Windturbines wekken stroom op zonder de lucht te vervuilen, zonder het klimaat te belasten en zonder grondstoffen uit te putten. Wel komt er wat CO2 vrij bij het bouwen, onderhouden en afbreken van de turbine, maar na 3 tot 6 maanden draaien heeft een turbine die hoeveelheid CO2-uitstoot al bespaard.

Tijdens de hele levensduur van een windturbine, 20 jaar, produceert deze tot 80 keer zoveel energie als er nodig is om er één te bouwen.

Tips voor meer windenergie

Windenergie en milieu

Tijdens het opwekken van stroom met een windmolen komt er geen CO2, fijnstof of stikstofoxide in de lucht. Er komt wel CO2 vrij bij tijdens de bouw, bij het onderhoud en de afbraak van de windturbines, want daarvoor is energie nodig uit fossiele brandstoffen. Maar over de hele levensduur is die uitstoot erg laag. In 3 tot 6 maanden draaien wekt een windturbine evenveel energie op als er nodig is voor de bouw, het onderhoud en de afbraak. Een windmolen gaat zo'n 20 jaar mee.

Broeikasgas SF6

In windmolens wordt vaak het gas SF6 (zwavelhexafluoride) gebruikt om kortsluiting te voorkomen (SF6 werkt als isolatiemiddel). Het gas zit ook in schakelstations van netbeheerders, en wordt bijvoorbeeld ook in de chemische industrie gebruikt. SF6 is een zeer sterk broeikasgas.

In 2017 kwam er in Nederland in totaal 5543 kilo van dit gas vrij. Dit staat gelijk aan 160 miljoen kilo CO2. Het is niet bekend wat het aandeel van windmolens daarin was. We weten wél dat de Nederlandse windmolens in 2018 de uitstoot van 4.400 miljoen kilo CO2 hebben voorkomen (dus bijna 30 keer zoveel), doordat er minder fossiele brandstoffen gebruikt hoefden te worden. De netbeheerders en fabrikanten van windmolens zijn op zoek naar alternatieven voor SF6.

Gevolgen voor vogels en natuur

Windturbines kunnen negatieve effecten op de natuur hebben, vooral op vogels. Het aantal botsingen tussen vogels en windturbines valt mee, als je dit vergelijkt met bijvoorbeeld de gevolgen van het verkeer. Volgens schattingen sterven er door 1.800 Nederlandse windturbines zo'n 50.000 vogels per jaar. In het verkeer sterven er jaarlijks 2 miljoen vogels.

Belangrijker dan botsingen is de verstoring door windturbines van voedsel-, rust- en broedgebieden. Hoe erg die verstoring is, hangt sterk af van de vogelsoort en de plek. Veel broedvogels kennen hun rust- en voedselgebieden zo goed, dat windturbines geen barrière zijn - ze vliegen er gewoon tussendoor. Sommige soorten, zoals eenden, ganzen, zwanen en steltlopers, houden liever flink afstand; dan kan er sprake zijn van verstoring.

Zo werkt een windturbine

Windenergie wordt opgewekt met windturbines die zijn aangesloten op het elektriciteitsnet. Een windturbine bestaat grofweg uit drie onderdelen: de draaiende rotor met de rotorbladen, de gondel en de mast.

De wind brengt de rotorbladen aan het draaien; een naaf (of as) brengt die beweging via tandwielen over op een elektriciteitsgenerator die in de gondel zit. Door de hoogte kunnen de rotorbladen veel wind vangen: het waait er gemiddeld harder en gelijkmatiger, en er is geen invloed van huizen, bomen en andere obstakels. In de gondel zit ook vaak allerlei regeltechniek, die er bijvoorbeeld voor zorgt dat de windmolen altijd zo goed mogelijk in de wind staat.

Windkracht

De grootste typen turbines kunnen tot wel 8 miljoen kWh per jaar produceren, genoeg om zo'n 2.300 huishoudens van stroom te voorzien. Een turbine begint stroom te leveren bij windkracht 2. Bij windkracht 6 bereikt de windturbine doorgaans het maximale vermogen. Bij hogere windsnelheden blijft het vermogen constant; vanaf windkracht 10 wordt de windmolen automatisch stilgezet of afgeremd, vanwege de veiligheid.

