Hoe herken je asbest?
Er zijn er aantal punten waar je op kunt letten om te achterhalen of je alert op asbest moet zijn. Dit zijn het jaartal waarin het materiaal is toegepast en de plek waar het is toegepast. En in het geval van golfplaten kun je het zien aan een codering op de platen. Daarnaast kun je bijvoorbeeld de bouwtekeningen van je huis nakijken op de aanwezigheid van asbest.
Waar zit asbest in en hoe herken je het?
Asbesthoudende producten hebben een vezelige structuur, maar bij is deze vezelige structuur vaak moeilijk te zien. Producten en materialen met wit asbest hebben een witte tot lichtgrijze kleur en een kartonachtige structuur. Bruin asbest is lichtbruin tot geel met een zachtboardachtig uiterlijk.
In de meeste gevallen is er uiteindelijk een onderzoek door een laboratorium nodig. Dat kan onder de microscoop zien of het om asbest gaat en om welke soort vezels het dan gaat.
Hechtgebonden asbestvezels zitten vast in een ander materiaal, meestal cement. Als hechtgebonden asbest niet beschadigd is, levert het weinig gevaar op voor de gezondheid. Je kunt het laten zitten, zolang je het niet beschadigt. Er is een uitzondering voor daken met asbest: die verweren (beschadigen) door weer, wind en mos.
Niet-hechtgebonden asbestvezels zijn niet in een ander materiaal vastgezet. Hierdoor kunnen de asbestvezels makkelijker vrijkomen.
Tips en checks voor asbest in huis
-
01
Is jouw huis in of na 1994 gebouwd? Dan is er geen asbest gebruikt.
-
02
Er zit geen asbest in vloerzeil dat of vinyltegels die na 1985 nieuw zijn gelegd.
-
03
Sinds januari 1994 mag er geen asbest meer verkocht worden. Zijn in jouw huis na 1994 nieuwe materialen aangebracht (bijvoorbeeld platen, buizen of isolatiemateriaal), dan bevatten die geen asbest.
-
04
Ga je klussen of verbouwen in een huis dat voor 1994 is gebouwd? Check met het Advies op maat of je asbest kunt tegenkomen.
-
05
Asbest kan ook verstopt zitten onder nieuw materiaal, bijvoorbeeld achter een voorzetwand of verlaagd plafond.
-
06
In oude voorwerpen, zoals warmhoudplaatjes, elektrische kachels en strijkijzers, kan ook asbest zitten.
-
07
Niet in alle landen is asbest verboden. In sommige internationale webshops kun je nieuwe producten kopen die asbest bevatten. Let dus goed op wat en waar je iets koopt.
Tot wanneer werd asbest in materialen gebruikt?
Vanaf januari 1994 ging de wet in die zegt dat er geen asbest verhandeld of toegepast meer mocht worden vanaf dat moment. Bewerken van asbest werd ook verboden, op uitzonderingssituaties zoals sommige saneringen na. Voorraden die bedrijven nog hadden werden in de jaren daarna soms, ondanks de wetgeving, nog wel eens toegepast. Daarom zal het materiaal enkele gevallen ook nog na januari 1994 toegepast zijn. Dan gaat het vaak om producten als bijvoorbeeld vloerbedekking of vloertegels.
Tussen 1963 en 1983 werd vinylvloerbedekking verkocht, ook wel ‘zeil' genoemd. Vinylvloerbedekking kan een onderlaag van asbestpapier hebben. Deze viltachtige onderlaag lijkt op karton en is lichtgrijs tot lichtbeige, soms lichtgroen. Ook waren tot ongeveer 1985 vinylvloertegels te koop die verstevigd zijn met asbest.
Spuitasbest is tot 1978 toegepast. Vooral als isolatiemateriaal en als brandwerende laag op staalconstructies en in schoorstenen. Spuitasbest is en moet worden verwijderd of volledig worden afgeschermd.
