Airco’s hebben gevolgen voor het klimaat doordat ze stroom verbruiken en koudemiddel bevatten. Een vaste airco waarmee je één kamer koelt (single split) en die je 200 uur gebruikt, verbruikt 150 kWh aan stroom. Dat is 15 keer zoveel als een ventilator die 200 uur aanstaat: die verbruikt maar 10 kWh aan stroom! En de totale klimaatimpact van de single split airco is nóg hoger, omdat er ook koudemiddel in zit. Het koudemiddel heeft een grote klimaatimpact en er lekt gemiddeld een paar procent van weg (dat komt dus in de lucht).

Tips voor een koel huis

Ventilator: goedkoop en klimaatvriendelijk

Een ventilator zorgt voor verkoeling, zonder dat de lucht kouder wordt. Dat komt door de luchtstroom: die zorgt ervoor dat je lichaamswarmte sneller wordt afgevoerd en zweet beter verdampt. Daardoor voelt het koeler aan (de gevoelstemperatuur wordt lager). Er zijn allerlei soorten ventilatoren, de meest gebruikte zijn een plafondventilator, tafelventilator, staande ventilator en torenventilator ('ventilatorzuil').

Ventilator verbruikt nauwelijks stroom

Een ventilator verbruikt veel minder stroom dan een airco. Als je hem 200 uur gebruikt, kost dat 10 kWh aan stroom (€ 2). Ter vergelijking: een split airco waarmee je 1 ruimte koelt en die 200 uur aanstaat, verbruikt in een jaar 150 kWh (€ 35): dat is 15 keer zoveel! En doordat een airco ook koudemiddel bevat, is de klimaatimpact zelfs 20 keer zo hoog. Bekijk de vergelijking van airco’s en ventilator (alleen stroomverbruik).

Let op als je een airco koopt

Ga je een airco kopen? Let dan op de volgende dingen:

• Ga voor een koudemiddel met een zo laag mogelijke klimaatimpact. Voor nieuwe mobiele airco's is een natuurlijk koudemiddel verplicht, die hebben een lage klimaatimpact. Lees meer over koudemiddelen en de keuzes die je hebt.
• Kies een airco met energielabel A+++ en een laag energieverbruik in kWh per jaar (dit staat ook op het energielabel).
• Laat een split-airco installeren door een bedrijf met het STEK-logo: dan weet je zeker dat het deskundig gebeurt.
• Let ook op het geluid dat de buitenunit maakt: met een stille buitenunit doe je de buren een plezier. Bekijk ook de tips voor plaatsing en onderhoud.

6 tips airco zuinig gebruiken

Mobiele airco of split systeem?

Helpen gordijnen, zonwering en isolatie niet of onvoldoende om je huis koel te houden? Een airconditioner koelt de lucht in huis en voert de warmte af naar buiten. Je kunt er één of meer kamers mee koelen. Er zijn verschillende soorten airconditioners: mobiele airco’s die je makkelijk kunt verplaatsen ('monoblocks') en vaste airco’s in één of meer kamers (split-systeem).

Mobiele airco: bijna geen koeling op tropische dagen

Een mobiele airco ('monoblock') kun je verplaatsen en dus op de plek neerzetten waar jij koeling wilt. Mobiele airco’s hebben een afvoerslang om de warme lucht naar buiten te blazen. Dat is meteen de zwakte van dit apparaat: je hangt de slang door een open raam of deur naar buiten, maar daardoor komt ook warme lucht naar binnen. Dat doet het koelen voor een deel (soms zelfs helemaal) weer teniet. Het is net zoiets als het raam openzetten in de winter als de verwarming aan is. De meeste mobiele airco’s worden tijdens een hittegolf verkocht, als mensen merken dat het heel warm wordt in huis of op zolder. Maar het vervelende is dat mobiele airco’s juist op heel warme dagen (boven de 30 graden) slecht koelen. Het beste is om de warmte zoveel mogelijk buiten te houden (zie de tips over Woning koel houden): dan kom je niet in de verleiding om een mobiele airco te kopen en zit je straks niet met een overbodig apparaat. Wil je toch verkoeling, gebruik dan een ventilator.

