Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp vervangt je cv-ketel, of werkt met de cv-ketel samen (dat laatste noemen we een hybride warmtepomp). Je verwarmt je huis en - als de warmtepomp je cv-ketel vervangt - ook je water voor douche en keuken. Een warmtepomp werkt op elektriciteit en gebruikt warmte uit de lucht of bodem. Hierdoor is een warmtepomp energiezuinig. Met een warmtepomp kun je van het gas af, of heb je in ieder geval minder gas nodig. Dat is goed voor het klimaat, en het betekent ook dat je geld gaat besparen op je energierekening.

In de toekomst moeten alle huishoudens van Nederland van het aardgas af zijn. Bereid je hier alvast op voor en ga meteen informatie verzamelen over een warmtepomp. Wacht niet te lang, want op dit moment krijg je subsidie voor een warmtepomp. Dat maakt het nog aantrekkelijker om er nu een te nemen!

Welke warmtepomp past bij mijn woning?

Je hebt veel verschillende soorten warmtepompen. Het belangrijkste onderscheid is dat tussen een volledig elektrische warmtepomp (all electric) en een hybride warmtepomp. Een volledige elektrische warmtepomp zorgt niet alleen voor verwarming van je huis, maar ook voor het warme water in de keuken en badkamer. Hij is geschikt als je huis redelijk tot goed geïsoleerd is. Lees hier meer over de verschillen.

Hoe werkt een warmtepomp?

Je kunt de werking van een warmtepomp vergelijken met die van een koelkast. Een koelkast koelt doordat hij warmte verzamelt uit de lucht in de koelkast, en die afgeeft aan de lucht buiten de koelkast. Een warmtepomp verzamelt warmte uit bijvoorbeeld de buitenlucht, bodem of het grondwater, brengt deze naar een bruikbare temperatuur en geeft die binnen in huis af. Daarvoor hoeft de buitenlucht of de bodem niet warmer te zijn dan de temperatuur in huis: een warmtepomp kan ook warmte uit de bron halen als die koud is.

Warmtepomp: geen of minder gas

De warmtepomp gebruikt de warmte die in de (buiten)lucht of bodem zit. Om die warmte bruikbaar te maken is stroom nodig. Je zult dus merken dat je stroomverbruik toeneemt. Daar staat tegenover dat je geen gas gebruikt (of bij een hybride warmtepomp: 60 procent minder gas voor verwarming). En een warmtepomp gebruikt de stroom heel efficiënt: van 1 kWh stroom maakt een warmtepomp 1,7 tot 5 kWh warmte.

Alles bij elkaar gaat jouw CO2-uitstoot door verwarming en warm water daardoor omlaag. Vergeleken met een hr-ketel op gas daalt jouw CO2-uitstoot door verwarming en warm water met 30 tot 65 procent. En als in de toekomst alle stroom duurzaam wordt opgewekt, wordt de CO2-uitstoot van de warmtepomp nog lager.

Hoe zit het met het koudemiddel in een warmtepomp?

Een warmtepomp gebruikt een koudemiddel om te kunnen werken. Daarvoor worden op dit moment vaak synthetische koudemiddelen zoals fluorkoolwaterstoffen (hfk’s) gebruikt. Uit een warmtepomp ontsnapt tijdens de levensduur een heel klein beetje van dit koudemiddel. Het broeikaseffect daarvan over de hele levensduur van de warmtepomp is vergelijkbaar met 50 tot 350 kilo CO2. Ten opzichte van de besparing op energie is dat maar weinig. Bovendien zijn er steeds strengere Europese eisen voor de koudemiddelen, waardoor het klimaateffect van nieuwe warmtepompen steeds kleiner zal worden.

Synthetische of natuurlijke koudemiddelen?

