Tips tegen houtworm

Bescherm hout goed

Goed onderhouden hout is weinig vatbaar voor houtwormen en schimmels. Verf, lak, vernis of beits je hout daarom regelmatig en zet vloeren in de boenwas. Veel houtaantastende insecten zijn dol op vochtig, schimmelig hout. Je kunt voorkomen dat er vocht in het hout trekt door te zorgen voor goede ventilatie in huis en door lekkages op tijd te verhelpen. Kwetsbare plekken zijn onverwarmde ruimtes waarin het hout direct op koude, vochtige steen rust. Wat helpt, is een laagje kurk tussen de steen en het hout.

Preventief behandelen: alleen als het echt moet

Balken kun je preventief laten behandelen met chemische bestrijdingsmiddelen, maar deze middelen zijn belastend voor het milieu. Kies daarom alleen voor deze optie als de balkenconstructie gevaar loopt en er geen alternatief is. Geïmpregneerd hout heeft dezelfde bezwaren: de bestrijdingsmiddelen waarmee dit hout is behandeld, zijn giftig. Het kan ook niet gerecycled worden. Koop daarom bij voorkeur geen geïmpregneerd hout. Lees op Het juiste hout kiezen welk verduurzaamd hout je kunt kopen. 

Zit er nog wel een houtaantaster in?

Vaak zie je schade aan het hout pas als de houtaantaster al een tijdje aanwezig is. Let op kenmerken zoals kleine gaatjes in het hout, boormeel en aangetast hout. Soms kun je een houtaantastende insect zelfs horen knagen aan het hout. Door op tijd te handelen, kun je grotere problemen voorkomen. Als je last hebt van een houtaantaster, schakel dan een professionele bestrijder in met KPMB certificaat. Het kan ook zijn dat de gaatjes oud zijn en de houtaantaster allang is vertrokken. Dus check, voordat je aan bestrijding denkt, of de insecten nog in het hout actief zijn.

Keversoorten

Houtaantastende keversoorten kun je herkennen aan kleine gaatjes (uitvliegopeningen) in hout. Hierdoor vliegen de kevers naar buiten nadat ze ontpoppen. Wanneer een gaatje een schone, lichtgekleurde binnenkant heeft, weet je dat het om een nieuw gaatje gaat en dat de houtaantaster dus nog in het hout zit. Twijfel je? Vul de bestaande gaatjes dan met bijenwas of plak een vel papier over de gaatjes. Zo kun je zien of er nieuwe gaatjes geboord worden.  

Ook het vinden van nieuw boormeel is een teken dat de insecten nog actief zijn. Als er boormeel is betekent dat niet per se dat er nog houtaantastende insecten zijn; dit kan ook uit de boorgangen tevoorschijn komen door trillingen. 

In Nederland zijn verschillende soorten keverlarven die hout aantasten, waaronder de gewone houtwormkever, de spinthoutkever en de bonte knaagkever. De larven van de gewone houtwormkever kunnen zowel in naald- als loofhout zitten. De larven van de spinthoutkever leven vooral in de zachte delen van hout, in de buitenste ringen van loofbomen (ook wel spinthout genoemd). De larven kunnen ook zitten in meubels, parketvloeren, panelen, omlijstingen, fineer en meubelplaten. De bonte knaagkever zit vooral in vochtig eikenhout (vaak in oude panden) dat is aangetast door schimmels. 

Termieten 

Termieten zijn kleine insecten van 4 tot 15 mm lang. De beestjes lijken op witte mieren of maden met pootjes. Ze zijn kleurloos, wit, beige of zwart. 

Sommigen termieten nestelen in de grond. Ze graven moddertunneltjes van de grond naar hout of naar een waterbron – soms langs de buitenmuren of in de fundering, maar ook binnenshuis in steen en beton van kruipruimtes, plafonds en balken. Dat kan problemen geven. 

Wil je weten of de of de termieten er nog zitten? Maak dan een tunneltje kapot. Als ze nog actief zijn graven ze de tunnel opnieuw uit.  

Er hebben zich al een aantal soorten in Nederland gevestigd. Termieten hebben zich in Nederland kunnen vestigen door toename van handelstransport en door klimaatverandering. Door het warmere weer hebben ze meer kans op overleven in de winter.  

Boommier en houtmier 

De nesten van de glanzende houtmier zitten op droge, donkere plekken zoals schuurtjes, kruipruimten en holle boomstammen en wortelstronken. Houtmieren hollen hout uit en kunnen zo voor overlast zorgen. 

