Thuisbatterij: zonne-energie opslaan
Gemiddeld verbruik je zelf ongeveer 30 procent van de stroom die je zonnepanelen opwekken. De rest lever je aan het elektriciteitsnet. Dat komt doordat zonnepanelen veel stroom opwekken als de zon schijnt, terwijl je vooral veel verbruikt op andere momenten. Bijvoorbeeld 's avonds na je werk. Een thuisbatterij, ook wel thuisaccu genoemd, slaat je zonne-energie op voor later.
Maar dit is wel beperkt. Een normale thuisbatterij kan ongeveer 6 kWh stroom . In de zomer is dat te weinig om alle zonnestroom op te slaan die je niet meteen verbruikt. En in de winter leveren je zonnepanelen te weinig op om de thuisbatterij te vullen.
Wil je geld besparen of het klimaat helpen? Dan helpt een thuisbatterij op dit moment niet. De batterij is namelijk behoorlijk duur en de productie ervan heeft een hoge milieu- en klimaatimpact. Er zijn betere manieren om je huis te verduurzamen en een bijdrage te leveren aan de energietransitie.
Er worden thuisbatterijen verkocht die vooral tot doel hebben om je eigen zonnestroom op te slaan. Deze batterijen hebben vaak een capaciteit van 2 tot 6 kWh. Er worden ook grotere thuisbatterijen verkocht die je kunt inzetten voor handel op verschillende energiemarkten. Deze batterijen hebben vaak een capaciteit van 10 tot 20 kWh.
Hoe werkt een thuisbatterij?
Een van de manieren waarop een thuisbatterij kan worden ingezet, is om meer eigen zonnestroom te gebruiken. Wek je meer zonnestroom op dan je verbruikt? Dan stuurt de regelaar van je zonnepanelen de zonnestroom naar je thuisbatterij. Is deze vol? Dan gaat de zonnestroom pas naar het net.
Verbruik je stroom terwijl je zonnepanelen niets opleveren? Dan verbruik je eerst de stroom uit je thuisbatterij. Als die leeg is, neem je automatisch stroom af van het elektriciteitsnet.
Sommige (grotere) thuisbatterijen kunnen ook zonder zonnepanelen worden gebruikt. Mensen gebruiken de batterij dan om te handelen op elektriciteitsmarkten. Met een dynamisch energiecontract kun je stroom inkopen wanneer de prijs laag is, en weer verkopen als de prijs hoog is. Daarnaast is het bij sommige energieleveranciers mogelijk de batterij ook in te zetten om op andere elektriciteitsmarkten te handelen.
Thuisbatterij en milieu
Het opslaan van zonne- en windenergie is noodzakelijk, omdat er niet altijd evenveel zon en wind is. In de winter heb je bijvoorbeeld weinig zonne-uren. Zonne- en windstroom opslaan is daarom onderdeel van een duurzaam energiesysteem.
Thuisbatterijen slaan inderdaad stroom op, maar hebben helaas ook een groot nadeel: het maken van de batterij is erg milieubelastend. Het vraagt veel energie en grondstoffen.
Hoeveel het milieu precies wordt belast, verschilt per soort . De meeste thuisbatterijen zijn Lithium-batterijen, meestal van het type LFP (lithium-ijzerfosfaat). Het kost veel energie om de (kritieke) grondstoffen te winnen en te verwerken tot batterijen. Dit draagt bij aan klimaatverandering.
De meeste thuisbaterijen die nu verkocht worden zijn lithium-batterijen van het type LFP (lithium-ijzerfosfaat). Sommige thuisbatterijen (en veel batterijen die in veel telefoons en elektrische auto’s gebruikt worden) zijn lithium-batterijen van het type NCA en NMC. Deze batterijen bevatten ook de kritische grondstof lithium (net als de LFP batterijen), maar daarnaast bevatten ze ook andere kritische grondstoffen zoals kobalt, nikkel en mangaan.
Verder zijn ook hele andere thuisbatterijen, maar die worden veel minder gebruikt. Zo zijn er bijvoorbeeld zoutwaterbatterijen. Die zijn in potentie veel milieuvriendelijker omdat ze geen zware metalen, giftige of zeldzame stoffen bevatten. Een nadeel van zoutwaterbatterijen is dat ze zwaar zijn, langzaam laden en meestal te weinig piekvermogen hebben om bijvoorbeeld je inductiekookplaat van stroom te voorzien. Het is ook mogelijk om traditionele loodzuuraccu’s te gebruiken voor thuisopslag. Maar deze batterijen bevatten veel giftige stoffen en worden tegenwoordig zelden verkocht als thuisbatterij.
Alternatieven voor de thuisbatterij
-
01
Meer eigen zonnestroom direct gebruiken is milieuvriendelijker dan een thuisbatterij kopen. Het levert namelijk geen milieubelasting op. Zet je wasmachine en vaatwasser daarom pas aan als de zon schijnt. Heb je een elektrische auto? Laad die dan ook op met zonnestroom.
-
02
Elektrische auto slim opladen. Als je een elektrische auto en een eigen laadpaal hebt, dan is het aan te raden om de auto op een slimme manier op te laden. Met slim laden wordt het tijdstip en de laadsnelheid van je laadsessie gestuurd. Zo kun instellen dat je auto gaat opladen op momenten dat er veel (eigen) zonnestroom beschikbaar is.
