Een spouwmuur bestaat uit 2 muren met een paar centimeter ruimte ertussen (de spouw). Die ruimte kun je laten vullen met isolatiemateriaal. Maar niet ieder huis heeft een spouwmuur: huizen die voor 1920 zijn gebouwd, hebben vaak alleen enkelsteens muren. Die kun je ook isoleren, maar dan met voorzetwanden aan de binnenkant of isolatie tegen de buitenkant. Ook kunnen er mogelijk beschermde dieren verblijven in jouw spouw. Dat kan geen kwaad, alleen mag je dan niet zomaar je spouw laten isoleren. Je moet dan rekening houden met de Wet Natuurbescherming. 

Kosten en besparingen

Voor spouwmuurisolatie betaal je bij een hoekwoning gemiddeld € 2.400 en bespaar je jaarlijks zo’n € 480 bij een gasprijs van € 1,20 (de gasprijs op lange termijn). Hoeveel jij nu gaat besparen, hangt af van welke gasprijs je betaalt.

Kosten en subsidie spouwmuurisolatie

Uitleg tabel

Besparing spouwmuurisolatie

Uitleg tabel

9 procent spaarrente

Vind je het lastig om de voordelen op de lange termijn in te schatten? Milieu Centraal heeft een methode ontwikkeld waarmee je de winst na 25 jaar kunt berekenen. Voor spouwmuurisolatie kun je de winst vergelijken met een rente van 9 procent op een spaarrekening. Dat is makkelijk verdiend! En het is nog goed voor de waarde van je woning ook.

Klus voor een professional

Je kan geen kosten besparen door zelf je spouwmuur te isoleren. Voor deze klus moet je altijd een professioneel isolatiebedrijf inhuren. Zij kijken of spouwmuurisolatie in jouw huis mogelijk is en spuiten het isolatiemateriaal vanaf de buitenkant in de gevel. Op de dag van de werkzaamheden heb je dus geen rommel in huis! En aan het einde van de dag voelt je huis prettiger: de muren geven minder kou af, de warmte blijft beter hangen en is beter verdeeld over de ruimte. En je helpt het klimaat, omdat je minder gas verbruikt.

Subsidies en leningen voor isolatie

Isoleren kost geld. Hoe betaal je de kosten? Er zijn aantrekkelijke subsidies en leningen voor isolatie en andere duurzame maatregelen.

• Er is een landelijke subsidie voor isolatie. De subsidie is een vast bedrag per vierkante meter. Als je 2 of meer maatregelen laat uitvoeren, heb je extra voordeel: het bedrag per vierkante meter is dan 2 keer zo hoog. Je krijgt alleen subsidie als je de werkzaamheden laat uitvoeren door een bedrijf (dus niet voor doe-het-zelven). De uitgebreide voorwaarden kun je vinden op Subsidie voor isolatie.
• Sommige gemeenten en provincies geven ook subsidie voor isolatie. Check de regelingen in jouw gemeente op Energiesubsidiewijzer.
• Ga je een hypotheek afsluiten? Je kan extra geld lenen voor energiebesparende maatregelen. Kijk op Extra hypotheekruimte voor energiebesparing.
• Er is ook een voordelige lening voor energiebesparende maatregelen: de Energiebespaarlening.

Kijk voor het complete overzicht van subsidies en leningen op: Energiesubsidiewijzer.

Heb je een spouwmuur en zit er al isolatiemateriaal in?

Ongeveer 1 van de 4 woningen heeft nog géén geïsoleerde buitenmuren. Spouwmuurisolatie is een slimme manier om je buitenmuren te isoleren. Maar dan moet je natuurlijk wel een spouw hebben: een ruimte van 4 tot 6 cm tussen 2 muren. Check daarom eerst of jouw gevel een spouw heeft (1). Kijk daarna of hij al gevuld is (2). Soms zit er al isolatiemateriaal in, maar is dat niet (meer) zo goed. Vraag dan aan een isolatiebedrijf of ze de spouw kunnen bijvullen voor een betere isolatiewaarde.

1. Hoe kom je er achter of jouw gevel een spouw heeft?

• Is jouw huis vóór 1920 gebouwd? Dan heeft het waarschijnlijk geen spouwmuur. Zonder spouw geen spouwmuurisolatie, maar er zijn ook andere manieren om je buitenmuren te isoleren. Kijk voor meer informatie op: Buitenmuur isoleren met voorzetwand en Buitenmuur isoleren aan de buitenkant.
• Is jouw huis na 1920 gebouwd? Dan is de kans groot dat het bij de bouw buitenmuren met een spouw heeft gekregen.