Hechtgebonden asbestvezels zitten vast in een ander materiaal, meestal cement. Als hechtgebonden asbest niet beschadigd is, levert het weinig gevaar op voor de gezondheid. Je kunt het laten zitten, zolang je het niet beschadigt. Er is een uitzondering voor daken met asbest: die verweren (beschadigen) door weer, wind en mos.
Niet-hechtgebonden asbestvezels zijn niet in een ander materiaal vastgezet. Hierdoor kunnen de asbestvezels makkelijker vrijkomen.
Waar kun je asbest in huis vinden?
Asbest kan op allerlei plekken in huis zitten. Je kunt het bijvoorbeeld vinden in plafondplaten, zachtboard platen, platen achter de cv-ketel, een schouw of vensterbank van imitatiemarmer (‘nepmarmer’), afvoerbuizen van cement, vloerzeil en de kit van kozijnen. Check de foto’s, infographics en een uitgebreide lijst om te achterhalen waar in jouw huis asbest kan zitten. Wil je zeker weten of ergens asbest in zit? Laat dan een asbestinventarisatie doen.
Asbestwegwijzer IPLO
Op de site van Informatiepunt Leefomgeving (IPLO) staan afbeeldingen waarop je kunt zien waar je in en om huis asbest kunt tegenkomen. Bekijk de afbeelding van mogelijk plekken met asbest in huis en asbest rondom de woning.
Overzicht producten met asbest
In onderstaande tabellen worden toepassingen genoemd waarbij vaak asbesthoudend materiaal gebruikt werd. Om een beeld te krijgen van hoe dit eruit kan zien, kun je deze foto's bekijken.
Toepassingen van hechtgebonden asbest:
| Waar in/om het huis te vinden? | Materiaalnaam en -uiterlijk | Waar en tot wanneer aangebracht? |
| Gevels, dakbeschot, rondom de schoorsteen of luchtkanaal, onder/achter de cv-installatie | Asbestcementplaat (plat): vlakke grijze plaat, 3-8 mm dik, met vaak wafelstructuur aan één kant. Schoorsteen of luchtkanaal rond of vierkant | Woningen en flatgebouwen, tot in de jaren 80 |
| Decoratieve buitengevels, galerijen | Asbestcementgevelplaat (plat) met coating: vlakke grijze plaat, 3-8 mm dik, met aan één kant geëmailleerde of gespoten coating | Flatgebouwen, tot in de jaren 80 |
| Voor binnen en buiten, aan balkons | Asbestcement bloembak: bloembak van vlak grijs betonachtig materiaal, 3-8 mm dik, met vaak wafelstructuur aan één kant | Woningen en flatgebouwen, tot in de jaren 80 |
| Daken van schuren en garages | Asbestcement golfplaat: golvende grijze plaat, 3-8 mm dik, met vaak wafelstructuur aan één kant | Woningen en flatgebouwen, tot in de jaren 80 |
| Dakgoten | Asbestcement dakgoot: vlakke grijze plaat, 3-8 mm dik, met vaak wafelstructuur aan één kant | Woningen, tot in de jaren 80 |
| Regenpijpen | Asbestcement afschermplaatje: vlakke grijze plaat, 3-8 mm dik, met vaak wafelstructuur aan één kant | Woningen, tot in de jaren 80 |
| Panelen van deuren, dak- en trapbeschot, onder cv-ketels, wanden cv-kast, stoppenkast, plafonds | Asbestcement met cellulosevezel voor binnen ('asbestboard'): geelbruine, dunne plaat, lijkt op hardboard aftimmering | Woningen en flatgebouwen, tot 1983 |
| Dakbedekking | Asbestcement dakleien: golvend oppervlak, 3-8 mm dik, met vaak wafelstructuur aan één kant | Woningen, tot 1993 |
