Elektrische auto

Elektrische auto’s zijn nog wel duurder dan brandstofauto’s, maar de ontwikkelingen gaan snel. Er komen goedkopere auto’s op de markt en je kunt er verder mee rijden. Bovendien betaal je geen wegenbelasting en komt er vanaf 1 juli 2020 waarschijnlijk subsidie op elektrische auto's: € 4.000 voor een nieuwe auto, € 2.000 voor een tweedehands. Als je kijkt naar de maandkosten, wint de elektrische auto het nu al van auto’s op brandstof. Milieu Centraal vergelijkt de kosten, gaat in op de actieradius en geeft praktische tips voor opladen. 

Elektrische auto: beter voor het klimaat….

Een elektrische auto is veruit de groenste auto, groener dan een diesel of benzineauto. Een stekkerauto stoot over zijn hele leven ongeveer 40% minder CO2 uit dan een auto met een uitlaat. Bij een elektrische middenklasse auto komt in totaal 32.300 kilo CO2 vrij, bij een vergelijkbare brandstofauto is dat 53.100 kilo CO2. Bij de berekening is uitgegaan van de productie van de auto plus accu plus 220.000 kilometer rijden. Ook goed om te weten: er is gerekend met de huidige grijs-groene stroom die uit het stopcontact komt. Die stroom wordt de komende jaren steeds groener, waardoor het verschil alleen maar groter wordt.

Wel een accu, tóch groener

Een elektrische auto heeft een accu. Om die te produceren is energie nodig, dat zorgt voor zo’n 5.100 kilo CO2-uitstoot. Maar die extra CO2-uitstoot voor de accu heb je er na 40.500 kilometer rijden (zo'n 3,5 jaar) uit. Dat komt doordat een elektrische auto veel efficiënter rijdt dan een brandstofauto: per gereden kilometer verbruikt hij veel minder energie. Daardoor is de CO2-uitstoot ‘op de weg’ maar één derde van die van een benzine- of dieselauto (uitgaande van de huidige grijs-groene stroommix).

In de accu zitten ook grondstoffen als lithium, grafiet en kobalt. Lithium en grafiet komen uit redelijk ontwikkelde landen. Kobalt komt meestal uit Congo, waar problemen zijn met kinderarbeid en het toezicht op milieuregels slecht is. Wil je hier meer over weten? Check de website van Amnesty International. Fabrikanten zijn bezig om de hoeveelheid kobalt in accu’s flink te verlagen.

Accu’s die niet meer goed genoeg zijn voor een elektrische auto, krijgen een tweede leven als opslag van zonne-energie of windenergie. Als ze daar ook niet meer geschikt voor zijn, worden ze gerecycled. Daarbij worden metalen zoals aluminium, koper en kobalt (en ook steeds vaker lithium) uit de batterij gehaald en opnieuw gebruikt.

Ook met grijze stroom is elektrisch het groenst

Waarschijnlijk laad je de auto op met stroom van het elektriciteitsnet. Dat is voor een groot deel nog grijze stroom uit bijvoorbeeld kolencentrales. De verwachting is dat de stroom van het net in de komende jaren steeds groener wordt. Dan pakt de vergelijking nóg gunstiger uit voor de elektrische auto. Op dit moment stoot je met stroom uit het stopcontact 900 kilo CO2 uit voor een jaar rijden (11.600 km). Met fossiele brandstof is dat 2.300 kilo: twee-en-een-half keer zoveel dus. Als je de elektrische auto altijd oplaadt met stroom van je eigen zonnepanelen, is de uitstoot voor de gereden kilometers zelfs nul. 

… en schoner dan benzine, diesel of lpg

Elektrisch rijden is ook beter voor de luchtkwaliteit. Er komt namelijk geen fijnstof en stikstofoxide (NOx) uit de uitlaat. Dat is een groot voordeel in de stad en langs drukke wegen, waar de luchtkwaliteit vaak slecht is. Fijnstof en stikstofoxiden zijn ongezond en kunnen longklachten (astma, bronchitis, COPD) en hart- en vaatziektes veroorzaken. Stikstofoxide veroorzaakt ook nog eens smog en is slecht voor de natuur: bepaalde planten worden overwoekerd en insecten die afhankelijk zijn van die planten verdwijnen dan ook.