Gebruik je toch een mobiele airco, zorg dan altijd dat je de opening van het raam kunt afsluiten: bij sommige apparaten zit standaard een afdichtset, anders kun je die los kopen. Verder is het verstandig om de mobiele airco niet op het heetst van de dag te gebruiken en pas aan te zetten als het buiten wat is afgekoeld. Op het heetst van de dag kun je dan de ramen dichthouden. Zet het apparaat tijdens gebruik ook niet in de zon, want dan heeft het nauwelijks effect. En richt de luchtstroom op de plek waar je zit, daar merk je er het meest van.

Vaste airco: single split of multi split

Bijna alle vaste airco’s hebben een split systeem: een buitenunit die verbonden is met één of meer binnenunits. Hiermee kun je dus één of meer kamers koelen. Tussen de buiten- en binnenunit(s) lopen leidingen met koudemiddel. Een airco met één binnenunit is een single split, een airco met 2 of meer binnenunits heet een multi split.

Een single split-airco is een stuk efficiënter dan een mobiele airco en koelt veel beter als het erg warm is. Ga wel verstandig met de airco om: gebruik hem zo weinig mogelijk (alleen als het echt heel warm is) en zet de temperatuur niet te laag. Laat het apparaat ook goed onderhouden.

Stroomverbruik airco's

De milieu-impact van airconditioners zit vooral in de energie die het apparaat gebruikt en het koudemiddel. De productie van de apparaten kost natuurlijk ook grondstoffen en energie, maar dat valt in het niet bij het gebruik.

Uitleg tabel. Toelichting energiekosten

Verschil in stroomverbruik

Een vaste single split airco verbruikt per uur minder stroom dan een mobiele airco en koelt bovendien veel beter. Een multi split verbruikt (uiteraard) meer stroom dan een single split, maar je kunt er ook meer kamers mee koelen. Je kunt het stroomverbruik beperken door de temperatuur van de airco niet te laag te zetten, hem alleen te gebruiken als het erg warm is en alleen in kamers die je op dat moment gebruikt.

Koudemiddelen: vaak sterke broeikasgassen

Ook het koudemiddel heeft klimaatimpact als het vrijkomt. Dit is niet in de tabel opgenomen. De klimaatimpact verschilt per koudemiddel. Traditionele koudemiddelen zoals HFK's zijn sterke broeikasgassen, zie hierna. Natuurlijke koudemiddelen hebben een veel lagere klimaatimpact.

Klimaatimpact koudemiddel

Het koudemiddel in airco’s zorgt ervoor dat het apparaat de lucht kan koelen. Meestal worden hiervoor fluorkoolwaterstoffen gebruikt, HFK’s (bijvoorbeeld R410). Dat zijn sterke broeikasgassen met een grote klimaatimpact, vaak wel 2.000 keer zoveel als CO2. Zo lang ze in de airco opgesloten zitten, kunnen ze geen kwaad. Maar er komt vaak wat van dit middel vrij, tijdens de installatie of door beschadiging van de leiding of aansluiting. Daarom moet je een split airco ook altijd goed laten onderhouden en –als je hem wegdoet- laten weghalen door een deskundige monteur, zodat het koudemiddel goed afgetapt kan worden en niet ontsnapt.

Natuurlijk koudemiddel: lage klimaatimpact

Gelukkig komen er steeds meer koudemiddelen met een lage klimaatimpact (maximaal 3 keer zo veel als CO2). Voorbeelden van zulke 'natuurlijke koudemiddelen' zijn:

• propaan (R290)
• isobutaan (R600a)
• CO2 (R744).

Dit soort koudemiddelen met een lage klimaatimpact zijn al verplicht in nieuwe mobiele airco's.