| Afvoer toilet | Asbestcement standleidingen: 3-8 mm dik, met vaak wafelstructuur aan één kant | Woningen, tot in de jaren 80 |
| Vensterbanken, schoorsteenmantels | Asbestcement imitatiemarmer: als marmer, in breuk- en zaagvlakken zijn dunne witte vezels zichtbaar | Woningen, tot in de jaren 80 |
| Vloer van toiletruimtes, keukens, trappen | Vinyltegels, vinylzeil met asbestpapieren rug: harde tegel/hard zeil, meestal wit gevlamd met een viltachtige onderlaag die lijkt op karton en die lichtgrijs tot lichtbeige, soms lichtgroen is. | Woningen, van 1963 tot 1983 |
| Tegellijm | Geen informatie beschikbaar, pas sinds 2020 bekend (Ascert, 2020; Kurmann, F. (VDI nachrichten), 2015) | (In Duitsland tot 1995, geen gegevens voor Nederland) |
Toepassingen van niet-hechtgebonden asbest:
| Waar in/om het huis te vinden? | Materiaal/product en uiterlijk | Waar tot wanneer aangebracht? |
| Afdichting schoorstenen, kachelruitjes en -deurtjes, in cv-ketels, gashaarden en allesbranders | Afdichtkoord: pluizig, vezelig lichtgrijs materiaal | Apparaten, tot in de jaren 80 |
| Bekleding zoldering | Asbestkarton | Woningen, tot in de jaren 80 |
| Vlamverdeler | Asbestplaatje: lichtgrijs tot wit rond plaatje, meestal afgewerkt met een metalen rand |
Woningen, tot de jaren 80 (soms nog in gebruik in de keuken) |
| Bevestiging schroeven | Wonderplug: wit tot lichtgrijs pluizig materiaal | Woningen, tot in de jaren 80 |
| Strijkijzers, broodroosters | Hittebestendige elektrische bedrading: wit tot lichtgrijs materiaal rond de snoeren (aansluiting bij het apparaat) en de draden in het apparaat | Apparaten, tot in de jaren 80 |
| Dichtgekitte naden, voegen en kieren | Asbestkit: witte, harde kit die bij verwering en beschadiging een vezelige structuur laat zien | Woningen, tot in de jaren 80 |
Codes op asbestgolfplaten
In golfplaten is vaak een codering gedrukt. De codering zit op de buitenkant van de golfplaat, vaak aan de rand. Soms zit de code onder een andere golfplaat. De codering kan aangeven of het wel of niet om asbesthoudend materiaal gaat. Ook staat er vaak een productiedatum bij. Is dit na 1 januari 1994, dan zijn de platen asbestvrij. Soms staat er ook KOMO of ETERNIT op een golfplaat. Deze termen zeggen niks over asbest; het kunnen asbestvrije of asbesthoudende platen zijn.
Deze codes staan voor asbestvrij golfplaatmateriaal: NT (New Technology), AF (Asbestos Free / Asbest Frei), AFM (Asbestos Free Material /Asbest Freies Material), NA (Non Asbestos), AP (Amiante Pas), AV (Asbest Vrij).
Deze codes staan voor asbesthoudend golfplaatmateriaal: AT (Asbestos Technology), NF (Non Friable), CAF (Compressed Asbestos Fibres).
Het komt ook voor dat een dak is hersteld en sommige platen dus door asbestvrije platen vervangen zijn. Als er een plaat is waarop een code staat die aanduidt dat de plaat asbestvrij is, is nog niet gezegd dat het hele dak asbestvrij is. Bij herstelde daken moet je extra scherp zijn en zal iedere plaat gecontroleerd moeten worden.
Hoe kom je erachter of er asbest in je woning zit?
Als huurder kun je altijd navragen bij de verhuurder wat de asbestsituatie is in jouw woning. De verhuurder hoort deze informatie te kunnen verstrekken.
