Bodemisolatie: als vloer isoleren niet kan

Om de juiste isolatiekeuze te maken moet je het verschil weten tussen bodemisolatie en vloerisolatie.

Bij bodemisolatie komt er een laag isolatiemateriaal op de bodem van de kruipruimte. Daardoor blijft de warmte beter in huis en verbruik je minder energie. Er zit bijna altijd een luchtlaag tussen het isolatiemateriaal en de vloer. Die lucht is behoorlijk koud en wordt geventileerd. Omdat de vloer zelf niet geïsoleerd is, verlies je bij bodemisolatie dus toch nog warmte via de vloer. Bodemisolatie heeft daardoor minder effect dan vloerisolatie.

Bij vloerisolatie zit het isolatiemateriaal tegen de vloer aan. Dat kan aan de onderkant van de vloer, maar ook boven op de vloer. Omdat het isolatiemateriaal tegen de vloer aan zit, is er geen direct contact meer tussen de koude lucht in de kruipruimte en de vloer. Het effect van het isolatiemateriaal is daarom groter dan bij bodemisolatie. En dat zorgt voor meer comfort en een lagere energierekening.

Ga je voor vloerisolatie?

Kies je voor vloerisolatie? Lees meer over hoe je je vloer het beste isoleert, wat het kost en wat je ermee bespaart. Meer over vloerisolatie

Wanneer is bodemisolatie wél een goed idee?

Bodemisolatie is vooral handig als...

... vloerisolatie niet mogelijk is.
... je een lage kruipruimte hebt (20 tot 35 cm hoog).
... er geen leidingen in de kruipruimte lopen, of alleen gasleidingen met een mantelbuis.

Let op: Als er leidingen lopen waar je nog bij moet voor onderhoud of gasleidingen zonder mantelbuis, is bodemisolatie geen goed idee.

Wanneer vloer- of bodemisolatie?

Twijfel je nog steeds of je voor vloer- of bodemisolatie moet kiezen? Lees dan deze tips:

01
Heb je een kruipruimte die makkelijk bereikbaar is én minstens 35 centimeter hoog? Kies dan altijd voor vloerisolatie.
02
Check altijd eerst of de (onder)vloer nog goed is. Is je vloer aan vervanging toe (de vloerbalken zijn bijvoorbeeld rot of je hebt betonrot)? Kies dan voor een nieuwe vloer met isolatie.
03
Check ook of je boven op de bestaande vloer een laag isolatie van 5 cm of meer kunt aanbrengen. Kan dat niet? Kies dan voor bodemisolatie. Lukt het wel? Ga dan voor vloerisolatie. Check wel of de vloer en kruipruimte geschikt zijn voor isolatie boven op de vloer.
04
Heb je wel een kruipruimte, maar kun je daar niet in (er is bijvoorbeeld geen luik)? Kijk of je een ingang kunt laten maken: dan kun je de vloer isoleren. Kun je geen ingang laten maken of is dat erg duur? Dan kun je kiezen voor bodemisolatie.
05
Is je kruipruimte lager dan 35 cm? Onderzoek of je hem kunt laten uitgraven: dan kun je de vloer isoleren. Kan uitgraven niet of is het erg duur? Dan kun je kiezen voor bodemisolatie.
06
Heb je een houten ondervloer? Misschien kun je de planken weghalen en tussen de balken isoleren. Vergeet niet om bodemfolie tegen vocht op de bodem van de kruipruimte te leggen.
07
Benieuwd of vloerisolatie toch een optie is voor jouw huis? Lees dan de pagina Vloerisolatie.

Bijzondere situatie: de kruipruimte volledig vullen

Als je de hele kruipruimte vult met isolatiemateriaal, is er geen lucht meer tussen de vloer en het isolatiemateriaal. Dit is bijna hetzelfde als vloerisolatie. Het is vooral een optie bij vloeren met een kruipruimte tussen de 20 en 35 cm. Is de kruipruimte lager, dan heb je kans op vochtproblemen.

Bij een hogere kruipruimte is isolatiemateriaal onder de vloer weer beter, omdat je anders te veel materiaal gebruikt.

Belangrijk bij volledig vullen kruipruimte

Geen leidingen

Geen dampremmende folie

Stutbalken van kunststof

Dichtmaken

Het volledig vullen van de kruipruimte is een relatief nieuwe methode. Vraag dan ook altijd advies aan een isolatiebedrijf, die de kruipruimte ter plaatse bekijkt.

