De naam bloedluis klopt eigenlijk niet. Het bloeddorstige beestje is geen luis maar een mijt. De mijten planten zich razendsnel voort en kunnen 9 maanden zonder voedsel. Bloedluisbesmetting is dus een groot gevaar voor vogels. Met de juiste hygiënemaatregelen kan je besmetting voorkomen.

Bij besmetting kun je gif inzetten, maar bijna alle middelen zijn hiervoor verboden. In de zomer van 2017 ontstonden problemen toen bleek dat bij pluimveebedrijven illegaal fipronil was ingezet. Dit middel is schadelijk voor de mens, dieren en insecten. Veel kippen en eieren moesten toen vernietigd worden. Heb je zelf vogels? Lees wat wel en niet mag en hoe je bloedluis kunt voorkomen in je kippenhok of duiventil.

Tips tegen bloedluis op kippen

Grondige schoonmaak

Bloedluis bestrijden is lastig vanwege de grote kans op besmetting en omdat de beestjes zich snel voortplanten. Bovendien zitten de mijten verstopt in kieren waar je moeilijk bij kunt komen.

Met de juiste hygiënemaatregelen kun je bloedluisbesmetting voorkomen. Een schoonmaakrooster is daarbij handig zodat je regelmatig en grondig schoonmaakt. Richt het hok zo in dat je makkelijk kunt schoonmaken en let goed op dat de bloedluizen niet langs de wanden naar de zitstokken kunnen kruipen.

Bloedluizen kunnen ziektes verspreiden. Neem als je gaat schoonmaken dezelfde voorzorgsmaatregelen als tegen het risico op een tekenbeet: trek een lange broek aan in laarzen, draag lange mouwen en dek je hoofd af met bijvoorbeeld een muts. Onderstaand schoonmaakschema is op basis van het advies van het Landelijk Informatiecentrum Gezelschapsdieren.

Schoonmaakschema tegen bloedluis

Iedere dag
- eieren rapen
- water verversen
- mestplank afkrabben
- waterbakken wassen

Wekelijks
- uitwerpselen in binnen- en buitenhok verwijderen
- zitstokken reinigen

Iedere 2 weken
- zitstokken en mestplanken schoonmaken met desinfecterend middel
- voerbakken goed schoonmaken

Maandelijks
- legnesten desinfecteren (in de winter is eens per twee maanden voldoende).
- stro verschonen in de legnesten (vaker als het snel vies wordt)

Ieder kwartaal
- bodembedekking van het nachthok geheel verschonen. Het strooisel moet altijd droog aanvoelen en mag niet ruiken naar ammoniak.
- vloer schoonmaken met een geschikt desinfecterend middel. Volg de aanwijzingen van de fabrikant.

Bloedluis voorkomen

Een effectieve behandeling is het dierverblijf verhitten met stoom of water van minimaal 70 graden, bijvoorbeeld met een stoomreiniger. Ook kun je een waterkoker met de deksel open laten koken. Pas wel op dat je het apparaat niet helemaal laat droogkoken.

Een andere, vrij onbekende, maar makkelijke en effectieve methode is: een verfstrip-föhn op alle naden en kieren zetten (let op brandgevaar). Maak eerst alles schoon met heet sodawater, dan de föhn erop en je hoort de beestjes onder je handen knappen. Vergeet vooral de plekken onder de zitstok en in de legnesten niet. 

De verfstrip-föhn en stoomreiniger kun je huren (en kopen) bij de doe-het-zelfzaak, of huren in de buurt, bijvoorbeeld via Peerby.

Plaats zwevende zitstokken of een buffer

Bloedluizen kruipen via de zitstok naar je kippen toe. Om ze tegen te houden moet je een buffer maken zodat de zitstokken bloedluisveilig zijn. Het helpt om olie of vaseline te smeren op plekken die de bloedluizen moeten passeren om bij de zitstok te komen. Bij wandbevestiging kun je een stuk van de stok afzagen en de stok vastzetten in bloedluiswerende houders. Er zijn speciale antibloedluis-zitstok-houders en bloedluisbakjes. Zwevend ophangen doe je met stevig ijzerdraad. Eventueel kun je ook een constructie met horizontale stokken maken die rusten op een frame waarvan de poten (verticale delen) in badjes/bakjes met olie staan. De bakjes met olie moet je wel afschermen en verversen.

