Door de komst van slimme meters zijn er veel nieuwe apparaten en apps op de markt gekomen die inzicht geven in jouw energieverbruik. Dat kan per jaar, maand, week, dag en uur zijn, of zelfs het verbruik van dat moment (realtime). Ze helpen je bespaardoelen te stellen én die te bereiken. In sommige verbruiksmanagers zie je meteen jouw energieverbruik dalen als je de verwarming lager zet en de lichten uitdoet in kamers waar niemand is. Met sommige energieverbruiksmanagers kun je ook apparaten aan- en uitzetten. De prijzen lopen uiteen.

Twee soorten verbruiksmanagers

Je kunt energieverbruiksmanagers grofweg indelen in 2 groepen:

1. Energieverbruiksmanagers die realtime je energieverbruik tonen (P1-systemen) via een schermpje of app.
2. Energieverbruiksmanagers die je energieverbruik met vertraging tonen (P4-systemen) via een app of website.

Energieverbruiksmanagers die realtime je energieverbruik tonen (P1-systemen)

Dit zijn apparaatjes die je met een kabel aansluit op je slimme meter. Ze tonen je gasverbruik, elektriciteitsverbruik en teruglevering van stroom aan het net.

Je kunt je energieverbruik zien via een app op je mobiele telefoon of computer. Sommige modellen hebben een apart scherm dat je aan de muur kunt hangen. Als je een apparaat aan- of uitschakelt, zie je direct het stroomverbruik veranderen. Sommige modellen kunnen met tussenstekkers het energieverbruik van een apparaat meten, of de stroomproductie van je zonnepanelen.

Voor deze energieverbruiksmanagers betaal je vaak eenmalige aanschafkosten.

Energieverbruiksmanagers die je energieverbruik met vertraging tonen (P4-systemen)

Dit zijn apps of websites die jouw slimme meter één keer per dag op afstand uitlezen. Ze tonen je gasverbruik, elektriciteitsverbruik en teruglevering van stroom aan het net.

Je kunt vandaag je energieverbruik van gisteren zien, meestal in blokken van een uur of kwartier. Ze kunnen niet het stroomverbruik van afzonderlijke apparaten of de stroomproductie van je zonnepanelen meten.

Voor deze energieverbruiksmanagers betaal je vaak abonnementskosten, of ze worden gratis aangeboden.

Hoeveel bespaar je?

De besparing hangt vooral af van hoe gemotiveerd je bent om te gaan besparen, want een verbruiksmanager bespaart op zichzelf niets. Het is een hulpmiddel om zelf zuiniger met energie om te gaan. Daarbij speelt een rol wat de energieverbruiksmanager allemaal kan, bijvoorbeeld: wat laat hij zien en welke hulp biedt hij? Maar ook: staat of hangt de energieverbruiksmanager in het zicht en kan iedereen in huis hem zien?

Energieverbruiksmanagers helpen je ook om een besparing 'vast te houden', om energiezuinig te blijven. Je kunt een vinger aan de pols houden door regelmatig je verbruik te checken.

Schermpje aan de muur of op tafel

De meeste besparing kun je verwachten met een schermpje in de woonkamer, waarop de hele tijd te zien is hoeveel gas en stroom jij en je huisgenoten op dat moment verbruiken. Je ziet gelijk hoe veel of weinig dit is, en elke verandering is voor iedereen zichtbaar. En het is meteen een controle of je onbedoeld de verwarming of een apparaat aan hebt staan. Gemiddeld is de besparing van dit type energieverbruiksmanager 2 procent op het stroomverbruik en 7 procent op het gasverbruik.

App of website

Bij een app of website gaat het kijken naar je verbruik minder automatisch. Je moet er moeite voor doen: de app of website op je telefoon openen. Gemiddeld is de besparing daardoor waarschijnlijk lager dan met een schermpje op tafel of aan de muur. Milieu Centraal schat de besparing op zo'n 2 procent op het stroomverbruik en 2 tot 4 procent op het gasverbruik.

Welke energieverbruiksmanager wil jij?

Ben je van plan een energieverbruiksmanager te gaan gebruiken? Hieronder zie je welke functies ze allemaal kunnen hebben. Jouw keuze hangt natuurlijk af van welke hulp je wilt en wat je kunt of wilt betalen. Energieverbruiksmanagers met alleen basisfuncties zijn gratis of kosten weinig. Wil je meer, zoals een display (schermpje) in de woonkamer of inzicht per apparaat, dan hangt er ook een hoger prijskaartje aan.

Gas én stroom meten

Kies een verbruiksmanager die zowel gas- als stroomverbruik laat zien.

Scherm op tafel of aan de muur

Een scherm op tafel of aan de muur valt het meest op, voor iedereen in het huishouden.

Kunnen zien wat je nu verbruikt

Een energieverbruiksmanager die meet wat je nu verbruikt (realtime), helpt bij het uitzoeken van waaraan jouw energie opgaat, en wat het effect is als je energie gaat besparen.

Signaalfunctie met kleuren

Een energieverbruiksmanager die met kleuren (rood, oranje, groen) laat zien hoeveel energie je op dat moment gebruikt, valt erg op. Daarmee helpt het je (deels onbewust) om je energiezuinig te gedragen. Dit kan alleen als het energieverbruik ook op het moment wordt gemeten en getoond (realtime).

