Slimme thermostaat

Leestijd: 7 minuten

Een slimme thermostaat kan je helpen om je huis energiezuinig te verwarmen. Kies een thermostaat die bij je past. Afhankelijk van je leefritme en wensen zijn sommige functies handig, andere juist niet.

Milieu Centraal geeft een overzicht van alle slimme thermostaten die te koop zijn en legt bij iedere thermostaat uit wat de belangrijkste eigenschappen zijn.

Een slimme thermostaat stemt de verwarming automatisch af op jouw gedrag. Hij is voorzien van handigheidjes die de bediening makkelijker maken en je helpen om energie te besparen. Je hoeft bijvoorbeeld niet meer zelf de klok te programmeren en kunt de verwarming op afstand bedienen. Sommige slimme thermostaten kunnen net als energieverbruiksmanagers inzicht geven in je energieverbruik. Ze lezen de meterstanden van de slimme meter automatisch uit.

Besparen met slimme thermostaat

Door je huis slim te verwarmen kun je flink besparen op je energierekening. Vind je het prettig om daar zelf niet te veel over te hoeven nadenken? Neem dan een slimme thermostaat, die maakt verwarmen zonder te verspillen een stuk makkelijker.

In een gemiddelde woning met bewoners die hun huis nog niet bewust zuinig verwarmen, kan een slimme thermostaat 18 procent besparen aan gas voor verwarming.

Ga je zelf al zuinig met je verwarming om? Of is je woning goed geïsoleerd? Dan zal een slimme thermostaat weinig besparing opleveren. Iemand die zuinig verwarmt kan met een gewone klokthermostaat evenveel en soms zelfs meer besparen dan een slimme thermostaat. Een slimme thermostaat biedt wel meer gebruiksgemak.

Keuzehulp voor slimme thermostaat

01
Een zelfprogrammerende thermostaat 'leert' op welke tijden je afwezig bent of slaapt en zet de verwarming dan laag. Dat kan handig zijn als je een vast dag- en nacht ritme hebt.
02
Een thermostaat die je met een smartphone kunt bedienen is bijvoorbeeld handig voor mensen met wisselende werktijden.
03
Sommige thermostaten kunnen met bewegingssensors of via je mobiele telefoon waarnemen of je thuis bent. Nuttig als je vaak vergeet om de verwarming uit te zetten als je weggaat.
04
Een thermostaat met regeling per kamer is interessant als je kamers los van elkaar wilt kunnen verwarmen.
05
Een slimme thermostaat die inzicht in je gas- en elektriciteitsverbruik geeft, maakt energie besparen een stuk leuker. Je ziet direct hoeveel energie je bespaart.

7 handige functies

Er bestaan verschillen tussen soorten slimme thermostaten. Welke thermostaat bij jou past hangt af van je wensen en woonsituatie. Welke eigenschappen moet je op letten en wat zijn de voor- en nadelen? Milieu Centraal heeft een overzicht van slimme thermostaten gemaakt en hun belangrijkste eigenschappen. Daarbij letten we op de volgende 7 functies.

1. Zelfprogrammerende thermostaat

Een thermostaat met een zelflerend klokprogramma of zelflerend gebruikerspatroon is handig als je een vast dag- en nachtritme hebt. De thermostaat volgt je gedrag (meestal een week) en leert hoe hij de klok moet programmeren. Als je tijdens de leerperiode de tips voor zuinig stoken meteen toepast kan de slimme thermostaat enkele honderden euro’s per jaar besparen. Als je de thermostaat tijdens de leerperiode niet zuinig leert stoken, zal ook minder besparen.

Een zelfprogrammerende thermostaat kan alleen rekening houden met de vaste tijden waarop je gaat werken of naar bed gaat. Hij kan niet voorspellen wanneer je een avond uitgaat. Om energie te besparen moet je de thermostaat dan zelf laag zetten.

Een zelfprogrammerende thermostaat is niet handig als je een onregelmatig leefpatroon hebt, bijvoorbeeld door wisselende werktijden. Je loopt dan het risico in een koud huis thuis te komen, of je huis wordt warm gestookt als je er niet bent. Het is dan belangrijk dat je thermostaat toelaat om deze functie uit te schakelen.