Nadelen van windenergie tegengaan

Windturbines zijn een bron van schone energie, maar sommige mensen vinden dat ze het uitzicht verpesten. Windturbines kunnen ook slagschaduw veroorzaken als de zon laag aan de hemel staat. Een omwonende kan de schaduw van de ronddraaiende rotorbladen ervaren als een hinderlijke flikkering. Daarom gelden tegenwoordig strenge regels. Ook kunnen mensen last hebben van hinderlijke schitteringen: dat wordt tegengegaan met een antireflecterende laag.

Geluidsoverlast is ook een mogelijk nadeel. Nieuwe turbines zijn wel stiller en staan minimaal 300 meter bij huizen vandaan. Door de afstand wordt de geluidsoverlast minder. Geluidsoverlast komt vooral 's nachts voor, als het een beetje waait en er weinig omgevingslawaai is. Om deze reden stelt de overheid momenteel nieuwe geluidsnormen op voor windturbines.

Goede planning voorkomt overlast

Aangezien windmolens voor hinder kunnen zorgen, is het belangrijk om ze zorgvuldig te plaatsen. Er zijn daarom normen en richtlijnen opgesteld, die de overheid moet toetsen voordat zij een windturbine plaatst. Doorgaans komt de windmolen niet dichter bij woningen dan vier keer de mastlengte, om overlast te voorkomen en de veiligheid te garanderen. De gemiddelde hoogte van Nederlandse turbines is 75 meter, dus vaak gaat het om een veiligheidszone van zo'n 300 meter tot de turbine. Een goede planning of locatie voorkomt overlast.

Winddelen: aandeel in windmolen kopen

Met groene stroom van de wind stimuleer je dat er meer windenergie komt. Kies voor een energieleverancier die windstroom levert of een stroommix met wind erin.

Maar je kunt ook zelf aandelen in een windmolen kopen, investeren in een windenergieproject of je aansluiten bij een energiecoöperatie.

Windcentrale

De Windcentrale heeft windmolencoöperaties opgezet en verkoopt de windenergie die deze molens produceren aan consumenten in de vorm van zogeheten Winddelen. Je koopt met één Winddeel als het ware ‘een stukje’ turbine, dat 16 jaar lang zo'n 500 kWh per jaar levert. De stroom die je Winddelen produceren, wordt in mindering gebracht op je jaarnota. Je betaalt nog wel energiebelasting over de stroom die is opgewekt door je Winddelen. Je kunt meedoen aan Winddelen via Greenchoice of via De Windcentrale zelf.

Het maximale aantal Winddelen dat je kunt kopen dekt 85 procent van je jaarlijkse netto stroomverbruik. Als jij jaarlijks 3.300 kWh stroom verbruikt, kun je dus 5 Winddelen kopen. Let op: als je al zonnepanelen hebt, moet je de opbrengst van je zonnepanelen aftrekken van jouw bruto stroomverbruik om te bepalen hoeveel Winddelen je mag kopen. Een rekenvoorbeeld. Je hebt 6 zonnepanelen waarmee je jaarlijks 1.350 kWh aan stroom opwekt. Bij een jaarlijks stoomverbruik van 3.300 kWh, is jouw netto stoomverbruik 3.300 - 1.350 = 1.950 kWh. Je mag evenveel Windelen kopen als 85 procent van die hoeveelheid, dus je kunt nog 3 Winddelen kopen.

Meewind

Meewind is een beleggingsfonds dat particulieren, bedrijven en lagere overheden de mogelijkheid biedt te beleggen in duurzame energieproductie. Door te participeren kun je mede-eigenaar worden van een windpark op zee. Dit kan vanaf 1.000 euro. Als participant word je mede-eigenaar Het verwachte rendement voor participanten bedraagt 7 tot 10 procent.

Meewind heeft ruim 6.000 participanten waaronder particulieren, bedrijven en lagere overheden. In 2010 is door Meewind het offshore windpark Belwind 1 opgeleverd en in 2014 het aangrenzende park Northwind.