Split airco? Ga voor R32

Er zijn op dit moment nog geen split-airco's met natuurlijke koudemiddelen te koop. De meeste die nu op de markt zijn, zijn gevuld met het middel R32: dat heeft ruim 600 keer meer klimaatinvloed als dezelfde hoeveelheid CO2. Toch is het wel goed om op het koudemiddel te letten. Er zijn namelijk ook nog split-airco's te koop met koudemiddel R410a of R407c, en die hebben 3 keer zoveel klimaatimpact als R32. Vanaf 2025 zijn R410a en R407c verboden. Maar als je nu een airco koopt, ga dan voor R32. Bovendien komen er kleine split-airco's aan met natuurlijke koudemiddelen: een nog veel betere keuze.

Airco plaatsen en onderhouden

Een split-airco is een koelinstallatie: die mag alleen geplaatst worden door een monteur die daar een diploma voor heeft. Vroeger moesten bedrijven die met koelmiddelen werken een STEK-certificering hebben. Het STEK-logo bestaat nog steeds en is nu een extra kwaliteitskenmerk waar je op kunt letten.

Voor een mobiele airco heb je geen monteur nodig, die kun je zelf neerzetten.

Onderhoud airco

Laat een split-airco regelmatig schoonmaken zodat hij zuinig en goed blijft werken. Je kunt hiervoor een onderhoudscontract afsluiten. Laat vooral ook checken of er koudemiddel uit de airco lekt, de monteur kan lekken dichtmaken en koudemiddel bijvullen. Koudemiddel met een hoge klimaatimpact wordt steeds schaarser en dus duurder: een extra reden om te kiezen voor een airco met een klimaatvriendelijk koudemiddel (bijvoorbeeld propaan, isobutaan of CO2). Laat ook de buitenunit regelmatig schoonmaken: als daar veel vuil inkomt, maakt hij meer lawaai.

Geluid: waar zet je de airco neer?

Een airco maakt geluid, zowel in huis als buiten. Op het energielabel staat het geluidsniveau van de binnenunit en de buitenunit. Met een stille buitenunit doe je jezelf en de buren een plezier. Er bestaan ook kasten die je om de buitenunit kunt plaatsen en die het geluid dempen.

Bedenk ook goed waar je de buitenunit van de airco neerzet: liever niet te dicht bij het huis of bij het slaapkamerraam van de buren. Let ook op trillingen en doordreunen: zet de airco op een geluiddempende laag of hang hem aan een stevige constructie. En hou de buitenunit goed schoon: dat scheelt geluid.

Geluid van de binnenunit valt vooral op in de slaapkamer. Heel stille binnenunits produceren minder dan 20 dB (dat is net hoorbaar, denk aan het ruisen van boomblaadjes).

Oude airco inleveren en recyclen

Mobiele airco’s gaan ongeveer 10 jaar mee, split airco’s 12 jaar. Breng een oude of kapotte mobiele airco naar de milieustraat of lever hem in bij de winkel waar je een nieuwe koopt. Zij zorgen dat het koudemiddel goed wordt verwijderd en andere materialen worden gerecycled. Zet de airco in elk geval níét aan de weg! Lees meer over Elektrische apparaten wegdoen.

Laat een split-airco altijd weghalen door een deskundige monteur: die kan de schadelijke koudemiddelen uit de airco aftappen. Haal een split-airco dus nóóit zelf van de muur en blijf ook van de leidingen af, omdat het koudemiddel dan vrijkomt. Veel koudemiddelen zijn zeer sterke broeikasgassen. In (heel) oude airco’s kunnen zelfs nog CFK’s zitten, die zijn ook schadelijk voor de ozonlaag. Zoek dus een bedrijf dat airco’s mag installeren of weghalen, bijvoorbeeld met het STEK-logo.

Een ventilator die het nog doet kun je verkopen of naar een kringloopwinkel brengen. Een kapotte ventilator kun je laten repareren of naar de milieustraat brengen.

Vragen over airco's