Periodes vergelijken

Kies een energieverbruiksmanager waarmee je zelf periodes kunt kiezen en vergelijken. Kies bijvoorbeeld als periode de afgelopen 365 dagen, dat is een actuele schatting van je jaarverbruik. Of vergelijk het energieverbruik van de afgelopen maand met dat van dezelfde maand een jaar eerder.

Inzicht per apparaat

Een energieverbruiksmanager die laat zien welk apparaat het (hoge) verbruik veroorzaakt,  of in welke kamer, helpt om gerichter aan de slag met energie besparen.

Doel voor besparen kunnen instellen

Houd je van een wedstrijdje, wil je gewoon snel resultaat zien, of lekker fanatiek besparen? Overweeg dan een energieverbruiksmanager waarin je een streefverbruik of specifieke bespaardoelen kunt opgeven. Zulke verbruiksmanagers laten zien hoe dicht je het doel al bent genaderd, en geven soms tips om het doel te halen.

Vergelijking met anderen

Ben je benieuwd of je in vergelijking met anderen veel of weinig verbruikt? Kies een verbruiksmanager die dat laat zien. Bijvoorbeeld met mensen die in eenzelfde soort huis wonen met evenveel mensen als jij.

Slimme meter maakt het mogelijk

De energieverbruiksmanager zit sinds 2012 in de lift door het besluit om alle oude gasmeters en elektriciteitsmeters in Nederlandse huizen te vervangen door de zogeheten slimme meter. De slimme meter toont net als je huidige meter de meterstanden. Het 'slimme' van de slimme meter is dat je die verbruiksgegevens digitaal kan verzenden:

• aan de netbeheerder, die daardoor makkelijker (maar alleen op wettelijk bepaalde momenten) jouw verbruikscijfers kan nagaan.
• aan energieverbruiksmanagers in de vorm van een schermpje thuis (dat de informatie binnenshuis ophaalt) of een app of website (je kunt na inloggen jouw eigen energieverbruik inzien).

Bewaak je privacy

Welke energieverbruiksmanager je ook kiest, elk type gebruikt informatie over jouw gas- en stroomverbruik. Die gegevens worden opgeslagen zodat je ze later kunt gebruiken.

Milieu Centraal kan niet achterhalen of (en welke) energieverbruiksmanagers verbruiksinformatie delen met anderen voor bijvoorbeeld aanbiedingen van producten. In principe is dat alleen toegestaan met jouw toestemming. Lees dus de kleine lettertjes (voorwaarden en andere aankoopinformatie) zorgvuldig, en informeer bij de producent of aanbieder van de energieverbruiksmanager, of die jouw gegevens gebruikt en, zo ja, waarvoor precies.

Ook rond de slimme meter speelt privacy een belangrijke rol, waarvoor wettelijke regels gelden. Meer daarover staat op Slimme meter.

Overzicht op website energiebedrijf

Bij veel energiebedrijven kun je op internet jouw energieverbruik volgen. Je moet daarvoor de website van de energieleverancier bezoeken, en inloggen op jouw persoonlijke webpagina.

Energiemetertjes voor apparaten

De eerste apparaatjes die energieverbruik konden meten, zijn nog steeds op de markt: energiemetertjes voor apparaten. Dat zijn stekkers met een schermpje waarop je het energieverbruik kunt aflezen. Je steekt de energiemeter in het stopcontact, en vervolgens de stekker van het apparaat in de energiemeter. Het apparaatje meet vervolgens hoeveel stroom het apparaat verbruikt als het aan of op stand-by staat. Je kunt de energiemeter gebruiken om uit te vinden hoeveel elektriciteit een wasbeurt kost, of hoeveel stroom een apparaat op stand-by opmaakt in een dag (bijvoorbeeld je computer of audioset).

Wil je een groep apparaten tegelijkertijd meten? Dat kan door deze aan te sluiten op een stekkerdoos, en de stekker daarvan in de energiemeter te stoppen.

Er zijn veel verschillende merken en typen energiemetertjes voor apparaten. Ze verschillen vooral in nauwkeurigheid en bedieningsgemak. Energiemetertjes voor apparaten zijn te koop bij elektronicawinkels, bouwmarkten en webwinkels. De prijzen variëren van een tientje tot enkele tientallen euro's.

Slimme stekkers

Ook met sommige slimme stekkers kun je het elektriciteitsverbruik meten. Zo'n slimme stekker geeft inzicht in het stroomverbruik via een app op je telefoon of laptop (er zit dus geen schermpje op de stekker zelf). Ze zijn ook te koppelen aan bepaalde energieverbruiksmanagers. Op die manier kun je jouw totale stroomverbruik bekijken, inclusief het verbruik per apparaat.

Er zijn ook slimme stekkers die je via een app kunt besturen. Dit maakt het soms makkelijker om te besparen op stroom. Zo kun je bijvoorbeeld een tijdklok instellen waarmee je voorkomt dat een apparaat te lang aanstaat. Dat kan handig zijn met (kerst)verlichting. Of bij oudere apparaten die op stand-by staan: met de tijdklok voorkom je sluipverbruik.