Of check de muurdikte

Aan de dikte van de buitenmuur kun je vaak zien of jouw woning een spouw heeft. Ga naar de voor- of achterdeur en meet hoe dik de buitenmuur is. Is dat minder dan 24 centimeter? Dan heb je zeker geen spouwmuur. Is de muur 24 centimeter of dikker, dan heb je waarschijnlijk wel een spouw.

2. Hoe weet je of jouw spouwmuur al (matig) is geïsoleerd?

Check het bouwjaar

• Is jouw huis tussen 1920 en 1975 gebouwd? Grote kans dat het bij de bouw buitenmuren met een spouw heeft gekregen, maar nog zonder isolatie. De spouwmuur kan wel na-geïsoleerd zijn. In deze video's wordt uitgelegd hoe je kan zien of er al isolatie aanwezig is: voor huizen van voor 1946 en voor huizen die tussen 1946 en 1975 zijn gebouwd.
• Is jouw huis tussen 1975 en 1991 gebouwd? In deze periode werden buitenmuren bijna altijd geïsoleerd, meestal in de spouw. Maar de isolatiewaarde van deze huizen kan beter. Je kunt ze na-isoleren met een voorzetwand aan de binnenkant of extra isolatie aan de buitenkant, maar soms ook met extra isolatiemateriaal in de spouwmuur. Check dit filmpje en ontdek hoe je kunt zien of jouw buitenmuren al zijn geïsoleerd.
• Is jouw huis na 1991 gebouwd? Dan heeft het al goede gevelisolatie (Rc van 2,5 of hoger) en dat hoef je niet verder te verbeteren.

Kan je een geverfde spouwmuur isoleren?

Is de buitenmuur geschilderd? Dan hangt het van de verf af of je de spouwmuur kunt laten isoleren. Waterdamp moet namelijk via de buitenste muur uit de spouwmuur kunnen ontsnappen, anders kan je vochtproblemen krijgen. Is de verf damp-open, dan kun je de spouwmuur laten vullen. Dampopen verf wordt ook wel dampdoorlatende verf, ademende verf of vochtregulerende verf genoemd. Is de verf dampremmend of dampdicht, dan kan je de spouwmuur beter niet laten isoleren.

Hoe weet je welke verf er op de muur zit? Dat kan je zelf niet zien. Een goed na-isolatiebedrijf haalt een steen uit de muur en laat die in een laboratorium onderzoeken. Weet je zeker welke verf gebruikt is, en zitten er geen oude lagen onder? Dan kan het na-isolatiebedrijf misschien aan de hand daarvan al zeggen of de verf damp-open of dampremmend is.

Zit er glazuur op de bakstenen? Dan is spouwmuurisolatie niet mogelijk: glazuur is namelijk altijd dampdicht.

Controle vooraf: altijd doen

Je buitenmuren moeten aan 5 voorwaarden voldoen om de spouw te kunnen isoleren. Laat daarom altijd vooraf je muren controleren door een adviseur van een gespecialiseerd gevelisolatiebedrijf. Waar kijkt hij naar?

Let op beschermde dieren zoals vogels en vleermuizen

In de spouwmuren van jouw huis kunnen vleermuizen wonen en vogels nestelen. Vleermuizen, maar ook gierzwaluwen en huismussen, zijn beschermde diersoorten. Je mag een spouw waar deze dieren kunnen nestelen daarom niet zomaar vullen. In de Wet Natuurbescherming staat dat er onderzoek nodig is door een deskundige en dat je een ontheffing nodig hebt. Die kan je aanvragen bij de provincie of je gemeente. In sommige gemeenten kan dit via een verkorte procedure, vraag dit na bij je gemeente.

Houd rekening met de mogelijke aanwezigheid van beschermde diersoorten en kies een isolatiebedrijf dat natuurvriendelijk kan isoleren. In dat geval helpen zij om maatregelen te nemen om de dieren een andere woon- of slaapplaats te geven. Je kunt bijvoorbeeld vleermuiskasten en nestkastjes ophangen. En voordat de spouwmuur gevuld wordt, worden er kapjes ‘exclusion flaps’ geplaatst over openingen in de spouw, die ervoor zorgen dat vleermuizen en vogels de spouw nog wel uit kunnen, maar niet meer er in. Deze methode van natuurvriendelijk isoleren is in sommige gemeenten ook een voorwaarde voor het krijgen van een ontheffing.

Je kunt in plaats van spouwmuurisolatie ook kiezen voor isolatie van de binnenzijde van je muur met een voorzetwand. 

Zit er al isolatiemateriaal in de spouw?

De allereerste stap is: controleren of er al isolatiemateriaal in de spouwmuur zit. Is hij leeg? Dan kan de adviseur controleren of de spouw aan de overige 4 voorwaarden voldoet.

Zit er wel isolatiemateriaal in? Dan controleert hij of het materiaal nog goed is (niet ingezakt) en of het dik genoeg is (als er dunne platen zijn gebruikt). Op basis daarvan kun je besluiten om het isolatiemateriaal bij te vullen of schoon te maken en opnieuw te vullen.