Tijdens de productie van stroom in de elektriciteitscentrale komt er wel wát stikstof vrij, maar veel minder dan bij diesels en benzineauto’s. Vooral diesels scoren slecht op stikstofuitstoot: ze hebben 5 keer zo veel stikstofuitstoot als elektrische auto's. Benzineauto's stoten 2 keer zo veel stokstof uit.

De fijnstof van elektrische auto’s komt vooral door slijtage van de banden en de remblokken. Dit fijnstof is minder schadelijk dan het fijnstof dat ontstaat in een brandstofmotor, doordat het minder kleine deeltjes zijn.

Elektrisch per maand goedkoper dan brandstof

Als je kijkt naar de maandelijkse kosten (inclusief de afschrijving), wint een nieuwe elektrische auto het van een nieuwe brandstofauto. Dat komt doordat de kosten van het rijden (de ‘brandstof’), onderhoud, verzekering en belastingen een stuk lager zijn. Voor een elektrische middenklasser ben je per maand rond de 600 euro kwijt, voor een vergelijkbare benzineauto bijna 700 euro. Op de website van de ANWB kun je een kostenberekening maken.

Minder kosten voor onderhoud

Een elektrische auto heeft veel minder onderhoud, want de motor heeft minder onderdelen die slijten of kapot kunnen gaan. De garage doet dus niet veel meer dan de banden controleren en vervangen, vloeistof voor de ruitensproeier bijvullen of een software update uitvoeren. Dat laatste kan zelfs op afstand, via internet.

Bij aankoop nauwelijks duurder

Elektrische auto’s zijn in de showroom nog wel duurder dan brandstofauto's, de prijs ligt tussen de € 30.000 en € 67.000. De komende jaren zullen er wel meer modellen van rond de € 20.000 op de markt komen. En vanaf 1 juli 2020 kun je waarschijnlijk subsidie krijgen als je privé een elektrische middenklasse auto koopt of least: € 4.000 voor een nieuwe auto, € 2.000 voor een tweedehands.

Is de hogere aankoopprijs een probleem voor je, dan is private lease misschien een oplossing voor je. Ook komen er steeds meer tweedehands stekkerauto’s op de markt. En staar je niet blind op het prijskaartje in de showroom, want de maandlasten van een elektrische auto zijn nu al lager. 

Geen wegenbelasting en lagere bijtelling

Om het gebruik van elektrische auto's te stimuleren, zijn er een paar belastingvoordelen voor elektrische rijders. Voor een volledig elektrische auto betaal je tot 2025 geen wegenbelasting (officieel heet dit motorrijtuigenbelasting, MRB). Dat scheelt je jaarlijks honderden tot meer dan 1.000 euro. Verder betaal je voor een nieuwe volledig elektrische auto geen aanschafbelasting (BPM).

Elektrische auto van de zaak: lagere bijtelling

Voor zakelijke rijders met een lease-auto is elektrisch rijden heel interessant. Dat komt doordat de bijtelling voor een volledig elektrische auto van de zaak een stuk lager is dan voor een brandstofauto: in 2020 8% in plaats van de 22% voor een auto met een uitlaat. De bijtelling wil zeggen dat ieder jaar een percentage van de cataloguswaarde van de auto bij je inkomen wordt opgeteld. Over dat bedrag betaal je dus inkomensbelasting.

De komende jaren gaat de bijtelling voor elektrische leaseauto’s wel elk jaar omhoog. Voor auto’s uit 2019 is de bijtelling 4% over € 50.000 en 22% over het bedrag erboven. Voor auto’s uit 2020 is het 8% over € 45.000 en daarboven 22%. Als de bijtelling eenmaal is vastgesteld, dan blijft die 5 jaar gelijk. Op de site van de Belastingdienst lees je meer over de bijtelling en belastingvoordelen.

Hoe ver kom je met een volle accu?

Het gemiddelde bereik van een elektrische middenklasser is ongeveer 250 kilometer. Dat is voor de meeste ritten meer dan voldoende: 9 van de 10 autoritten in Nederland is korter dan 100 kilometer. Dat haal je heen en terug dus zonder opladen. Moet je tussendoor toch eens opladen? Nederland heeft 53.000 openbare oplaadpunten en zo’n 1.300 snellaadpunten. Je vindt ze makkelijk via oplaadpalen.nl en ziet dan meteen of de laadpaal vrij is. Lees meer over opladen.

