Gemiddeld verbruik je zelf ongeveer 30 procent van de zonnestroom die je zonnepanelen opwekken. De rest lever je aan het elektriciteitsnet. Dat komt doordat zonnepanelen veel stroom opwekken als de zon schijnt, terwijl je vooral verbruikt op andere momenten. Een thuisbatterij, ook wel thuisaccu genoemd, slaat je zonne-energie op. Die kun je dan later verbruiken.

Maar dit is wel beperkt. Een normale thuisbatterij kan ongeveer 6 kWh stroom opslaan. In de zomer is dat te weinig om alle zonnestroom op te slaan die je niet meteen verbruikt. En in de winter leveren je zonnepanelen te weinig op om de thuisbatterij te vullen.

Met een thuisbatterij lever je minder stroom aan het net. Dat vermindert de overbelasting van het elektriciteitsnet een klein beetje. Maar het voordeel is klein: het net voor huishoudens raakt alleen plaatselijk soms kort overbelast.

Wil je geld besparen of het klimaat helpen? Dan helpt een thuisbatterij op dit moment niet. De batterij is namelijk behoorlijk duur. En er zijn andere (grootschalige) technieken die het net beter kunnen ontlasten en dat milieuvriendelijker doen.

4 overwegingen thuisbatterij

Hoe werkt een thuisbatterij?

Wek je meer zonnestroom op dan je verbruikt? Dan stuurt de regelaar van je zonnepanelen de zonnestroom naar je thuisbatterij. Is deze vol? Dan gaat de zonnestroom naar het net.

Verbruik je stroom terwijl je zonnepanelen niets opleveren? Dan verbruik je eerst de stroom uit je thuisbatterij. Als die leeg is, neem je automatisch stroom af van het elektriciteitsnet.

Met een thuisbatterij vergroot je het verbruik van je eigen zonnestroom. Gemiddeld verbruik je ongeveer 30 procent. Met een thuisbatterij gaat dat naar ruim 60 procent.

Thuisbatterij en milieu

Het opslaan van zonne- en windenergie is noodzakelijk. De opbrengst van wind- en zonne-energie wisselt, door wisselend weer en de seizoenen. Periodes met weinig stroomopbrengst moet je wel overbruggen. Stroom opslaan is daarom altijd onderdeel van een energiesysteem met zonne- en windenergie.

Thuisbatterijen doen dat. Maar de vraag is: zijn er andere manieren om dit te doen, die het milieu minder belasten? Ja, die zijn er: denk aan een buurtbatterij. Of het opladen van elektrische auto’s met zonnestroom. De thuisbatterij is op dit moment niet per se de meest milieuvriendelijke oplossing.

Milieubelasting door productie

Het maken van een thuisbatterij vraagt energie en grondstoffen. Dat belast het milieu. Hoeveel, hangt wel af van het soort batterij.

Lithium-ionbatterijen zijn de standaard voor thuisbatterijen. Het kost veel energie om de grondstoffen daarvoor (zoals koper, nikkel, mangaan en kobalt) op te graven uit mijnen en te verwerken tot batterijen. Dat draagt bij aan klimaatverandering. Daarnaast zorgt het opgraven en verwerken van de grondstoffen voor vervuiling van de lucht, water en bodem. Sommige grondstoffen zijn bovendien schaars, wat leidt tot conflicten (oorlog en geweld) in mijngebieden.

Er zijn ook andere soorten thuisbatterijen maar die worden veel minder gebruikt. Zoutwaterbatterijen zijn milieuvriendelijker omdat ze geen zware metalen, giftige of zeldzame stoffen bevatten. Een nadeel van zoutwaterbatterijen is dat ze langzaam laden. En ze hebben een laag piekvermogen: te laag om je inductiekookplaat of strijkijzer van stroom te voorzien.

Een derde type thuisbatterij is de deep cycle loodzuurbatterij. Die bestaat uit water, zwavelzuur en lood. Deze materialen zijn goed te recyclen. Loodzuurbatterijen hebben wel een hoog piekvermogen. Maar ze zijn zwaar. En ze laden traag.

Meer verbruik zonnestroom zonder milieubelasting

Er is ook een milieuvriendelijk alternatief voor de thuisbatterij: stem je verbruik af op je zonnestroomopbrengst. Dit levert namelijk geen milieubelasting op. Zet je wasmachine en vaatwasser pas aan als de zon schijnt. En laad met zonnestroom ook je elektrische auto op.

Collectieve technieken: minder milieubelasting

Er zijn ook grootschalige, collectieve technieken voor energieopslag. Denk aan buurten die met een buurtbatterij zonnestroom 'slim' opslaan en verbruiken. Milieu Centraal kan de milieubelasting hiervan niet in cijfers vergelijken met die van thuisbatterijen. Maar collectieve maatregelen zijn doorgaans klimaatvriendelijker. Eén grote batterij heeft in de regel bijvoorbeeld minder milieubelasting dan een heleboel kleine die eenzelfde totaal vermogen hebben.

