Warmtepomp: duurzaam elektrisch verwarmen

Buitenunit van een warmtepomp tegen de muur van het huis. Op het terras erachter zitten mensen.

Klaar voor een warmtepomp?

Advies op maat Check of jouw huis al geschikt is voor een warmtepomp en welke dan het beste past: een hybride of volledig elektrische. Ontdek ook wat het kost en hoeveel je ermee bespaart.
Met een warmtepomp verwarm je je huis zonder aardgas. Hiermee wordt je woning een stuk duurzamer. En als je nú een warmtepomp aanschaft, kun je subsidie krijgen. Ontdek hoe een warmtepomp werkt en welke warmtepomp geschikt is voor jouw huis.
Wist je dat... ... er voor vrijwel elk huis wel een geschikte warmtepomp is?

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp vervangt je cv-ketel, of werkt met de cv-ketel samen (dat laatste noemen we een hybride warmtepomp). Je verwarmt je huis en - als de warmtepomp je cv-ketel vervangt - ook je water voor douche en keuken. Een warmtepomp werkt op elektriciteit en gebruikt warmte uit de lucht of bodem. Hierdoor is een warmtepomp energiezuinig. Met een warmtepomp kun je van het gas af, of heb je in ieder geval minder gas nodig. Dat is goed voor het klimaat, en het betekent ook dat je geld gaat besparen op je energierekening.

In de toekomst moeten alle huishoudens van Nederland van het aardgas af zijn. Bereid je hier alvast op voor en ga meteen informatie verzamelen over een warmtepomp. Wacht niet te lang, want op dit moment krijg je subsidie voor een warmtepomp. Dat maakt het nog aantrekkelijker om er nu een te nemen!

Welke warmtepomp past bij mijn woning?

Je hebt veel verschillende soorten warmtepompen. Het belangrijkste onderscheid is dat tussen een volledig elektrische warmtepomp (all electric) en een hybride warmtepomp. Een volledige elektrische warmtepomp zorgt niet alleen voor verwarming van je huis, maar ook voor het warme water in de keuken en badkamer. Je cv-ketel kan de deur uit. Hij is geschikt als je huis redelijk tot goed geïsoleerd is. Een hybride warmtepomp werkt samen met je cv-ketel. Lees hier meer over de verschillen.

Foto's: hoe ziet een warmtepomp eruit?

Hoe werkt een warmtepomp?

Je kunt de werking van een warmtepomp vergelijken met die van een koelkast. Een koelkast koelt doordat hij warmte verzamelt uit de lucht in de koelkast, en die afgeeft aan de lucht buiten de koelkast. Een warmtepomp verzamelt warmte uit bijvoorbeeld de buitenlucht, bodem of het grondwater, brengt deze naar een bruikbare temperatuur en geeft die binnen in huis af. De techniek van de warmtepomp is dus niet nieuw: het bestaat al lang! Wil je weten hoe het werkt? De video legt het je in nog geen 4 minuten uit.

Afbeelding met links een warmtepomp en rechts een hr-ketel. Bij de warmtepomp staat 500%, bij de hr-ketel 93%

Warmtepomp: geen of minder gas

De warmtepomp gebruikt de warmte die in de (buiten)lucht of bodem zit. Om die warmte bruikbaar te maken is stroom nodig. Je zult dus merken dat je stroomverbruik toeneemt. Daar staat tegenover dat je geen gas gebruikt (of bij een hybride warmtepomp: 60 procent minder gas voor verwarming). En een warmtepomp gebruikt de stroom heel efficiënt: van 1 kWh stroom maakt een warmtepomp 1,7 tot 5 kWh warmte.

Alles bij elkaar gaat jouw CO2-uitstoot door verwarming en warm water daardoor omlaag. Vergeleken met een hr-ketel op gas daalt jouw CO2-uitstoot door verwarming en warm water met 30 tot 65 procent. En als in de toekomst alle stroom duurzaam wordt opgewekt, wordt de CO2-uitstoot van de warmtepomp nog lager.

Hoe zit het met het koudemiddel in een warmtepomp?

Een warmtepomp gebruikt een koudemiddel om te kunnen werken. Daarvoor worden op dit moment vaak synthetische koudemiddelen zoals fluorkoolwaterstoffen (hfk’s) gebruikt. Uit een warmtepomp ontsnapt tijdens de levensduur een heel klein beetje van dit koudemiddel. Het broeikaseffect daarvan over de hele levensduur van de warmtepomp is vergelijkbaar met 50 tot 350 kilo CO2. Ten opzichte van de besparing op energie is dat maar weinig. Bovendien zijn er steeds strengere Europese eisen voor de koudemiddelen, waardoor het klimaateffect van nieuwe warmtepompen steeds kleiner zal worden.

Synthetische of natuurlijke koudemiddelen?