Actieradius verschilt per model en per seizoen

Kleine auto’s hebben over het algemeen een kleinere actieradius (bereik of range) dan grote. Het bereik van kleine auto’s is gemiddeld 155 km, van middenklassers 250 km en van grote auto’s 360 km. Hoe ver je kunt rijden hangt vooral af van hoe hard je rijdt en hoe koud het is. In de stad rijd je zuiniger dan op de snelweg, en met 100 km/u zuiniger dan met 130 km/u. In de zomer is je actieradius 10 tot 20% hoger dan het gemiddelde en in de winter 10 tot 20% lager. Ev-database.nl geeft goede informatie over de actieradius van bijna alle modellen elektrische auto’s, voor zomer en winter en in de stad of op de snelweg. Verder kun je het bereik beïnvloeden met je rijgedrag, zie de tips voor slim en zuinig elektrisch rijden.

Check welke range jij nodig hebt

Wil je een elektrische auto kopen? Milieu Centraal heeft een handige keuzehulp waarmee je direct ziet welk accubereik jij nodig hebt en wat de maandelijkse kosten zijn.

Opladen: alles over kosten en laadpalen

Een elektrische auto heeft een accu (batterij) die je moet opladen. Dat kan met stroom uit het stopcontact of uit een laadpaal. Opladen aan een laadpaal gaat een stuk sneller dan via het stopcontact: in een paar uur heb je weer een volle accu. Echt snél laden kan langs de openbare weg bij een snellaadpunt: daarmee is de accu in 30 minuten voor 80 procent vol.

Wat kost opladen van de auto?

Thuis laden is het goedkoopst: je betaalt de ‘gewone’ stroomprijs, zo’n 22 cent per kWh. Als je oplaadt met stroom van je eigen zonnepanelen, is het zelfs gratis. Laden aan een publieke laadpaal kost zo’n 41 cent per kWh, aan een snellader 60 cent per kWh. Om aan een openbare laadpaal te laden, heb je een pasje nodig waarmee je je aan- en afmeldt bij de laadpaal. Het pasje is gekoppeld aan je betaalrekening of creditcard.

45.000 openbare laadpalen in Nederland

Er staan 45.000 openbare laadpalen op straat en in parkeergarages, verspreid over heel Nederland. Via oplaadpalen.nl vind je alle oplaadpunten in de buurt of op jouw bestemming. Je ziet meteen of ze vrij zijn. Het is aardig als je de auto verplaatst als hij volgeladen is, zodat de laadpaal vrijkomt voor een ander. Check of er in de wijk betaald parkeren geldt: in dat geval moet je ook voor de oplaadplek parkeergeld betalen of een parkeervergunning hebben. Sommige laadpalen hebben een start- en een uurtarief, om te zorgen dat mensen hun auto weghalen als hij volgeladen is (je betaalt dan als je auto vol aan de laadpaal blijft staan).

Hoe lang duurt laden aan een laadpaal?

Hoe lang het opladen duurt, hangt af van de laadpaal, hoe groot de accu is en hoe snel jouw auto kan laden. In de praktijk komt een uur laden met een vermogen tussen de 3.7 en 11 kW neer op 20 tot 60 kilometer bereik. In 5 uur heb je er dus 100 tot 300 km bij. Op ev-database.nl kun je zien hoe snel elk model kan opladen.

Openbaar laadpunt aanvragen

Zijn er bij jou in de buurt geen of weinig oplaadpunten? Vraag de gemeente of ze een laadpaal willen plaatsen. Check de website van je gemeente voor de aanvraagprocedure. Veel gemeenten zijn aangesloten bij openbaarladen.nl. Op Nederland Elektrisch vind je een overzicht van gemeenten waar je een gratis openbare laadpaal kunt aanvragen.

Snelladen: in 30 minuten tot 80% opladen

Er zijn zo’n 2.300 snellaadpunten in Nederland (gegevens juni 2019), vooral bij tankstations langs de snelweg. Je vindt ze via oplaadpunten.nl, filter op > 43 kW (dat is het vermogen van de snellader). Met een snellader kun je de accu in 30 minuten tot 80% opladen. Een middelgrote auto laadt er in 30 minuten zo’n 225 km bij. Dat de auto veel sneller laadt, komt doordat er met gelijkstroom en een hoog vermogen wordt geladen (meer dan 43 kW) en doordat de boordlader in de auto wordt gepasseerd: de stroom gaat rechtstreeks de accu in.

