als het buiten wat is afgekoeld. Op het heetst van de dag kun je dan de ramen dichthouden. Zet het apparaat tijdens gebruik ook niet in de zon, want dan heeft het nauwelijks effect. En richt de luchtstroom op de plek waar je zit, daar merk je er het meest van.

Vaste airco: single split of multi split

Bijna alle vaste airco’s hebben een split-systeem: een buitenunit die verbonden is met één of meer binnenunits. Hiermee kun je dus één of meer kamers koelen. Tussen de buiten- en binnenunit(s) lopen leidingen met koudemiddel. Een airco met één binnenunit is een single split, een airco met 2 of meer binnenunits heet een multi split.

Een single split-airco is een stuk efficiënter dan een mobiele airco en koelt veel beter als het erg warm is. Ga wel verstandig met de airco om: gebruik hem alleen als het echt heel warm is en zet de temperatuur een paar graden koeler dan de buitentemperatuur.

Combineer het gebruik van de airco met een ventilator. De koele lucht wordt zo nog beter verspreid waardoor het nog koeler aanvoelt. Je kunt daardoor de airco wat minder koud instellen en dat scheelt weer energie.

De meeste moderne splitairco’s hebben ook de optie om te verwarmen. Daardoor kan je de airco gebruiken als (bij)verwarming in koude maanden en besparen op je gasverbruik. Let er wel op dat je een airco koopt met een energielabel van A++ of hoger. Bij een minder zuinige airco ga je juist veel stroom verbruiken bij het verwarmen.

Stroomverbruik airco's

De milieu-impact van airconditioners zit vooral in de energie die het apparaat verbruikt en het koudemiddel. De productie van de apparaten kost natuurlijk ook grondstoffen en energie, maar dat valt in het niet bij het gebruik.

De tabel toont het stroomverbruik, de energiekosten en de CO2-uitstoot (van de stroom) voor een ventilator, mobiele airco, single split en multisplit. Een vaste single split-airco verbruikt per uur minder stroom dan een mobiele airco en koelt bovendien veel beter. Een multi split verbruikt (uiteraard) meer stroom dan een single split, maar je kunt er ook meer kamers mee koelen. Ook het koudemiddel heeft klimaatimpact als het vrijkomt. Dit is niet in de tabel opgenomen. De besparingen zijn berekend met een stroomprijs van 21 cent (dat is de gemiddelde stroomprijs voor 2025-2040. Hoeveel jij bespaart, hangt af van welke stroomprijs je nu betaalt.

Uitleg tabel. Toelichting energiekosten

Veelgebruikers: 3x zoveel klimaatimpact

Je kunt het stroomverbruik beperken door de airco zo min mogelijk aan te zetten. Gemiddeld zetten mensen met een airco deze 20 dagen per jaar, ruim 5 uur per dag, aan. Maar er is ook een groep veelgebruikers die hem meer dan 30 dagen per jaar, 10 uur per dag, aanzet. Zij gebruiken erg veel energie, tot wel drie keer zoveel. Zo verbruikt een mobiele airco die 300 uur per jaar aanstaat 300 kWh. Dat staat gelijk aan € 65 per jaar (berekend met 37 cent per kWh) en een klimaatimpact van ruim 80 kilo CO2-uitstoot per jaar.

Klimaatimpact koudemiddel

Het koudemiddel in airco’s zorgt ervoor dat het apparaat de lucht kan koelen. Vaak worden hiervoor fluorkoolwaterstoffen gebruikt, HFK’s (bijvoorbeeld R410). Dat zijn sterke broeikasgassen met een grote klimaatimpact, tot wel 2.000 keer zoveel als CO2. Zolang ze in de airco opgesloten zitten, kunnen ze geen kwaad. Maar er komt vaak wat van dit middel vrij, tijdens de installatie of door beschadiging van de leiding. Daarom moet je een split-airco ook altijd goed laten onderhouden en – als je hem wegdoet – laten weghalen door een gecertificeerde monteur, zodat het koudemiddel goed afgetapt kan worden en niet ontsnapt.

Natuurlijk koudemiddel: lage klimaatimpact

Gelukkig komen er steeds meer koudemiddelen met een lage klimaatimpact (maximaal 3 keer zoveel als CO2). Voorbeelden van zulke natuurlijke koudemiddelen zijn:

• propaan (R290)
• isobutaan (R600a)
• CO2 (R744).

In nieuwe mobiele airco's zijn dit soort koudemiddelen met een lage klimaatimpact zijn al verplicht. Vanaf 2029 worden ze ook verplicht in split-airco's.

Split-airco? Ga voor natuurlijk koudemiddel!