Slim laden zorgt niet voor extra milieubelasting, omdat hiervoor geen extra batterij nodig is. Je gebruikt de bestaande batterij van de auto. Die batterij (gemiddeld 60 kWh) is veel groter dan een thuisbatterij (2 tot 20 kWh), maar heeft ongeveer hetzelfde effect op hoeveel meer eigen zonnestroom je kunt gebruiken: van 30% naar ruim 60%.
Toch is een elektrische auto nu nog geen echte thuisbatterij op wielen. Je kunt de stroom alleen gebruiken voor je auto zelf, niet voor je apparaten in huis of om terug te leveren aan het stroomnet. Dit kan in de toekomst mogelijk wel.
-
03
Collectieve technieken voor minder milieubelasting. Er zijn ook grootschalige, collectieve technieken voor energieopslag. Denk bijvoorbeeld aan woonwijken die met een buurtbatterij zonnestroom 'slim' opslaan en verbruiken. Milieu Centraal kan de milieubelasting hiervan niet in cijfers vergelijken met die van thuisbatterijen. Maar collectieve maatregelen zijn doorgaans klimaatvriendelijker. Eén grote batterij heeft voor dezelfde hoeveelheid opslag in de regel een iets lagere milieu- en klimaatbelasting dan een heleboel kleinere thuisbatterijen. De ervaring leert wel dat het moeilijk is en veel tijd kost om dit als project werkelijk van de grond te krijgen.
Wat kost een thuisbatterij?
Thuisbatterijen zijn er in verschillende soorten en maten. Een kleine thuisaccu slaat 2 kWh aan elektrische energie op, een grote ongeveer 20 kWh. Vaak zijn dat geschakelde thuisbatterijen, die zo zorgen voor meer opslagruimte (een modulair systeem).
Een gangbare thuisbatterij van 6 kWh (inclusief omvormer en installatie) kost ongeveer € 5.000. De aanschafkosten dalen de komende jaren waarschijnlijk.
Verdient een thuisbatterij zich terug?
Een thuisbatterij kost vooral geld. Het voordeel is dat hij kan worden ingezet om meer stroom van je eigen zonnepanelen zelf te gebruiken. Daardoor hoef je minder stroom te kopen.
Maar een thuisbatterij is zo duur dat je hem op dit moment hoogstwaarschijnlijk niet terugverdient met die besparing op je stroomrekening. Dit geldt ook voor grotere batterijen die kunnen worden gebruikt om te handelen op energiemarkten: het is ook heel onzeker of je die terugverdient. Dit is afhankelijk van veel verschillende factoren die snel in ontwikkeling zijn en die moeilijk te voorspellen zijn.
Als je geld wilt besparen, dan zijn er beter manieren om dit te doen: bijvoorbeeld door meer van je zonnestroom verbruiken. Vooral als je een elektrische auto en eigen laadpaal hebt, kun je veel besparen door slim te laden.
Milieu Centraal rekent voor de lange termijn met een stroomprijs van 25 cent per kilowattuur. Dit is de gemiddelde prijs die verwacht wordt voor de jaren 2025-2040. We rekenen hiermee omdat de besparing niet eenmalig is, maar jaarlijks terugkeert. Op dit moment (januari 2024) is de gemiddelde stroomprijs ongeveer 37 cent. Daarmee is de besparing hoger: er komt ongeveer de helft bij. Maar de uiteindelijke besparing dit jaar hangt natuurlijk af van jouw stroomprijs.
Zie voor meer toelichting: Energieprijzen voor besparingen.
Niet zelfvoorzienend
Ook als je een thuisbatterij gebruikt, ben je niet zelfvoorzienend in stroom. Je hebt nog steeds een aansluiting op het net nodig. In de zomer wekken je zonnepanelen meer zonnestroom op dan de thuisbatterij kan opslaan. En in de winter wekken je zonnepanelen te weinig stroom op om de thuisbatterij vol te laden.
Hoe zit dat precies? Met 10 zonnepanelen wek je jaarlijks ongeveer 3.500 kWh op. Ongeveer evenveel als een gemiddeld Nederlands huishouden in een rijtjeshuis in een jaar verbruikt. Dat is bijna 9 kWh per dag. Een gewone thuisbatterij kan 6 kWh opslaan. Bijna genoeg, zou je denken. Toch niet.
Op een gemiddelde zomerdag in juni wekken 10 panelen 15 kWh op. De thuisaccu kan maar 6 kWh opslaan. Die kan dus niet alle zonnestroom opvangen. Op een gemiddelde decemberdag wek je 2,5 kWh op. Veel te weinig om je thuisbatterij vol te laden.
Voor het klimaat is het trouwens gunstig dat je zonnepanelen op het elektriciteitsnet zijn aangesloten. Zonnestroom die jij niet verbruikt, lever je aan het net en daardoor verbruikt iemand anders groene stroom in plaats van de groengrijze mix van het stroomnet. Zonder netaansluiting gooi je (vooral ’s zomers) veel duurzame stroom weg.
Vragen over thuisbatterijen
Anderen keken ook naar
Kosten en opbrengst zonnepanelen
Met zonnepanelen bespaar je energiekosten en krijg je een vergoeding voor de stroom die je aan het net levert. Benieuwd wat het jou oplevert?
Salderingsregeling voor zonnepanelen
Zonnestroom die je zelf niet verbruikt, lever je aan het elektriciteitsnet. Je kunt die wegstrepen tegen de stroom die je op andere momenten van het net...
Elektrische auto
Een elektrische auto heeft veel voordelen: hij is stiller, schoner en heeft minder CO2-uitstoot dan een brandstofauto. Ontdek alles over elektrisch rijden:...