Maak het kippenhok vogeldicht

Vogels komen graag buurten bij je kippenhok om een graantje mee te pikken. Bezoekende vogels nemen vogelmijten mee zoals bloedluis. Voorkom dus dat vogels het hok binnen kunnen vliegen. Pas ook op met vogelnesten en nestkastjes in de buurt van het kippenhok. Bloedluizen kunnen zich in vogelnesten en nestkasten verschuilen en vermeerderen en van daaruit verplaatsen. Hang nestkasten niet in de buurt van je kippenhok, en maak ze na het broedseizoen goed schoon.

Natuurlijke bestrijding

Bloedluis staat op het menu van de roofmijt. Je kunt de bloedluis-etende beestjes kopen en in het hok loslaten. De roofmijten gaan op jacht naar bloedluis en zijn veilig voor de kippen of andere vogels. Roofmijten tegen bloedluis kun je bestellen via een tuincentrum of online. Voor verschillende soorten stallen zijn verschillende roofmijten te koop.

Diergeneesmiddel tegen bloedluis

Net als bij honden en katten die vlooien hebben, kun je bloedluizen ook bestrijden door de kippen met medicijnen te behandelen. Dit heeft geen zin als niet tegelijkertijd de bloedluizen verwijderd worden door hygiënisch schoon te maken. De diergeneesmiddelen zijn alleen op recept te krijgen. Vraag je dierenarts ernaar.

Voedingssupplement

Sinds 2020 kun je een voedingssupplement op basis van aromatische geuren zoals citroengras en kruidnagel kopen. Na het eten hiervan zouden de kippen niet langer aantrekkelijk zijn voor de bloedluis. Omdat de werking van dit middel onvoldoende is aangetoond mag de fabrikant er geen harde claim op leggen. Het middel voldoet daarom wel aan wet- en regelgeving, ook al heeft het geen toelatingsnummer van het Ctgb.

Chemische bestrijding

Probeer eerst of goed schoonmaken en bestrijding met een natuurlijke vijand zoals roofmijt mogelijk is voor je naar chemische middelen (gif) grijpt. Lukt dit niet? Kies dan een toegestaan gif en gebruik het veilig om gevaar voor mens, dier en milieu te voorkomen.

Tegen bloedluis zijn chemische bestrijdingsmiddelen te koop. Koop alleen middelen met een toelating van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) en koop nooit iets waar de ingrediënten niet op staan. Een toegelaten middel herken je op de verpakking aan een nummer dat begint met 'NL', 'EU' of eindigt op een 'N'. Lees meer over toegelaten middelen. Welk middel je mag gebruiken tegen een plaag kun je ook vinden op de toelatingslijst van het Ctgb.

Bestrijdingsmiddelen zijn vaak toegelaten voor specifieke (plaag)dieren. Twijfel je over met welke plaagdier jij te maken hebt? Dan kun je het Kennis- en adviescentrumdeterminatie (KAD) inschakelen om erachter te komen. Hier zijn wel kosten aan verbonden.

Volg altijd de gebruiksaanwijzing

Dat een middel is toegelaten betekent nog niet dat het milieuvriendelijk is. Sommige stoffen zijn bij verkeerd gebruik schadelijk voor het grondwater, de bodem of voor andere dieren dan het plaagdier. Volg daarom altijd nauwkeurig de gebruiksaanwijzing van een bestrijdingsmiddel. Zo houd je de risico's voor je gezondheid en het milieu zo laag mogelijk.

Negeer vage claims

Soms zie je termen als 'plantaardig', ‘natuurlijk’ of ‘milieuvriendelijk’ op het etiket staan. Dit soort vage kreten zeggen weinig bij een bestrijdingsmiddel: gif is gif. Dat geldt ook voor 100% natuurlijke middelen. Laat je dus niet misleiden door dit soort claims, maar check altijd de kleine lettertjes op het etiket.

Klein chemisch afval

Laat na gebruik de spuitbus of andere verpakking heel en lever restanten in als klein chemisch afval.

Professionele bestrijding

Heb je alles geprobeerd en heb je nog steeds last van de plaag? Schakel dan professionele bestrijders in. Erkende bestrijders kijken eerst samen met jou wat je aan preventie kunt doen. Pas als laatste redmiddel gebruiken ze gif. Erkende professionele plaagdierbestrijders kun je vinden via het KAD, of via brancheverenigingen NVPB of PLAN.