Ook bij single-split airco's wordt soms al een natuurlijk koudemiddel toegepast. Meestal gaat het dan om propaan (R290). Propaan heeft een zeer laag klimaateffect als het onverhoopt vrijkomt. Omdat propaan brandbaar is mag het slechts in kleine hoeveelheden worden gebruikt. Daarom zijn er geen multi-split airco's met propaan als koudemiddel beschikbaar.

De meeste split-airco's de nu op de markt zijn, zijn gevuld met het middel R32: dat heeft in de lucht ruim 600 keer meer klimaatinvloed als dezelfde hoeveelheid CO2. Tot slot zijn er ook nog split-airco's te koop met koudemiddel R410a of R407cm, en die hebben in de lucht een klimaatinvloed die tot zo'n 2000 keer groter is dan CO2. Airco's met dit koudemiddel mogen vanaf 2025 niet meer op de markt worden gebracht. Het is dus goed om op het koudemiddel te letten.

Beste keuzes split airco

Met klimaatinvloed bedoelen we hier: van stroomverbruik en koudemiddel samen, bij een gebruik van 110 uur per jaar.

Airco plaatsen en onderhouden

Een split-airco is een koelinstallatie: die mag alleen geplaatst worden door een monteur met een F-gassendiploma. Vroeger moesten bedrijven die met koelmiddelen werken een STEK-certificering hebben. Het STEK-logo bestaat nog steeds en is nu een extra kwaliteitskenmerk waar je op kunt letten. Een split-arico moet door een monteur met F-gassen diploma worden gevuld en geïnstalleerd. Het bedrijf zelf moet het BRL 100-certificaat hebben.

Voor een mobiele airco heb je geen monteur nodig, die kun je zelf neerzetten.

Onderhoud airco

Laat een split-airco regelmatig schoonmaken zodat hij zuinig en goed blijft werken. Je kunt hiervoor een onderhoudscontract afsluiten. Laat vooral ook checken of er koudemiddel uit de airco lekt, de monteur kan lekken dichtmaken en koudemiddel bijvullen. Laat ook de buitenunit regelmatig schoonmaken: als daar veel vuil inkomt, maakt hij meer lawaai.

Geluid: waar zet je de airco neer?

Een airco maakt geluid, zowel in huis als buiten. Op het energielabel staat het geluidsniveau van de binnenunit en de buitenunit. Geluid van de binnenunit valt vooral op in de slaapkamer. Als de binnenunit inschakelt werkt die op vol vermogen en produceert dan flink geluid. Schakelt de binnenunit weer terug, dan wordt deze een stuk stiller. Bij heel stille binnenunits kan het geluid teruggaan tot ongeveer 20 dB (decibel). Dat is net hoorbaar, denk aan het ruisen van boomblaadjes.

Net als bij warmtepompen mag de maximale geluidsdruk op de erfscheiding 45 dB zijn. Met een stille buitenunit doe je jezelf en je buren een plezier. Er bestaan ook kasten die je om de buitenunit kunt plaatsen en die het geluid dempen.

Bedenk ook goed waar je de buitenunit van de airco neerzet: liever niet te dicht bij het huis of bij het slaapkamerraam van de buren. Let ook op trillingen en doordreunen. Zet de airco op een geluiddempende laag of hang hem aan een stevige constructie. En hou de buitenunit goed schoon: dat scheelt geluid. Kijk op Geluid bij warmtepompen voor meer informatie over de wettelijke regels en vergunningen.

Oude airco inleveren en recyclen

Mobiele airco’s gaan ongeveer 10 jaar mee, split-airco’s 12 tot 15 jaar. Breng een oude of kapotte mobiele airco naar de milieustraat of lever hem in bij de winkel waar je een nieuwe koopt. Zij zorgen dat het koudemiddel goed wordt verwijderd en andere materialen worden gerecycled. Zet de mobiele airco in elk geval níét aan de weg! Lees meer over Elektrische apparaten wegdoen.

Laat een split-airco altijd zo snel mogelijk weghalen door een deskundige monteur: die kan de schadelijke koudemiddelen uit de airco aftappen. Haal een split-airco dus nóóit zelf van de muur en blijf ook van de leidingen af, omdat het koudemiddel dan vrijkomt. Veel koudemiddelen zijn zeer sterke broeikassen. In (heel) oude airco’s kunnen zelfs nog CFK’s zitten, die zijn ook schadelijk voor de ozonlaag. Zoek dus een bedrijf dat airco’s mag installeren of weghalen, bijvoorbeeld met het STEK-logo.

Een ventilator die het nog doet kun je verkopen of naar een kringloopwinkel brengen. Een kapotte ventilator kun je laten repareren of naar de milieustraat brengen.

Vragen over airco's