In de toekomst worden elektrische auto's mogelijk onderdeel van het 'slimme' elektriciteitsnetwerk. Autobatterijen gaan zonnestroom dan niet alleen opslaan, maar ook terugleveren aan apparaten in huis. Handig, want ze kunnen meer stroom opslaan (50 kWh). En het levert geen extra milieubelasting op, omdat hiervoor geen extra batterij nodig is maar een bestaande batterij wordt ingezet.

Op internationale schaal kunnen landen hun elektriciteitsnetten aan elkaar koppelen. Een regio met overproductie van wind- en zonnestroom kan dan leveren aan een regio met een tijdelijk tekort.

Wat kost een thuisbatterij?

Thuisbatterijen zijn er in verschillende soorten en maten. Een kleine thuisaccu slaat 2 kWh aan elektrische energie op. Een grote ongeveer 12 kWh. Vaak zijn dat geschakelde thuisbatterijen, die zo zorgen voor meer opslagruimte (een modulair systeem). Een reguliere thuisbatterij is zo'n 6 kWh, daarom gaat Milieu Centraal daarvan uit.

Lithium-ion thuisbatterijen zijn de standaard. Een Lithium-ionbatterij van 6 kWh kost € 4.000 tot € 5.000. De installatiekosten komen daar nog bij. Soms moet je ook de omvormer los kopen. De aanschafkosten dalen de komende jaren waarschijnlijk wel.

Vaak zijn accu’s of batterijen aan elkaar te schakelen waardoor er meer capaciteit ontstaat. Dit heet een modulair systeem.

Kijk op zelfenergieproduceren.nl of solarmagazine.nl voor een overzicht van accu’s die zijn ontwikkeld (niet allemaal verkrijgbaar voor consumenten) en een indruk van de aanschafprijzen.

Bespaart opslaan zonnestroom geld?

Nee. Een thuisbatterij kost vooral geld. Dat zit zo.

Een thuisbatterij zorgt ervoor dat je meer zonnestroom zelf verbruikt. Daardoor hoef je minder stroom te kopen. Maar een thuisbatterij is zo  duur dat je hem op dit moment niet terugverdient met die besparing op je stroomrekening.

Als je geld wilt besparen, kun je beter op andere manieren meer van je zonnestroom verbruiken.

Niet zelfvoorzienend

Ook als je een thuisbatterij gebruikt, ben je niet zelfvoorzienend in stroom. Een aansluiting op het net blijft noodzakelijk. In de zomer wekken je zonnepanelen meer zonnestroom op dan de thuisbatterij kan opslaan. En in de winter wekken je zonnepanelen te weinig stroom op om de thuisbatterij vol te laden.

Met 9 zonnepanelen wek je jaarlijks ongeveer 2.700 kWh op. Ongeveer evenveel als een gemiddeld Nederlands huishouden in een jaar verbruikt. Dat is bijna 7,5 kWh per dag. Een gewone thuisbatterij kan 6 kWh opslaan. Bijna genoeg, zou je denken. Toch niet.

Op een gemiddelde zomerdag in juni wekken 9 panelen 13 kWh op. De thuisaccu kan 6 kWh opslaan. Die is dus te klein om alle zonnestroom op te vangen. Op een gemiddelde decemberdag wek je 2,5 kWh op. Veel te weinig om je thuisbatterij vol te laden.

Gunstig voor het klimaat

Voor het klimaat is het trouwens gunstig dat je zonnepanelen op het elektriciteitsnet zijn aangesloten. Zonnestroom die jij niet verbruikt, lever je aan het net en daardoor verbruikt iemand anders groene stroom in plaats van de groengrijze mix van het stroomnet. Zonder netaansluiting gooi je (vooral ’s zomers) veel duurzame stroom weg.

Minder overbelasting elektriciteitsnet?

Er komen steeds meer zonnepanelen die stroom aanleveren op het elektriciteitsnet van huishoudens. En steeds meer grote stroomafnemers, zoals elektrische auto's. Het elektriciteitsnet transporteert al die stroom. Daar zit wel een grens aan. In wijken met veel zonnepanelen en oude elektriciteitskabels, raakt het net soms voor korte tijd overbelast. Deze zogeheten netcongestie of stroomfiles zijn op dit moment geen groot probleem. Het is vooral een probleem voor zonneparken; die zijn aangesloten op een ander elektriciteitsnet dan huishoudens.

Als je zonnestroom opslaat, zet je minder op het net. Daarom helpen thuisbatterijen overbelasting en stroomfiles voorkomen. Maar het effect is beperkt. Deels omdat huishoudens via hun zonnepanelen en stroomverbruik geen grote bijdrage leveren aan de overbelasting. En deels omdat een thuisbatterij klein is. Op zomerse zonnige dagen produceren zonnepanelen meestal meer dan een thuisbatterij kan opslaan. De rest gaat alsnog richting het net.

Vragen over thuisbatterijen