Eigen laadpaal: goedkoper en sneller

Als je een garage of oprit bij je huis hebt, kun je een eigen laadpaal of laadbox  laten plaatsen. Dat heeft veel voordelen: je kunt laden wanneer het jou uitkomt, het is 2 tot 3 keer goedkoper dan opladen aan een publieke laadpaal, en het is veel sneller dan laden via het stopcontact. Een middelgrote auto is aan het stopcontact 15 tot 20 uur bezig om de accu vol te laden (van 10 naar 80%). Aan een laadpaal gaat dit 3 keer zo snel, en met een 3-fasen aansluiting (krachtstroom) zelfs 5 tot 10 keer zo snel.

Laadpaal thuis: wat kost het en wat heb je nodig?

Je bent zo’n 1.000 tot 2.000 euro kwijt om thuis een laadpaal of wandlader te laten plaatsen (een wandlader is een kastje – laadbox - aan de muur). Dat is inclusief de kosten van de laadpaal of wandlader en het aanpassen van de meterkast (de lader krijgt een eigen groep).

De prijs van de laadpaal hangt af van het vermogen: laadpalen met een hoog vermogen (11 kW) laden sneller, maar zijn ook duurder. Check van tevoren of jouw meterkast geschikt is voor een laadpaal met een hoger vermogen. De meeste oudere huizen hebben 1-fasestroom (1x25A). Daarmee kun je een 3,7 kW of 7,4 kW laadpaal installeren. Wil je een 11 kW laadpaal, dan moet je 3-fasenstroom (krachtstroom, 3x25A) hebben. Veel nieuwbouwhuizen hebben dit al. Als je geen 3-fasenaansluiting hebt, kun je de netbeheerder vragen om je aansluiting te verzwaren naar 3x25A. Dat kost eenmalig ruim 200 euro. De jaarlijkse kosten voor de aansluiting blijven gelijk.

Tweedehands elektrische auto kopen

Er zijn steeds meer tweedehands elektrische auto’s te koop. Het is handig om van tevoren uit te zoeken welk accubereik bij jouw rijgedrag past. Daarvoor kun je de keuzehulp gebruiken.

Het belangrijkste onderdeel van de elektrische auto is de accu (batterij). Batterijen verliezen na verloop van tijd altijd iets van hun capaciteit. Check hoeveel garantie er nog op de accu zit. De meeste fabrikanten geven 8 jaar of 160.000 km garantie op de accu. In die periode moet de accu minstens 70% leveren van de capaciteit die hij had toen hij nieuw was.

Goed om te weten: vanaf 1 juli 2020 kun je € 2.000 subsidie krijgen als je een elektrische occasion koopt.

Tips voor als je een elektrische auto occasion koopt:

• Laat de accu doormeten bij een dealer voordat je de auto koopt. Je weet dan welke capaciteit hij nog heeft.
• Zoek uit hoeveel garantie er nog op de accu zit.
• Check of de auto kan snelladen. Sommige oudere of kleinere auto’s kunnen dit niet.
• Maak een flinke proefrit met de auto die je wilt kopen en test hoe ver je op een volle accu kunt rijden.
• Stop tegen het eind van de rit bij een snellaadstation en test hoe snel de auto oplaadt. Op ev-database.nl vind je de snellaadtijd van nieuwe elektrische auto’s. De laadtijd moet daarbij in de buurt komen.

En hoe zit het met hybride auto’s?

De afgelopen jaren zijn er veel hybride auto’s op de markt gekomen: auto’s die deels elektrisch rijden en deels op brandstof. Sommige hebben een stekker (plug-in hybrides en range-extenders), andere alleen een kleine elektromotor die ‘meehelpt’ en die wordt opgeladen met energie die vrijkomt bij het remmen (bijvoorbeeld de Toyota Prius). Hybride auto’s hebben zeker klimaatvoordeel ten opzichte van gewone benzine-auto’s of diesels: ze stoten minder CO2, stikstofoxiden (NOx) en fijnstof uit. Maar ze scoren een stuk slechter dan volledig elektrische auto’s.