2. Bedienen met smartphone

3. Waarnemen of je thuis bent

Sommige slimme thermostaten kunnen zien of je thuis bent. Deze functie heet aanwezigheidsdetectie. Systemen met een bewegingssensor registreren beweging in de kamer. Als de sensor een tijd niemand opmerkt in de kamer waar de thermostaat hangt, gaat de temperatuur automatisch omlaag. Andere thermostaten kijken of je thuis bent met behulp van je mobiele telefoongegevens (geofencing). Dat betekent dat de verwarming vanzelf aanslaat als je telefoon in de buurt van je huis is en automatisch uitgaat als je telefoon niet in huis is.
Aanwezigheidsdetectie kan handig zijn als je vaak vergeet de verwarming laag te zetten. Als je een systeem met aanwezigheidsdetectie én regeling per kamer hebt, worden alleen ruimtes verwarmd waar mensen aanwezig zijn.

Aanwezigheidsdetectie kan ook nadelen hebben. Als je in een dode hoek van de sensor zit of in een andere kamer bent dan waar de sensor hangt, kan het systeem denken dat je weg bent en de verwarming laag zetten. Ook kan het nog fris zijn als de verwarming pas aanslaat als je thuis komt.

Het duurt vaak enige tijd voordat de verwarming uitgaat als de sensor geen mensen waarneemt. Dat voorkomt dat de verwarming uitgaat als je even de woonkamer verlaat. Maar bij sommige thermostaten gaat de verwarming pas een uur na je vertrek uit. Dat kost nodeloos veel energie. Veel beter is het als de verwarming al een uur vóórdat je weggaat omlaag gaat. Als je altijd op dezelfde tijd weggaat, kun je die tijd instellen in het klokprogramma. In andere gevallen kun je de thermostaat handmatig een uur van te voren laag te zetten.

Bij geofencing moet de gps functie van je telefoon aanstaan, waardoor hij meer stroom verbruikt en sneller leeg is. Ook moeten alle bewoners een mobiele telefoon hebben, waarop de app van de slimme thermostaat geïnstalleerd is. Als een bewoner zonder mobiele telefoon thuisblijft, gaat de verwarming uit als de laatste mobiele telefoon het huis verlaat. De achterblijver moet de thermostaat dan handmatig weer aan zetten.

4. Verwarming regelen per kamer

Als je meerdere kamers in huis op verschillende tijden wilt verwarmen, is het handig als je slimme thermostaat de temperatuur per kamer of zone apart kan regelen.

Regeling per kamer

De knoppen op de radiatoren worden vervangen door speciale radiatorknoppen met ingebouwde temperatuurmeter en afstandsbediening. Deze radiatorknoppen plaats je op alle radiatoren in je huiskamer en in de kamers die je apart wilt regelen. Op het bedieningspaneel van de hoofdthermostaat kun je voor ieder vertrek de gewenste temperatuur en de tijden programmeren. De hoofdthermostaat stuurt de thermostaatknoppen op de radiatoren draadloos aan. Als het bijvoorbeeld in de badkamer te koud is, terwijl de huiskamer op temperatuur is, dan laat de thermostaat de cv-ketel aanslaan en draait de radiatoren in de huiskamer dicht. Alleen de badkamer warmt dan op.

Regeling per groep kamers (zone)
Bij deze systemen kun je een groep van kamers apart verwarmen dankzij een op afstand bedienbaar regelventiel in de verwarmingsleiding. Alle radiatoren die aangesloten zijn op deze leiding behoren tot dezelfde zone. Via een extra thermostaat in een van de kamers worden de verwarmingen als groep geregeld. Soms moeten cv-leidingen verlegd worden om de gewenste kamers binnen een verwarmingszone aan te kunnen sluiten.

Slimme thermostaten met regeling per kamer/zone én aanwezigheidsdetectie zorgen ervoor dat alleen ruimtes verwarmd worden waar mensen aanwezig zijn.

5. Inzicht in je energieverbruik

Sommige slimme thermostaten geven informatie over je energieverbruik. Meekijken met je gas- en elektriciteitsverbruik maakt energie besparen makkelijker en leuker. Je ziet dan direct de besparingen van jouw acties.

Echt verbruik

Een aantal slimme thermostaten leest automatisch de meterstanden van jouw gas- en elektriciteitsmeter. Ze tonen het werkelijke gas- en stroomverbruik. Je kunt je verbruik vergelijken tussen verschillende maanden of jaren. Ze combineren de voordelen van slimme thermostaten en energieverbruiksmanagers in één systeem.