Boommieren leven in vochtig hout. Ze zitten daarom vaak in platte daken, oudere balken, houten vloerdelen, dakbeschot, kruipruimten, spouwmuren of draagbalken die door regen nat worden en gaan rotten. 

Houtaantastende zwammen 

Houtzwammen kun je herkennen aan verkleuring van het hout, een muffe geur, of het zacht worden en afbrokkelen van het hout. Soms zie je bruin poeder: dit zijn de sporen van de zwam. Je merkt de huiszwam vaak pas op als je de zwam zelf ziet groeiien. Die zien eruit als bruine plakken met dikke witte randen. De kelderzwam lijkt op de huiszwam, maar is dunner en heeft geen duidelijke witte rand. 

Om houtzwam te voorkomen is het belangrijk dat het vochtgehalte van het hout onder de 20% blijft. Als je een houten constructie hebt en je isoleert je huis, zorg dan dat dit goed gebeurt én dat er voldoende ventilatie is. Anders kan er vocht ophopen, en voor een ideale plek voor zwammen zorgen. Vermijd direct contact van hout met water en zorg voor een waterdichte afwerking. Een uitzondering zijn houten heipalen: die moeten juist altijd onder water staan. 

Als je vermoedt dat er houtzwam groeit, schakel dan een professionele bestrijder in met KPMB certificaat. Aangetast hout moet altijd verwijderd en vervangen worden. 

Milieuvriendelijk bestrijden

Bij losse houten voorwerpen is chemische bestrijding onnodig. Je kunt kleine dingen twee weken in de diepvries (-18 °C) of minstens een half uur in de oven (55 °C) leggen. Heeft de soort zich in meubels of andere grote voorwerpen genesteld, dan kunnen gespecialiseerde bedrijven de plaag weghalen. In containers krijgt het hout een behandeling met vrieskou, warmte, stikstof of CO2. 

Bestrijding met warmte

Als grote stukken hout in een gebouw zijn aangetast, kan een professionele warmte- of vriesbehandeling goed werken tegen houtaantastende insecten Het voordeel is dat er geen chemische middelen nodig zijn en dat het hout niet vervangen hoeft te worden. Wel kost deze aanpak veel energie, tijd en geld. Ook kun je de behandelde kamers een paar dagen niet gebruiken.

Tegen houtaantastende insecten zijn chemische bestrijdingsmiddelen te koop. Wij raden het gebruik van deze middelen dus af. Kies je hier toch voor? Koop dan alleen middelen met een toelating van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) en koop nooit iets waar de ingrediënten niet op staan. Een toegelaten middel herken je op de verpakking aan een nummer dat begint met 'NL', 'EU' of eindigt op een 'N'. Lees meer over toegelaten middelen. Welk middel je mag gebruiken tegen een plaag kun je ook vinden op de toelatingslijst van het Ctgb. 

Bestrijdingsmiddelen zijn vaak toegelaten voor specifieke (plaag)dieren. Twijfel je over met welke plaagdier jij te maken hebt? Dan kun je het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD) inschakelen om erachter te komen. Hier zijn wel kosten aan verbonden. 

Volg altijd de gebruiksaanwijzing

Dat een middel is toegelaten betekent nog niet dat het milieuvriendelijk is. Sommige stoffen zijn bij verkeerd gebruik schadelijk voor het grondwater, de bodem of voor andere dieren dan het plaagdier. Volg daarom altijd nauwkeurig de gebruiksaanwijzing van een bestrijdingsmiddel. Zo houd je de risico's voor je gezondheid en het milieu zo laag mogelijk.

Negeer vage claims

Soms zie je termen als 'plantaardig', ‘natuurlijk’ of ‘milieuvriendelijk’ op het etiket staan. Dit soort vage kreten zeggen weinig bij een bestrijdingsmiddel: gif is gif. Dat geldt ook voor 100% natuurlijke middelen. Laat je dus niet misleiden door dit soort claims, maar check altijd de kleine lettertjes op het etiket.

Klein chemisch afval

Laat na gebruik de spuitbus of andere verpakking heel en lever restanten in als klein chemisch afval.

Professionele bestrijding

Heb je alles geprobeerd en heb je nog steeds last van de plaag? Schakel dan professionele bestrijders in. Erkende bestrijders kijken eerst samen met jou wat je aan preventie kunt doen. Pas als laatste redmiddel gebruiken ze gif. Erkende professionele plaagdierbestrijders kun je vinden via het KAD, of via brancheverenigingen NVPB of PLAN.