Synthetische koudemiddelen zijn meestal fluorkoolwaterstoffen (hfk’s). Die hebben een zeer sterk broeikaseffect als ze in de lucht . Het broeikaseffect van synthetische koudemiddelen over de hele levensduur van de warmtepomp is vergelijkbaar met . Maar er zijn steeds strengere Europese eisen voor de koudemiddelen. Daardoor wordt het klimaateffect van koudemiddelen bij nieuwe warmtepompen steeds kleiner. Vanaf 2025 mogen synthetische koudemiddelen niet meer dan 750 keer zoveel klimaatinvloed hebben als dezelfde hoeveelheid CO2. Het synthetische koudemiddel R32 voldoet daar al aan: het heeft ruim 600 keer zoveel invloed op het klimaat als CO2. Andere synthetische koudemiddelen zoals R410a (ruim 2000) en R134a (1800) hebben een veel grotere klimaatinvloed.

Natuurlijke koudemiddelen zijn koudemiddelen met een lage klimaatimpact (maximaal 3 keer zo veel als CO2). Voorbeelden zijn propaan (R290), isobutaan (R600a), CO2 (R744), ammoniak (R717). Het zijn stoffen die van nature voorkomen in het milieu. Bij gebruik van natuurlijke koudemiddelen is veiligheid een aandachtspunt. Daarom worden natuurlijke koudemiddelen op dit moment alleen toegepast in warmtepompen die in hun geheel buiten geplaatst worden (monoblock-warmtepomp voor buiten). Natuurlijke koudemiddelen werken over het algemeen iets energiezuiniger dan synthetische. Ze kunnen ook hogere temperaturen bereiken, maar dan werken ze juist minder energiezuinig.

Uit een warmtepomp lekt tijdens de levensduur een heel klein beetje koudemiddel weg. Ook kan tijdens de installatie van de warmtepomp een beetje koudemiddel vrijkomen.

De hoeveelheid hangt af van het type koudemiddel en het type warmtepomp.

Wist je dat... … 4 van de 5 mensen met een warmtepomp evenveel of zelfs meer comfort in huis ervaren dan met hun oude hr-ketel?

Doe mee met de Verwarmingstest

Hoe goed is jouw huis al geïsoleerd? Wil jij weten of jouw huis al klaar is voor een (hybride) warmtepomp? Zet de cv-ketel komende winter op 50 graden en ontdek: blijft het warm in huis of wordt het bibberen? Meld je nu alvast aan voor de test van 2023-2024. Meer weten en meedoen

Geluid: waar zet je de buitenunit?

Een hybride warmtepomp en een volledig elektrische warmtepomp op buitenlucht hebben een buitenunit, die lijkt op een airco. De ventilator van deze buitenunit maakt geluid als de warmtepomp draait. Dat is vooral in de herfst, winter en het vroege voorjaar, als je de ramen dicht hebt en geluiden van buiten dus minder hoort. Maar een volledig elektrische warmtepomp kan ook 's nachts aangaan en werkt ook in de zomer voor warm water.

Hoe hoger het vermogen van de warmtepomp, hoe meer geluid de ventilator in de buitenunit produceert. In de praktijk hoef je hier weinig van te merken, maar het kan een nadeel van deze warmtepomp zijn. Uit onderzoek blijkt dat bijna driekwart (72 procent) van de warmtepompbezitters nooit geluidsoverlast ervaart van de warmtepomp. Er zijn wettelijke normen voor het maximale geluid dat een buitenunit op de erfgrens mag maken. Overdag mag dat niet meer dan 45 dB(A) zijn en in de avond en nacht niet meer dan 40 dB(A). De afstand van de warmtepomp tot de erfgrens maakt hierin niet uit, als het geluid op de erfgrens maar onder de norm blijft. Vraag daarom de installateur vooraf te controleren of het geluid van de buitenunit binnen de wettelijke geluidsnorm blijft.

Een goede tip is om te kiezen voor een warmtepomp met een zo laag mogelijk geluidsvermogen. Ook kan je de buitenunit op een slimme plek plaatsen en er een geluidsdempende kast omheen zetten. Volledig elektrische warmtepompen die de bodem of PVT-panelen als bron hebben, maken weinig tot geen geluid.

Buitenunit van een warmtepomp. Man met rood shirt knip een bloem in de voorgrond.

Verschil hybride en volledig elektrische warmtepomp

De meest gangbare warmtepompen hebben een binnenunit en een buitenunit. De buitenunit haalt de warmte uit de buitenlucht. Er zijn twee varianten:

  1. 01

    Volledig elektrisch: een volledig elektrische warmtepomp zorgt voor verwarming van je huis én voor het warme water in de badkamer en keuken. Als je ook nog elektrisch gaat koken, woon je zonder aardgas. Deze warmtepomp wordt ook wel combi, volledig of all-electric genoemd. Een volledig elektrische warmtepomp is geschikt als je huis al redelijk tot goed geïsoleerd is. Lees hier alles over de volledig elektrische warmtepomp.