Wat kost bodemisolatie en wat levert het op?

Of je nu kiest voor bodemisolatie of vloerisolatie: beide zorgen voor een warmer huis en lagere stookkosten. Hieronder zie je wat het kost en wat je bespaart.

Kosten

Hoeveel kost bodemisolatie in vergelijking met vloerisolatie? Je ziet het in de tabel hieronder. Deze prijzen zijn berekend voor een gemiddelde hoekwoning met een vloer van 50 m2.

Soort isolatie in gemiddelde hoekwoning	Kosten	Subsidie	Netto kosten
Vloerisolatie (Rd 3,5)	€ 2.150	€ 280	€ 1.870
Bodemisolatie (Rd 3,5)	€ 1.200	€ 150	€ 1.050

Besparingen

Hoeveel bespaart een gemiddelde hoekwoning met bodem- of vloerisolatie?

Soort isolatie	Besparing gas per jaar (m3)	Besparing per jaar bij gasprijs € 1,42/m3
Vloerisolatie	130 m3	€ 190
Bodemisolatie	100 m3	€ 140

Belangrijk om te weten: De besparing met bodemisolatie is altijd lager dan met vloerisolatie. Ook de subsidie die je kunt krijgen is minder hoog. Denk dus goed na of bodemisolatie de beste keuze is voor jouw huis.

De precieze kosten en besparingen hangen af van je huis en het isolatiemateriaal.

Deze kosten zijn een schatting. Ze hangen af van hoeveel vierkante meter je gaat isoleren. Het aantal vierkante meters gevel, dak, vloer en glas verschilt per soort woning. Een tussenwoning heeft het minst aantal vierkante meters, een vrijstaande woning het meest. Per woningtype gaan we uit van een gemiddelde grootte.

De schatting van de kosten gaat uit van een standaardsituatie, dus zonder meerwerk. De kosten per vierkante meter zijn gebaseerd op een kostenoverzicht van RVO (een overheidsorganisatie) van 1 maart 2023. Door actuele ontwikkelingen, zoals stijging van de prijs van grondstoffen, kunnen de kosten hoger uitvallen.

De kosten zijn exclusief de kosten die mogelijk nodig zijn in verband met natuurvriendelijk isoleren. Die kosten verschillen per maatregel en per type woning. Bij een vrijstaand huis moet je bijvoorbeeld meer dingen doen dan bij een tussenwoning. En soms is er een hoogwerker nodig. Je kunt denken aan kosten tussen de € 300 en € 1.000. Controleer bij isolatiebedrijven wat de prijs voor jouw huis zal zijn.

Het subsidiebedrag in deze tabel gaat uit van 1 maatregel. Bij 2 maatregelen is de subsidie het dubbele bedrag.

De gasbesparing is berekend voor een huis met een hr-combiketel als verwarming. Hoeveel je precies bespaart, hangt af van hoe je huis nu al geïsoleerd is. Als je isoleert op een plaats waar nog geen isolatiemateriaal zit, dan ga je meer besparen dan wanneer er op die plaats al een beetje isolatiemateriaal aanwezig is.

Hoeveel je gaat besparen, hangt ook af van hoe veel je je huis verwarmt. Als je bijna nooit thuis bent en de verwarming nauwelijks aan hebt, merk je minder verschil dan wanneer je elke dag thuis bent en de verwarming altijd hoog zet. Er wordt uitgegaan van een gemiddeld gebruik van de verwarming (niet heel zuinig, niet heel onzuinig).

We gaan uit van de volgende isolatiewaardes (Rd-waarde): dakisolatie Rd 3,8, vloerisolatie Rd 3,5, spouwmuurisolatie Rd 1,1. Voor hr++-glas is de U-waarde 1,2.

Besparing in euro's: Milieu Centraal rekent voor de lange termijn met een gasprijs van € 1,42 per kuub (m3) gas. Dit is de gemiddelde prijs die verwacht wordt voor de jaren 2025-2040. We rekenen hiermee omdat de besparing niet eenmalig is, maar jaarlijks terugkeert. Jouw gasprijs kan op dit moment hoger of lager zijn; de besparing is dit jaar dan ook hoger of lager. De gemiddelde gasprijs van dit moment (januari 2025) is iets lager: € 1,34 per kuub.

Zie voor meer toelichting: Energieprijzen voor besparingen.