Is de spouw schoon (zonder puin of uitpuilend cement)?

De spouwmuur moet schoon zijn: zonder puin of cementresten (‘speciebaarden’). Op plekken met puin of cement kan geen - of te weinig - isolatiemateriaal gaan zitten. Als je de muur dan toch vult met isolatiemateriaal kan er via het puin of de cementresten vocht naar binnen doorslaan. Het vocht kan dan niet snel genoeg weg, waardoor er vochtplekken kunnen ontstaan. Bij een lege spouw of een schone spouw die helemaal gevuld is met isolatiemateriaal, kan het vocht wel makkelijk weg.

Bij de meeste woningen kan een vervuilde spouwmuur goed schoongemaakt worden. Puin en cementresten worden dan weggehaald uit de spouw. Veel gecertificeerde na-isolatiebedrijven kunnen de spouw schoonmaken of je doorverwijzen naar een ander bedrijf dat dit kan uitvoeren. Kan de spouw niet schoongemaakt worden? Dan kan je beter voor andere gevelisolatie kiezen.

Kijk voor meer informatie op: Gevelisolatie binnenkant of Gevelisolatie buitenkant.

Zijn stenen, voegwerk, kozijnen, dak en goten in orde, of zit er verf op de muur?

Om te voorkomen dat er regenwater in de spouw komt, moeten het voegwerk, de waterkering rond de kozijnen, het dak en de goten in orde zijn. Want regenwater in de spouw kan niet weg en zorgt voor problemen, zoals vochtoverlast in huis.

Verf of glazuur op de buitenmuur

Waterdamp moet uit de spouwmuur kunnen ontsnappen via de buitenste muur. Dat kan niet altijd als verf op de buitenmuur zit. Als de bakstenen, verf of het glazuur dampremmend zijn, kan dat een reden zijn om de spouwmuur níét te isoleren. Vraag het inspectiebedrijf om advies, want dit is erg afhankelijk van jouw situatie.

Is er voldoende ventilatie in de kruipruimte?

In veel woningen ventileert de kruipruimte via de spouwmuur. Na spouwmuurisolatie kan dat niet meer. In dat geval moet het isolatiebedrijf nieuwe ventilatiekanalen maken voor de kruipruimte.

De kruipruimte moet altijd kunnen ventileren. Anders kunnen er veel schadelijke stoffen in blijven hangen (bijvoorbeeld vocht en radongas). En die kunnen vervolgens naar je woonkamer lekken.

Gaten boren, spouw vullen en weer dichtmaken

Een spouwmuur is een gevel die bestaat uit een binnen- en buitenmuur met een ruimte (spouw) van 4 tot 6 cm daartussen. Bij spouwmuurisolatie vult een gespecialiseerd gevelisolatiebedrijf de spouw met isolatiemateriaal, bijvoorbeeld piepschuimbolletjes of glaswolvlokken.

Vakmensen van het isolatiebedrijf boren gaten in de voegen aan de buitenkant van de gevel. Die gaten komen op ongeveer een meter afstand van elkaar, steeds op een plek waar een liggende en een staande voeg elkaar kruisen. Via die gaten blazen zij het isolatiemateriaal de spouw in. Daarna stoppen ze de gaten weer netjes dicht met specie van dezelfde kleur. Daar zie je achteraf niks meer van en onderhoud is niet nodig.

Aan de slag? Zoek een spouwmuurisolatiebedrijf.

Er moet toch lucht in de spouw zitten?

Sommige mensen denken dat er lucht in de spouw moet zitten zodat er geen vocht kan doorslaan naar binnen, en om vocht in de spouw af te voeren door ventilatie. Dat klopt niet. Als de spouwmuurisolatie goed wordt uitgevoerd, komt er geen vocht van buiten door de volledig met isolatiemateriaal gevulde spouw. Ventilatie van de spouw is ook niet nodig: het helpt bijna niet mee aan het drogen van het metselwerk. Let op: dat geldt alleen als het metselwerk in goede staat is en niet vorstgevoelig. Een gespecialiseerd spouwmuurisolatiebedrijf kan dit beoordelen.

Houtskeletbouw vaak al geïsoleerd

Bij huizen met houtskeletbouw werkt het net iets anders dan bij huizen met stenen muren. Deze huizen hebben een houten raamwerk (‘skelet’) dat al sinds tientallen jaren wordt opgevuld met isolatiemateriaal. Tegen de buitenwand zit nog wel een dunne luchtspouw van ongeveer 2 centimeter, maar die hoef je niet te laten vullen (het is vaak zelfs beter om dat niet te doen).