Geschat verbruik

Sommige slimme thermostaten maken een schatting en geven daardoor beperkt inzicht. Ze meten hoeveel uren de cv-ketel aanstaat en onthouden je verbruik soms maar een aantal dagen of weken.
Als je goed inzicht in je energieverbruik wilt, kies dan voor een slimme thermostaat die het echte verbruik van je gas- en stroommeter afleest.

6. Zelflerend opwarmen

Dankzij de functie zelflerend opwarmen/aanwarmen onthoudt de thermostaat hoe lang het duurt om de ingestelde temperatuur te bereiken. De thermostaat leert hoe snel de kamer opwarmt. Wanneer je bijvoorbeeld om 7.00 uur 19°C hebt geprogrammeerd, zorgt de thermostaat dat het om 7 uur ook werkelijk 19°C is. De thermostaat bekijkt iedere dag hoeveel tijd het opwarmen van je huis kost. Daarmee berekent hij het tijdstip waarop de verwarming de volgende dag moet beginnen met opwarmen. Tijdens een koude winterdag begint de thermostaat eerder met opwarmen dan in de lente. De thermostaat kijkt ook hoe lang het nog warm blijft in je huis nadat de verwarming stopt. Hij zorgt ervoor dat de ketel al tijdig gas terugneemt voor de ingesteld eindtijd. Je hoeft zelf dus niet meer na te denken hoe vroeg de verwarming moet starten en hoe laat hij moet afschakelen. Dat geeft comfort en bespaart ongeveer 3 procent op je stookkosten. Het duurt enkele dagen voor de optimale opwarmtijd is berekend.

7. Modulerend stoken en communicatieprotocol

Alle thermostaten en cv-ketels ondersteunen de eenvoudige aan/uit regeling. Dan laat de thermostaat de ketel branden tot de gewenste temperatuur is bereikt en schakelt steeds aan en uit. Dit zorgt voor temperatuurschommelingen en is minder zuinig. Modulerend stoken is zuiniger en comfortabeler. Een modulerende thermostaat laat de ketel op verschillende standen branden. Als er minder warmte nodig is, stookt de ketel ook minder hard. Hierdoor schommelt de temperatuur minder in huis en radiatoren worden niet telkens heel heet.

Om modulerend te stoken moeten je cv-ketel en thermostaat een modern communicatieprotocol ondersteunen, genaamd OpenTherm. Ze moeten beide hetzelfde protocol gebruiken, anders kunnen ze niet met elkaar praten. Nefit heeft een eigen communicatieprotocol dat ook kan moduleren.

Altijd doen: zelflerend en modulerend

Om energie te besparen zijn er 2 functies die slimme thermostaten altijd zouden moeten hebben. Samen besparen ze zo’n 3 procent op je verwarmingskosten.

Met zelflerend opwarmen leert de thermostaat om je woning zo efficiënt mogelijk op te warmen.
Als de slimme thermostaat de cv-ketel modulerend kan aansturen brandt de ketel minder hard als er minder warmte nodig is. Je cv-ketel verwarmt dan slimmer en zuiniger.

Overzicht slimme thermostaten

Milieu Centraal heeft een aantal slimme thermostaten met elkaar vergeleken. Daarbij hebben we gekeken naar de 7 punten die hierboven staan. Ontbreekt er een slimme thermostaat in het overzicht? Dan kan je die aanmelden via info@milieucentraal.nl.

Homematic-IP

evohome

Nest Learning Thermostat

Netatmo Thermostaat

SQ610 Quantum

tado

Toon

T6 slimme thermostaat

Bosch EasyControl

Anna slimme thermostaat

Anderen keken ook naar

Bespaartips verwarming

Met 4 makkelijke tips verwarm je jouw huis zonder te verspillen. Het kost je niets extra’s, je hoeft alleen maar slim met de verwarming om te gaan. Houd...

Lees meer

Klokthermostaat en radiatorkranen

Wat voor cv-ketel je ook hebt: een modulerende klokthermostaat en thermostaatknoppen op je radiatoren zorgen altijd voor meer comfort. De verwarming gaat...

Lees meer

Alles over duurzaam verwarmen

We gaan op termijn ons huis verwarmen zonder aardgas. Dat kan bijvoorbeeld met een warmtepomp, warmtenet, biogas, of infraroodpanelen. Welke keuze maak...

Lees meer

Slimme thermostaat

Besparen met slimme thermostaat

Keuzehulp voor slimme thermostaat