Aansluiten bij energiecoöperatie

Via een energiecoöperatie kun je mede-eigenaar van windmolens worden. Als mede-eigenaar kun je naar draagkracht investeren, windstroom afnemen en medezeggenschap hebben over de projectontwikkeling en de rendementen. Het verschil met financiële participatie zoals de Windcentrale of Meewind is dat de betrokkenheid breder en in een vroeger stadium is. Er is ook een coöperatief energiebedrijf (DE Unie), dat stroom levert van coöperaties aan consumenten. In totaal zijn er nu meer dan 100 energiecoöperaties in Nederland. Op Energie Samen vind je coöperaties die zich op windenergie richten in je omgeving.

Windmolencoöperatie De Windvogel

De Windvogel is een landelijke burgercoöperatie die streeft naar een duurzame energievoorziening met windenergie als prioriteit. De burgercoöperatie bezit 6 windturbines die mogelijk gemaakt zijn door leningen die leden verstrekken. De Windvogel telt momenteel meer dan 3.300 leden, oftewel mede-eigenaren. De leden kunnen hun ‘eigen’ windstroom afnemen door zich aan te melden voor zelfvoorziening. Ieder lid kan zich aanmelden voor windstroom van De Windvogel. Van deze stroom is het 100% zeker dat het door eigen molens opgewekt is. Het is noodzakelijk over te stappen naar energiebedrijf Anode.

Voor eenmalig 50 euro word je lid en mede-eigenaar van 6 windturbines en zonnevelden. Je kunt naar eigen draagkracht geld lenen aan De Windvogel en zo investeren in meer duurzame energie in Nederland in handen van burgers. Over jouw lening, die 15 jaar vaststaat, ontvang je een rente die jaarlijks door de Algemene Ledenvergadering wordt vastgesteld. Ook kun je zelf meedoen om in jouw gemeente een windmolen te realiseren.

Meebeslissen over windturbines

Zijn er plannen voor windmolens in jouw omgeving? Doe dan actief mee aan de inspraakprocedure. Veel omwonenden proberen in zo'n procedure de komst van een windmolen te stoppen. Wanneer je als mede-omwonende kritische maar constructieve bijdragen levert, kan een inspraakprocedure een goed geplaatste windturbine opleveren. Wel schone energie, geen overlast.

Bij onduidelijkheden of zorgen kun je de gemeente vragen om meer duidelijkheid. Er zijn computermodellen die kunnen voorspellen waar en hoe vaak slagschaduw en geluidsoverlast zullen voorkomen. En 3D-plaatjes kunnen laten zien wat de plaatsing betekent voor jouw uitzicht. Verder zijn goede afspraken van belang, zoals over stilzetten bij tijdelijke overlast.

Bovendien kun je als omwonende deelnemen aan het project, door zelf een kleine investering te doen in de windmolen(s). Uit de praktijk blijkt dat omwonenden die meedoen positiever zijn over de windturbine als hij er eenmaal staat: ze ervaren minder overlast en krijgen goedkopere stroom.

Andere duurzame energiebronnen

Wil je meer weten over andere duurzame energiebronnen? Kijk bijvoorbeeld eens op zonne-energie. Of bekijk het volledige overzicht van energiebronnen.

En hoe zit het eigenlijk met grijze en groene stroom, en hoe kan je bijdragen aan meer écht groene stroom uit het stopcontact? Lees alles over groene stroom.

Meer informatie

• Zeekracht wil heel Nederland voorzien van schone windenergie uit windparken op de Noordzee.
• RESCoopNL is de coöperatie van windcoöperaties en geeft een overzicht van alle coöperaties die zich op windenergie richten.
• Kijk op de Windcentrale om mede-eigenaar te worden van een windmolen en zo 16 jaar lang in je eigen elektriciteit te voorzien.
• Investeer in een windmolenpark op zee via Meewind.
• Kijk op HIER opgewekt voor een overzicht van alle lokale duurzame energie initiatieven die gericht zijn op zon, wind, biomassa en duurzame warmte.