Een berekening voor jouw huis

Gratis en onafhankelijk Vul de kenmerken van je huis in en reken uit wat de verschillende isolatiemaatregelen in jouw huis kosten en hoeveel je ermee bespaart. De Verbetercheck is gratis en onafhankelijk. Ja, maak een berekening voor mijn huis

Hoe betaal ik het?

Isoleren kost geld. Gelukkig zijn er aantrekkelijke subsidies en leningen voor isolatie en andere duurzame maatregelen. Een subsidie zorgt ervoor dat de kosten lager zijn. En als je een lening afsluit kun je de kosten (vaak) in delen betalen.

Welke subsidies zijn er voor isolatie?

Er is een landelijke subsidie voor isolatie. De subsidie is een vast bedrag per vierkante meter. Je hebt voordeel als je 2 of meer maatregelen laat uitvoeren, dan is het bedrag per vierkante meter namelijk 2 keer zo hoog. Je krijgt alleen subsidie als je een isolatiebedrijf inschakelt, dus niet voor doe-het-zelf.

Voor de hoge subsidie kun je 2 isolatiemaatregelen combineren (spouw, voorzetwand binnenkant of buitenkant, dak, vloer of ramen). Of je combineert 1 isolatiemaatregel met een warmtepomp, zonneboiler of warmtenetaansluiting. Als je biobased isolatiemateriaal gebruikt, kun je een extra bedrag krijgen. Bekijk de uitgebreide voorwaarden op Subsidie voor isolatie.

Sommige gemeenten en provincies geven ook subsidie voor isolatie. Kijk op de Energiesubsidiewijzer om te zien welke regelingen er zijn in jouw gemeente of provincie.

Welke leningen zijn er voor isolatie?

Ga je een hypotheek afsluiten? Je kan extra geld lenen voor energiebesparende maatregelen. Kijk op Extra hypotheekruimte voor energiebesparing.
Er is ook een voordelige lening voor maatregelen waarmee je energie bespaart: de Energiebespaarlening.

Lenen kost geld, maar levert je in dit geval ook direct iets op. Een beter geïsoleerd huis voelt een stuk prettiger, de energiekosten zijn lager en je huis wordt waarschijnlijk meer waard.

Vloer aan vervanging toe?

Is de ondervloer aan vervanging toe, combineer dat dan meteen met vloerisolatie. Een houten of betonnen vloer kun je in zijn geheel vervangen door een geïsoleerde vloer. Lees meer over vloerisolatie

Waar moet je bij bodemisolatie op letten?

Er zijn een paar dingen waar je bij bodemisolatie op moet letten. Er moet bijvoorbeeld voldoende ventilatie in de kruipruimte zijn en er zijn eisen voor de gasbuis.

Check of de vloer nog goed is

Controleer op optrekkend vocht

Controleer of er optrekkend vocht zit in de muren van de kruipruimte en de dragende muren op de begane grond. Bij een houten vloer kan optrekkend vocht de vloer aantasten. Het is belangrijk dat je dit oplost voor je de vloer isoleert. Zie je onder aan de muren in huis vochtplekken? Dan kun je een waterdichte laag laten aanbrengen in de muur onder de vloer. Bijvoorbeeld door de wand te injecteren tegen vocht of met een laag DPC-folie, loodstroken of dakbedekking in de muur onder de vloer.

Verwijder rommel en pomp water weg

Verwijder – als het kan – zo veel mogelijk rommel uit de kruipruimte (losliggende stenen en stukken hout). Dat is nodig om een dikke, gladde laag isolatiemateriaal aan te brengen. Laat de bodem zo nodig vlak maken (egaliseren): dat zorgt voor een egale laag isolatiemateriaal.

Het isolatiemateriaal mag bij een houten vloer niet de onderkant van de vloer raken: er moet een paar centimeter tussen het materiaal en de vloer zitten voor ventilatie. Daarom is het ook belangrijk dat de laag zo glad mogelijk is: hobbels blokkeren de ventilatiestroom.

Bij een betonnen vloer mag je de kruipruimte soms wel helemaal vullen.

Laat lekkages repareren en eventueel water zo veel mogelijk wegpompen.

Controleer leidingen en gasbuis

Liggen er leidingen in de kruipruimte waar je bij moet kunnen (bijvoorbeeld als er een lekkage is)? Dan kun je de kruipruimte beter niet helemaal vullen. Controleer of de leidingen nog goed zijn en laat ze zo nodig repareren. Ook als de buis binnen 10 jaar aan vervanging toe is, is het slim deze te vervangen voordat je begint met bodemisolatie.