  2. 02

    Hybride: een hybride warmtepomp werkt samen met je cv-ketel. Hij zorgt op de meeste dagen voor de warmte in huis, de cv-ketel springt alleen bij als het erg koud is. De cv-ketel zorgt ook nog voor warm water in de badkamer en keuken. Voor een hybride warmtepomp is geen goede isolatie nodig, maar je haalt er wel meer uit als je ook beter gaat isoleren. Lees hier alles over de hybride warmtepomp.

Wist je dat... ... het overgrote deel van de warmtepompbezitters heel tevreden is en hun warmtepomp een 8 of hoger geeft?

Alle soorten warmtepompen

Een warmtepomp haalt de warmte meestal uit de buitenlucht, maar kan ook een andere bron voor warmte hebben. Zoals warmte uit de bodem, of uit speciale zonnepanelen op het dak (PVT-panelen). Je hebt dan geen buitenunit met een ventilator nodig. Woningen met mechanische ventilatie zijn geschikt voor een ventilatiewarmtepomp. Deze warmtepomp haalt warmte uit de lucht die afgezogen wordt, en gebruikt die voor het verwarmingswater of warm water in je keuken en badkamer. Ook zijn er soorten die uit één apparaat bestaan die je binnen of buiten neerzet: een monoblock-warmtepomp. 

Bekijk het volledige overzicht van alle soorten warmtepompen: van bodem-waterwarmtepomp tot PVT-panelen, en ontdek de voor- en nadelen van elk type warmtepomp.

Trend: steeds meer warmtepompen

De afbeelding toont het aantal lucht-water-warmtepompen. In 2010 waren er iets meer dan 20 duizend, in 2021 al zo'n 200 duizend.
Onderzoek: hoe tevreden zijn mensen over hun warmtepomp?

De meeste mensen geven hun warmtepomp het cijfer 8 of hoger. Waar zijn ze tevreden over? Hebben zij of hun buren last van het geluid? Is het lekker warm in huis? En zouden ze in een volgend huis weer een warmtepomp nemen? Milieu Centraal heeft er onderzoek naar gedaan. Lees meer over de ervaringen van tevreden én ontevreden warmtepompeigenaren.

Ontdek hoe mensen hun warmtepomp ervaren

Welke warmtepomp kies ik?

De keuze voor een hybride of volledig elektrische warmtepomp hangt onder andere af van de isolatie van je huis. De afbeelding laat het voor verschillende bouwjaren zien. Meer over de isolatie en het bouwjaar vind je op Alles over isoleren.

Welke warmtepomp in 3 vragen

  1. 01

    Is jouw huis redelijk tot goed geïsoleerd? Ga dan voor een volledig elektrische warmtepomp. Hiermee kun je helemaal van het gas af. Is jouw huis in of na 1992 gebouwd en heeft het HR++ glas? Dan is de isolatie zeker in orde en kun je het zonder grote ingrepen geschikt maken voor een volledige warmtepomp. Lees meer over de prijs en subsidie op Volledige warmtepomp.

  2. 02

    Is jouw huis nu nog minder goed geïsoleerd? Dan kun je nu al een hybride warmtepomp nemen. Dan verwarm je je huis met een combinatie van de warmtepomp en je cv-ketel. Lees meer over de prijs en subsidie op Hybride warmtepomp. Ontbreekt er nog ergens isolatie? Ga dan ook isoleren! Daarmee wordt het energiegebruik van je warmtepomp nog lager.

  3. 03

    Is jouw cv-ketel 12 jaar of ouder? Zoek dan alvast uit of je huis geschikt is voor een volledig elektrische warmtepomp. Mis je ergens nog goede isolatie? Pak dat dan nu aan: zo ben je straks klaar om all-electric te gaan. Bekijk ook het Stappenplan aardgasvrij wonen.

Klaar voor een warmtepomp?

Advies op maat Check of jouw huis al geschikt is voor een warmtepomp. En ontdek welke dan het beste past: een hybride of volledig elektrische. Ontdek ook wat het kost en hoeveel je ermee bespaart.

Veelgestelde vragen over warmtepompen

Warmtepomp kopen en installeren

Wil jij je huis verwarmen met een warmtepomp? Lees op deze pagina waar je op moet letten bij het aanschaffen van een warmtepomp: van wat je vooraf moet controleren tot de vragen die je kunt stellen aan je leverancier. Ontdek het hier

Hulp bij energie besparen

Wil jij energie besparen, maar weet je niet waar je moet beginnen? Of wil je persoonlijk advies? Neem dan contact op met een vrijwillige energiehulp, met het energieloket in jouw gemeente, of met een professioneel energie-adviseur. Ontdek hoe je in contact komt met iemand die jou kan helpen. Meer weten