Tips voor een gezond gazon

Graszaad of grasmat?

Kies een geschikte plaats uit voor jouw gazon. Een gezonde grasmat heeft voldoende zonlicht nodig en een luchtige, humusrijke ondergrond die (hemel)water goed kan verwerken. Onder bomen winnen onkruid en mos het door de schaduw makkelijk van je gazon.

Zelf gras inzaaien

Bij de teelt van kant-en-klare graszoden worden veel water, bestrijdingsmiddelen en kunstmest gebruikt. Zelf gras zaaien is milieuvriendelijker en ook nog eens goedkoper. Bescherm je net ingezaaide gazon wel tegen vogels, bijvoorbeeld met een vogelschriklint.

Speciale graszaadmengsels

Je kunt kiezen uit verschillende graszaadmengsels. Voor gazons waarop veel gelopen of gespeeld wordt, is sterker gras nodig dan voor een siergazon. Ook voor in de schaduw zijn er speciale grasmengsels. Krijgt het gras na verloop van tijd kale of bruine plekken, dan kun je die weer dicht laten groeien door graszaad te zaaien en er wat compost(water) over te verdelen.

Twee keer per jaar bemesten

Wil je het milieu zo weinig mogelijk belasten, kies dan voor organische meststoffen (compost en dierlijke mest) in plaats van kunstmest en gebruik niet te veel mest. Overtollige mest verontreinigt de bodem en het grond- en oppervlaktewater. Organische mest geeft zijn voedingsstoffen langzaam af aan de bodem, waardoor ze minder snel in het grondwater terechtkomen. Er bestaan ook speciale gazonmestmengsels met zo’n werking; daarin worden echter soms bestrijdingsmiddelen verwerkt. Lees meer over wat er in de verschillende soorten mest zit.

In voorjaar en najaar

Om een dikke, gezonde grasmat te houden, kun je het beste twee keer per jaar mest uitstrooien: in februari/maart en augustus/september. Voorjaarsmest geeft het gazon een frisgroene kleur en zorgt voor nieuwe grassprieten. Nazomermest helpt het gras de winter door te komen en bevordert de wortelontwikkeling.

Compost met keurmerk

Ook voor het gazon is compost geschikt: strooi het uit in een dun laagje. Er zijn verschillende keurmerken voor compost, zie onze Keurmerkenwijzer.

Regelmatig maaien

Regelmatig maaien houdt je gazon mooi en gezond. In normale omstandigheden kun je het beste een hoogte van 3 tot 5 cm aanhouden, anders droogt het gras gemakkelijk uit. Is het langdurig droog weer of ligt je gazon in de schaduw, houd dan 5 - 7 cm aan. Langer gras houdt het vocht beter vast en wordt minder snel geel bij droogte dan kortgemaaid gras.

Laat niet te veel maaisel liggen

Heb je een kleine hoeveelheid maaisel? Dan kun je het maaisel gewoon laten liggen. Grote hoeveelheden maaisel kunnen het gras verstikken; die kun je beter op de composthoop of in de gft-bak gooien. Wordt het de composthoop, meng het dan met andere organische materialen.

Met de hand of elektrisch?

Handmatig maaien is beter voor het milieu dan het gebruik van een grasmaaimachine. Is handmatig maaien niet mogelijk? Dan kun je beter een elektrische maaimachine gebruiken dan een benzinemaaier. Beide soorten maaiers kosten energie, maar een benzinemaaier veroorzaakt bovendien veel stank en lawaai. 

Robotmaaier gevaarlijk voor egels

Pas op voor dieren voor je gaat maaien. Omdat egels en egelnestjes 's nachts gevaar lopen adviseert de egelbescherming om de grasmaairobot alleen overdag aan te zetten. 

Slim water sproeien

Een gazon heeft vooral in het eerste jaar extra water nodig. Daarna zijn de wortels lang genoeg om het water in de grond te bereiken. Je hoeft de tuin dan alleen te sproeien in droge periodes.