Heb je een koophuis, dan is de kans groot dat je zelf een inventarisatie hebt laten doen of dat er het een en ander is opgenomen in het koopcontract. Loop dit na om te achterhalen of er meer te vinden is over asbest. Ook bouwtekeningen waarop materiaalgebruik is aangeven, kunnen inzicht geven in waar asbest is toegepast. Heb je zelf geen inventarisatie laten doen bij de koop, dan heeft de vorige bewoner dat misschien wel gedaan. Heb je goed contact met deze mensen, dan zou je dit bij ze kunnen navragen. De informatie zou dan ook in het koopcontract moeten staan. Als laatste kun je mensen uit de wijk vragen die in hetzelfde soort huis wonen. Vaak zijn de huizen tegelijk gebouwd en zijn dezelfde materialen gebruikt. Wanneer zij ervaring hebben met asbest in de woning, dan is er een kans dat op deze plekken in jouw woning ook asbest gebruikt is.
Let op: een inventarisatierapport is niet altijd volledig. Dit is afhankelijk van Het kan zijn dat er een visueel onderzoek gedaan is waarbij eventueel asbest in muren, vloeren of daken onmogelijk gezien kan zijn. Bij een destructief onderzoek is de kans groter dat aanwezig asbest ook gevonden is.
Bij visueel onderzoek wordt alleen gekeken naar asbest dat gezien kan worden op de plekken die vrij zichtbaar zijn.
Er zit soms ook asbest in muren, vloeren of daken, bijvoorbeeld in de vorm van een rioleringspijp of plaatmateriaal. Dit kan niet herkend worden in een visueel onderzoek.
Om deze plekken te kunnen vinden is er een destructief onderzoek. Hierbij worden muren, vloeren en daken opengemaakt om ook hier te kunnen kijken.
In een rapport staat altijd welk onderzoek er gedaan is.
-
Denk je dat er asbest in of om huis is? Doe de check om erachter te komen waar je in jouw situatie allemaal rekening mee moet houden.
-
Kom je er niet uit? Bekijk de veelgestelde vragen of neem contact op met de Asbest Helpdesk: 088 - 7970790.
Webshops met asbestproducten
In Nederland en de Europese Unie is asbest verboden, maar niet alle landen hebben het gebruik verboden. In bijvoorbeeld China, Rusland, India en de Verenigde Staten maken bedrijven nog producten waar asbest in zit. Daardoor kun je op verschillende internationale webshops, asbesthoudende producten tegenkomen. Vaak zijn dit goedkope elektrische apparaten, waar hitte-bescherming een rol speelt. Bijvoorbeeld tosti-ijzers, föhns, heatguns, thermoflessen, strijkbouten, grillapparaten, elektrische oventjes, soldeertegels of gaasjes voor boven scheikunde branders. Ook in andere producten kan asbest zitten, zoals in blusdekens, make-up of sierstenen. Soms kun je in de beschrijving van het product op de webshop lezen dat er asbest in het product zit, maar dat staat er niet altijd bij.
Het importeren van asbest, wat je doet als je een product bij internationale webshop besteld, is verboden. Koop je bovenstaande producten uit de 70 landen waar asbest helemaal verboden is, dan weet je in ieder geval zeker dat het product geen asbest bevat. De lijst met landen vind je bij IBA Secretariat (in het Engels).
Meer informatie
- Vragen over asbest in en om jouw huis? Neem contact op met je gemeente.
- Kijk op risico's van asbest in en om je huis om te leren waarom het belangrijk is je bewust te zijn van asbest.
- Kijk op de Asbestwegwijzer van IPLO waar in je huis of rondom je huis asbest kan zitten.
- Op asbestvrijdak.nl vind je meer informatie over het verwijderen van een asbestdak op een schuurtje.
Anderen keken ook naar
Asbest in je dak?
In oudere daken op huizen en schuurtjes zit soms nog asbest. Golfplaten op een een schuurtje mag je onder voorwaarden zelf verwijderen. Samendoen met de buren is slim.
Dakisolatie
Een warmer huis en toch een lagere energierekening. En het is ook nog beter voor het milieu. Een goed idee dus, je dak isoleren. Zelfs als er al een dunne...
De voordelen van zonnepanelen
60 miljoen zonnepanelen gebruiken we al in Nederland. Ze liggen op 2,5 miljoen huizen, maar bijvoorbeeld ook op bedrijfspanden en geluidswallen. Steeds...