Synthetische koudemiddelen zijn meestal fluorkoolwaterstoffen (hfk’s). Die hebben een zeer sterk broeikaseffect als ze in de lucht terechtkomen. Het broeikaseffect van synthetische koudemiddelen over de hele levensduur van de warmtepomp is vergelijkbaar met 50 tot 350 kilo CO2. Maar er zijn steeds strengere Europese eisen voor de koudemiddelen. Daardoor wordt het klimaateffect van koudemiddelen bij nieuwe warmtepompen steeds kleiner. Vanaf 2025 mogen synthetische koudemiddelen niet meer dan 750 keer zoveel klimaatinvloed hebben als dezelfde hoeveelheid CO2. Het synthetische koudemiddel R32 voldoet daar al aan: het heeft ruim 600 keer zoveel invloed op het klimaat als CO2. Andere synthetische koudemiddelen zoals R410a (ruim 2000) en R134a (1800) hebben een veel grotere klimaatinvloed.

Natuurlijke koudemiddelen zijn koudemiddelen met een lage klimaatimpact (maximaal 3 keer zo veel als CO2). Voorbeelden zijn propaan (R290), isobutaan (R600a), CO2 (R744), ammoniak (R717). Het zijn stoffen die van nature voorkomen in het milieu. Bij gebruik van natuurlijke koudemiddelen is veiligheid een aandachtspunt. Daarom worden natuurlijke koudemiddelen op dit moment alleen toegepast in warmtepompen die in hun geheel buiten geplaatst worden (monoblock-warmtepomp voor buiten). Natuurlijke koudemiddelen werken over het algemeen iets energiezuiniger dan synthetische. Ze kunnen ook hogere temperaturen bereiken, maar dan werken ze juist minder energiezuinig.

Geluid: waar zet je de buitenunit?

Een hybride warmtepomp en een volledig elektrische warmtepomp op buitenlucht hebben een buitenunit, die lijkt op een airco. De ventilator van deze buitenunit maakt geluid als de warmtepomp draait. Dat is vooral in de herfst, winter en het vroege voorjaar, als je de ramen dicht hebt en geluiden van buiten dus minder hoort. Maar een volledig elektrische warmtepomp kan ook 's nachts aangaan en werkt ook in de zomer voor warm water.

Hoe hoger het vermogen van de warmtepomp, hoe meer geluid de ventilator in de buitenunit produceert. In de praktijk hoef je hier weinig van te merken, maar het kan een nadeel van deze warmtepomp zijn. Uit onderzoek blijkt dat bijna driekwart (72 procent) van de warmtepompbezitters nooit geluidsoverlast ervaart van de warmtepomp. Er zijn wettelijke normen voor het maximale geluid dat een buitenunit mag maken. Overdag mag dat niet meer dan 45 dB(A) zijn en in de avond en nacht niet meer dan 40 dB(A). Vraag daarom de installateur vooraf te controleren of het geluid van de buitenunit binnen de wettelijke geluidsnorm blijft.

Een goede tip is om te kiezen voor een warmtepomp met een zo laag mogelijk geluidsvermogen. Ook kan je de buitenunit op een slimme plek plaatsen en er een geluidsdempende kast omheen zetten. Volledig elektrische warmtepompen die de bodem of PVT-panelen als bron hebben, maken weinig tot geen geluid.

Verschil hybride en volledig elektrische warmtepomp

De meest gangbare warmtepompen hebben een binnenunit en een buitenunit. De buitenunit haalt de warmte uit de buitenlucht. Er zijn twee varianten:

Alle soorten warmtepompen

Een warmtepomp haalt de warmte meestal uit de buitenlucht, maar kan ook een andere bron voor warmte hebben. Zoals warmte uit de bodem, of uit speciale zonnepanelen op het dak (PVT-panelen). Je hebt dan geen buitenunit met een ventilator nodig. Woningen met mechanische ventilatie zijn geschikt voor een ventilatiewarmtepomp. Deze warmtepomp haalt warmte uit de lucht die afgezogen wordt, en gebruikt die voor het verwarmingswater of warm water in je keuken en badkamer. Ook zijn er soorten die uit één apparaat bestaan die je binnen of buiten neerzet: een monoblock-warmtepomp. 

Bekijk het volledige overzicht van alle soorten warmtepompen: van bodem-waterwarmtepomp tot PVT-panelen, en ontdek de voor- en nadelen van elk type warmtepomp.

Welke warmtepomp past bij mijn situatie?

Welke warmtepomp geschikt is voor jouw woning, hangt in eerste instantie af van de isolatie van je woning. 

Veelgestelde vragen over warmtepompen