Sproei niet 's avonds

Sproei bij voorkeur ’s ochtends vroeg als de zon nog niet fel schijnt. ’s Avonds sproeien levert een nat en dus schimmelgevoelig grasveld op. In felle zon verdampt het water te snel. Meer over watergebruik in de tuin lees je op water besparen in de tuin.

Voorkom onkruid en mos

Onkruid met een penwortel, zoals paardenbloemen, kun je met de hand verwijderen. Mos en onkruid gedijen slecht in een dichte, gezonde grasmat. Hoe krijg je zo’n mooi groen gazon? Door dit goed te bemesten, niet te kort te maaien (zeker niet voor de winter) en de bodem luchtig te houden. In een luchtige bodem groeien de graswortels beter en groeit mos minder goed.

Gaatjes prikken in het gras

Je kunt het gras ‘verluchten’ door met een riek of prikrol gaten in de bovenlaag te prikken. Zo verbetert de lucht- en waterhuishouding rond de wortels. Ook verticuteren kan helpen: dat is het verwijderen van mos en afgestorven grasresten. Hiervoor zijn speciale verticuteerharken te koop.

Verstoor de emelten

Doorluchting en verticuteren verstoren ook de emelten die jouw gazon aanvreten. Zorg ervoor dat het gras eind augustus en begin september kort blijft en sproei niet, dan kan de langpootmug zijn eitjes minder makkelijk leggen. Emelten kun je voorkomen door je gazon regelmatig te bemesten, te maaien en kale plekken bij te zaaien. Het is ook mogelijk om emelten te bestrijden met aaltjes. Heb je schade aan je gazon en wil je weten of dit door emelten komt? Dek dan ‘s nachts bij vochtig weer een stukje gazon af met zwart plastic. Als je emelten in je gazon hebt, kun je ze de volgende ochtend zien zitten want dan zijn ze boven de grond gekomen.

Zuurgraad op peil

Het is normaal om na de winter een beetje mosvorming in je gazon te hebben. Een deel hiervan verdwijnt vanzelf door de lente- en zomerzon. Je voorkomt mosvorming behalve door doorluchting en zon, door de bodem minder zuur te maken met kalk.

Tegen onkruid zijn chemische bestrijdingsmiddelen te koop. Koop alleen middelen met een toelating van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) en koop nooit iets waar de ingrediënten niet op staan. Een toegelaten middel herken je op de verpakking aan een nummer dat begint met 'NL', 'EU' of eindigt op een 'N'. Lees meer over toegelaten middelen. Welk middel je mag gebruiken tegen een plaag kun je ook vinden op de toelatingslijst van het Ctgb.

Volg altijd de gebruiksaanwijzing

Dat een middel is toegelaten betekent nog niet dat het milieuvriendelijk is. Sommige stoffen zijn bij verkeerd gebruik schadelijk voor het grondwater, de bodem of voor dieren. Volg daarom altijd nauwkeurig de gebruiksaanwijzing van een bestrijdingsmiddel. Zo houd je de risico's voor je gezondheid en het milieu zo laag mogelijk.

Negeer vage claims

Soms zie je termen als 'plantaardig', ‘natuurlijk’ of ‘milieuvriendelijk’ op het etiket staan. Dit soort vage kreten zeggen weinig bij een bestrijdingsmiddel: gif is gif. Dat geldt ook voor 100% natuurlijke middelen. Laat je dus niet misleiden door dit soort claims, maar check altijd de kleine lettertjes op het etiket.

Klein chemisch afval

Laat na gebruik de spuitbus of andere verpakking heel en lever restanten in als klein chemisch afval.

Meer informatie

Je vind nog veel meer informatie over tuinieren zonder chemische bestrijdingsmiddelen op het breed gedragen informatieplatform OnkruidVergaat.nl en Delevendetuin.nl. Of kijk op de site voor natuurlijk tuinieren van de Avvn.nl.