Ligt er een gasleiding zonder mantelbuis (dat is een extra buis die om de leiding zit)? Zo’n gasleiding mag niet door het isolatiemateriaal bedekt worden. Dit is een veiligheidseis, omdat in een gasbuis zonder beschermende mantelbuis een gaslek zou kunnen ontstaan dat moeilijk op te sporen en te herstellen is als er isolatiemateriaal bovenop ligt. Bij een gasleiding mét mantelbuis is dit geen probleem: het gas wordt dan door de buitenste buis afgevoerd.

Zorg voor voldoende ventilatiegaten in de buitenmuren

De kruipruimte moet kunnen ventileren. Dat is belangrijk omdat er anders radongas in kan ophopen. En als je ooit een gaslek hebt, dan moet het gas ook de kruipruimte uit kunnen. Daarom moeten er voldoende ventilatiegaten in de buitenmuren van de kruipruimte zitten (maar ook niet te veel, want dan verlies je in de winter te veel warmte).

Zorg dat het isolatiemateriaal de ventilatiegaten niet afsluit. Lukt dat niet of blijven er te weinig openingen over? Breng dan nieuwe ventilatiekokers aan.

Ventileren is extra belangrijk als je een houten vloer hebt, anders kan het hout gaan rotten. De kruipruimte mag bij een houten vloer dus niet helemaal gevuld worden en moet altijd geventileerd worden!

Bij een betonnen vloer is ventilatie niet nodig als aan deze 3 voorwaarden is voldaan:

De betonnen vloer is luchtdicht zodat er geen radongas in de woning kan komen.
Er ligt géén gasbuis zonder mantelbuis in de kruipruimte.
Er liggen géén leidingen in de kruipruimte die bereikbaar moeten blijven.
Je vult de volledige kruipruimte met isolatiemateriaal.

Kruipluik? Zorg dat het goed afsluit

Isoleer de spouwmuur

Het isolatiemateriaal komt los op de bodem van de kruipruimte te liggen. De isolatie zorgt ervoor dat kou en vocht vanuit de bodem niet meer tot in de kruipruimte kunnen doordringen. Maar warmte die door de vloer naar de kruipruimte weglekt, kan wel via de funderingsmuur naar buiten ontsnappen. Dat wordt veel minder als je de spouwmuur isoleert. Goed om te weten: de (spouw)muren van je huis lopen door tot in de kruipruimte (fundering).

Hoe wordt bodemisolatie aangebracht?

Het isolatiemateriaal wordt met een slang in de kruipruimte gespoten of gelegd. Dit kan bijvoorbeeld met EPS-parels, isolatiechips of PUR-schuim.

Soms is de kruipruimte moeilijk te bereiken. Dan moet er een gat in de gevel worden gemaakt om het materiaal binnen te brengen. Dit gebeurt vooral als er geen kruipluik is. Met een opzetstuk op de slang kom je dieper in de kruipruimte en kan het materiaal goed over de bodem worden verdeeld.

Je kunt ook zakken met EPS-korrels op de bodem leggen, maar daarvoor heb je een kruipruimte van minstens 40 cm hoog nodig plus een ingang naar de kruipruimte. In dat geval kun je beter de onderkant van de vloer laten isoleren, daarmee bespaar je meer energie.

Welk isolatiemateriaal kies je?

Er zijn veel verschillende isolatiematerialen te koop. Het is vooral belangrijk om te letten op de Rd-waarde: dat is de isolatiewaarde van het materiaal.

Rc- of Rd-waarde:

Materialen die voor bodemisolatie gebruikt worden, zijn:

Goede keuze:

Piepschuimkorrels of -parels (EPS of biofoam): Dit zijn kleine bolletjes piepschuim. Ze worden los in de kruipruimte geblazen en zorgen voor goede isolatie. Zorg voor een laag van minstens 25 cm. Biofoam is een duurzamere variant.

Minder goede keuze:

EPS-matrassen: Dit materiaal is vaak te dik voor een lage kruipruimte. Als je kruipruimte hoger is dan 40 cm, kun je beter de vloer zelf isoleren. Dat is vaak effectiever.
Schuimbeton: Hetzelfde geldt voor schuimbeton. Daarnaast is schuimbeton door het vele materiaal dat je gebruikt, minder goed voor het milieu.
Schelpen: Schelpen maken de kruipruimte droog en helpen tegen vocht. Maar ze isoleren veel minder goed dan piepschuim. Ze werken alleen als bodemafsluiter. Gebruik minimaal 20 cm, plus 10 cm boven het grondwater.