Oudere houtskeletwoningen (van voor 1970) hebben bij de bouw nog geen isolatie meegekregen. Je kan ze na-isoleren, maar dat moet je heel zorgvuldig doen. Het kan op 2 manieren:

• Haal de binnenwanden weg en vul de ruimte in het skelet op met isolatiemateriaal. Dit werk je aan de binnenkant (de warme zijde) af met dampremmende folie en platen (bijvoorbeeld osb-platen of gipsplaat).
• Of laat de binnenwanden gewoon staan en zet daar een voorzetwand met isolatiemateriaal tegenaan. Dat kost je wel wat ruimte (ruim 10 cm).

Tips spouwmuur isoleren

Spouw bijvullen: kan dat?

Het na-isoleren van spouwmuren is begonnen in de jaren 70 en 80. De technieken waren toen nog niet perfect. Isolatiemateriaal dat in die periode is aangebracht kan in de loop der jaren naar beneden zakken, waardoor de spouw niet meer goed isoleert. Je kunt dit zien op een warmtefoto van je huis. Soms is het mogelijk om je spouwmuur met hetzelfde (of soortgelijk) materiaal bij te vullen, soms is het beter om de spouw eerst te laten schoonmaken. Laat je hierover adviseren door een vakkundig bedrijf voor spouwmuurisolatie. Niet alle bedrijven willen de spouwmuur bijvullen of schoonmaken, dus het is de moeite waard om te zoeken naar een bedrijf dat dit wel kan.

Het kan ook zijn dat er bij de bouw dunne isolatieplaten in de spouw zijn aangebracht, waarbij er nog een luchtspouw zit tussen de isolatieplaat en de buitenste muur. Dit gebeurde vooral in de jaren 70 en 80. Als de luchtspouw breed genoeg is (minstens 4 cm bij EPS-platen, minstens 5 cm bij glas-of steenwol), kan er extra isolatiemateriaal in de muur geblazen worden. Ook hierover kan een vakkundig na-isolatiebedrijf advies geven.

Aan de slag? Zoek een vakkundig bedrijf voor spouwmuurisolatie.

Hoe kies je isolatiemateriaal?

Je kunt de spouw laten vullen met een aantal soorten isolatiemateriaal. De verschillen tussen de materialen zijn klein: alle materialen isoleren ongeveer even goed. De meest gebruikte isolatiematerialen zijn glaswol, steenwol of EPS-parels (bolletjes van piepschuim). Minder vaak gebruikt zijn PUR-schuim, UF-schuim of gesiliconiseerde perlietkorrels.

In sommige situaties (bijvoorbeeld bij een smalle spouw) zijn niet alle materialen geschikt. Vraag in dat geval welk materiaal wel geschikt is. Als het isolatiebedrijf niet met dat materiaal werkt, dan kun je beter voor een ander bedrijf kiezen.

Meer weten over de verschillende materialen? Check: Isolatiematerialen vergeleken

Isolatiewaarde

De isolatiewaarde is vooral afhankelijk van de breedte van de spouw en minder van het gebruikte isolatiemateriaal. De stenen plus het isolatiemateriaal geven samen de isolatiewaarde (de Rc-waarde) van de gevel aan. Ná de isolatie van een spouw van 5 centimeter breed, is de Rc-waarde 1,5. Dat is veel beter dan de gemiddelde isolatiewaarde van een ongeïsoleerde spouwmuur, vaak met Rc-waarde 0,35.

Nog beter isoleren?

Waar of niet waar: een geïsoleerde spouwmuur kun je niet verder isoleren. Absoluut niet waar! Spouwmuurisolatie kun je combineren met isolatie aan de binnenkant of buitenkant van je gevel. Als je je huis energieneutraal wilt maken, dan is het zelfs nodig: daarvoor heb je een Rc-waarde nodig van minimaal 4,5 en dat haal je niet met alleen spouwmuurisolatie.

Goed spouwmuurisolatiebedrijf vinden

Je spouwmuur kun je het beste laten isoleren door een vakkundig bedrijf. Maar hoe vind je snel en makkelijk een goed bedrijf dat gespecialiseerd is in spouwmuurisolatie?

Als je je spouwmuur gaat isoleren, moet je in sommige gevallen rekening houden met de Wet Natuurbescherming. Als je een bedrijf kiest dat natuurvriendelijk isoleert, dan houden ze hier rekening mee.

Isolatiebedrijven vind je op Verbeterjehuis - Vind een bedrijf. Je kunt onder andere filteren op kwaliteitsscore en reviews.

Op Verbeterjehuis.nl vind je ook een overzicht van energieloketten per gemeente. Vul je woonplaats in en je krijgt meer informatie over het loket in jouw gemeente. Zij brengen je in contact met isolatiebedrijven bij jou in de buurt en kunnen je helpen met vragen over offertes.

Hulp bij offertes: 3 tips