Let op: Zorg ervoor dat het isolatiemateriaal de ventilatiegaten niet blokkeert.

Heb je vloerverwarming of wil je dit aanleggen? Zorg dan dat je vloer zeer goed geïsoleerd is (minimaal Rd 5), anders verlies je te veel warmte vanuit de vloerverwarming naar de kruipruimte. Bodemisolatie isoleert bij vloerverwarming onvoldoende door de warmteverliezen via de kruipruimteventilatie en kruipruimtewanden. De enige manier waarop je wel zeer goede isolatie kunt halen, is door de kruipruimte geheel te vullen met minimaal 20 cm EPS- of biofoamparels. Het volledig vullen van de kruipruimte kan niet in alle gevallen. Lees daarom de voorwaarden voor de kruipruimte volledig vullen. Zijn er toch mogelijkheden om de onderkant van de vloer te isoleren, dan is dat nog beter.

Meer hulp nodig bij het kiezen van materialen? Kijk op Isolatiematerialen kiezen. Hier zie je wat de beste keuzes zijn. Ook vind je meer informatie over de materialen, bijvoorbeeld over de milieu-impact en wat biobased materiaal is.

De Rc-waarde geeft de isolatiewaarde van de hele constructie aan (dak/vloer/buitenmuur plus isolatiemateriaal). De Rd-waarde is de isolatiewaarde van het isolatiemateriaal. De Rd-waarde staat op de verpakking van het materiaal.

Om een Rc-waarde van 4 te bereiken heb je bij gevelisolatie isolatiemateriaal met een Rd-waarde van 3,6 nodig. De overige 0,4 komt van de buitenmuur zelf. Bij dak- of vloerisolatie heb je een Rd-waarde van 3,8 nodig, omdat de vloer en het dak slechts 0,2 bijdragen.

Blijf ventileren

Ook in een goed geïsoleerd huis is ventilatie belangrijk. De aanvoer van verse lucht en de afvoer van vervuilde lucht moet dag en nacht, het hele jaar doorgaan.

Het lijkt misschien gek om eerst alles dicht te maken en vervolgens weer lucht binnen te laten komen. Maar verse lucht is belangrijk voor je gezondheid. Nog een reden om goed te ventileren: vervuilde, vochtige lucht zorgt voor schimmels en houtrot en dat is slecht voor je huis. Je huis mag daarom niet potdicht worden, er móét voldoende verse lucht binnenkomen.

Dat kan bijvoorbeeld met open roosters en klepraampjes, maar ook met een ventilatie-unit die de lucht van buiten voorverwarmt. Op Slim en energiezuinig ventileren lees je welke slimme ventilatieroosters en -systemen er allemaal zijn.

Ook als je nog niet geïsoleerd hebt, is het belangrijk om te ventileren. Meer weten over nut en noodzaak van ventileren? Kijk dan op Woning ventileren.

Vakkundig bedrijf inschakelen

Vloerisolatie kun je het beste laten aanbrengen door een vakkundig bedrijf. Maar hoe vind je een goed bedrijf, zonder uren zoekwerk op het internet?

Isolatiebedrijven vind je op Verbeterjehuis - Vind een bedrijf. Je kunt onder andere filteren op kwaliteitsscore en reviews.
Op Verbeterjehuis.nl vind je ook een overzicht van energieloketten per gemeente. Vul je woonplaats in en je krijgt meer informatie over het loket in jouw gemeente. Zij brengt je in contact met isolatiebedrijven bij jou in de buurt en kan je helpen met vragen over offertes. Deze vragen over offertes vind je ook hier: checklist voor offertes.

Doe mee met de Verwarmingstest

Hoe goed is jouw huis al geïsoleerd? Wil jij weten of jouw huis al klaar is voor een warmtepomp? Zet je cv-ketel deze winter op 50 graden en ontdek: blijft het warm in huis, of wordt het bibberen? Meer weten en meedoen

Bodemisolatie

Check je vloer

Ga je voor vloerisolatie?

Wanneer is bodemisolatie wél een goed idee?

Wanneer vloer- of bodemisolatie?

Bijzondere situatie: de kruipruimte volledig vullen