Niet elke wijk in Nederland krijgt een warmtenet (ook wel stadsverwarming genoemd). Ze komen vooral in wijken waar huizen dicht op elkaar staan en waar een of meerdere geschikte warmtebronnen aanwezig zijn. Het grote voordeel van een warmtenet: je hele wijk kan in één keer overstappen op schone energie. Dat betekent een grote besparing aan fossiel energiegebruik en CO2-uitstoot: zo’n 40% CO2-uitstoot voor verwarmen en warm water.

Je gemeente onderzoekt of het bij jouw wijk past en maakt een plan. Vaak mogen bewoners hierover meedenken. Uiteindelijk bepaal je altijd zelf of je je laat aansluiten op het warmtenet of niet. Ben je benieuwd hoe dat in jouw buurt zit? Ontdek de plannen voor jouw wijk.

Wat is een warmtenet?

Een warmtenet werkt als een hele grote gezamenlijke cv-ketel: warmte uit de warmtebron stroomt via buizen onder de grond naar de huizen. Daar gaat de warmte naar de radiatoren en naar de kranen in de keuken en badkamer. Net zoals een cv-ketel dat nu in je huis doet. Als het water is afgekoeld, loopt het weer terug naar de centrale bron. En die warmt het weer op.

In huis

In elk huis komt een afleverset met warmtewisselaar. Deze haalt de warmte uit het warmtenet en geeft die door aan de cv-leidingen (radiator of vloerverwarming): het water van het warmtenet stroomt dus niet door je radiatoren. De afleverset is ongeveer 60 centimeter hoog, 40 centimeter breed en 20 centimeter diep en neemt net zoveel ruimte in als de huidige gasleiding en gasmeter. Op de afleverset zit een warmtemeter die jouw energieverbruik bijhoudt.

Waar komt de warmte voor een warmtenet vandaan?

De warmte komt uit een warmtebron ergens in de buurt. Er wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van de 'gratis' warmte die vrijkomt bij de processen in de fabriek. Nu halen sommige warmtenetten nog warmte uit de verbranding van aardgas. Net zoals een cv-ketel. Deze warmtenetten worden in de toekomst in één keer duurzaam door over te stappen op een duurzame bron.

Duurzame warmtebronnen

Waarom zijn warmtenetten nodig?

Nu verwarmen veel mensen hun huis nog met een cv-ketel die werkt op aardgas. Maar we gaan aardgas inruilen voor groene energie. Deze overgang van fossiele brandstoffen naar schone (of groene) energie noemen we de energietransitie. 

De cv-ketels gaan de deur uit, en we gaan onze huizen op andere manieren verwarmen. Bijvoorbeeld met volledig elektrische warmtepompen of met groen gas in combinatie met een hybride warmtepomp. Maar groene stroom en groen gas zijn zeldzaam: er zal niet genoeg zijn om in elk huis een warmtepomp en/of groen gas te hebben. Daarom zijn ook warmtenetten nodig. En ze hebben nog meer voordelen.

Beste oplossing voor bepaalde wijken

In wijken waar goede isolatie van woningen lastiger is, bijvoorbeeld omdat het monumenten zijn, zijn warmtenetten de beste oplossing. Ze kunnen namelijk verwarmingswater op hogere temperatuur leveren. Daardoor wordt elk huis goed verwarmd ook als het minder goed geïsoleerd is.

Gebruikmaken van warmte uit de buurt die er al is

Warmtenetten maken slim gebruik van warmte die er toch al is. Zo wordt deze warmte goed gebruikt. En is er minder zeldzame groene stroom, waterstof of biogrondstof nodig.

Minder druk op het stroomnet

Als elk huis in Nederland een warmtepomp heeft, heb je veel elektriciteit nodig. Warmtenetten verbruiken minder stroom dan individuele elektrische warmtepompen. Daardoor leggen ze minder druk op het stroomnet.

Minder kwetsbaar

Warmtenetten maken gebruik van energiebronnen die dichtbij huis beschikbaar zijn. Hierdoor hebben verstoringen in de rest van de wereld minder invloed. Ook als bijvoorbeeld de gasreserves laag zijn, kun je gewoon warmte uit het warmtenet halen.

Lagere maatschappelijke kosten

Bij maar liefst 1 tot 2,5 miljoen woningen brengen warmtenetten lagere maatschappelijke kosten met zich mee dan individuele warmtepompen, berekende het PBL. Maatschappelijke kosten zijn de totale kosten die een samenleving als geheel maakt. Het is hierbij wel belangrijk dat zoveel mogelijk mensen die zich kunnen aansluiten, dat ook doen.

Krijg ik een warmtenet?

Je gemeente bekijkt of er bij jou een warmtenet komt. Ze maken hiervoor een plan dat Transitievisie Warmte heet (in de toekomst Warmteprogramma). Hierin staat wat volgens de gemeente de beste oplossing is om elke wijk in de toekomst te gaan verwarmen. Voor sommige wijken is dat met een warmtenet, voor andere met hybride warmtepompen en groen gas, voor de rest volledig elektrisch met warmtepompen. 

De plannen zijn nog volop in ontwikkeling en vaak worden bewoners hierbij betrokken. Je kunt dan zelf meedenken over de komst van een warmtenet. Ook zijn er wijken waar nog geen plan voor is gemaakt. Gebruik de TransitieVisie Warmtetool voor het opzoeken van de Transitievisie Warmte van jouw gemeente. Of doe navraag bij je gemeente en meld je aan om mee te denken.

Voordelen van een warmtenet

Veiliger dan gas

Met een warmtenet ga je van het gas af. Hierdoor wordt je huis veiliger dan als je een cv-ketel hebt: er is minder risico op brand. Ook zijn er minder verbrandingsgassen in huis waardoor de luchtkwaliteit beter is en er minder risico is op koolmonoxidevergiftiging.

Geen grote apparaten in je huis

Een deel van de warmtenetten leveren verwarmingswater op hogere temperatuur, net zoals de cv-ketel nu doet. Je hebt dan geen apparaten meer nodig in huis: geen cv-ketel of voorraadvat van een warmtepomp. Dat is vooral fijn als je een kleine woning hebt. Levert het warmtenet warmte op lage temperatuur (vaker in nieuwbouw), dan zijn wel extra apparaten nodig.

Je kunt je direct aansluiten, ook zonder goede isolatie

Voor verwarmen op lagere temperaturen, zoals met een warmtepomp, is het belangrijk dat je huis eerst goed geïsoleerd wordt. Omdat een deel van de warmtenetten verwarmingswater levert op hogere temperatuur, is die eis minder streng. Op de meeste warmtenetten kun je je meteen aansluiten. Dat is ook fijn als het in jouw geval lastig is om je woning goed genoeg te isoleren.

Natuurlijk is het wel slim om uiteindelijk alsnog zo goed mogelijk te isoleren als dat kan: zo bespaar je op energiekosten. Daarnaast wordt je huis makkelijker lekker warm.

Je hoeft niet zelf te denken aan onderhoud

Als je een cv-ketel of warmtepomp hebt, dan moet jij het onderhoud zelf regelen. Is het apparaat kapot? Dan moet jij iemand bellen om hem te laten maken. En na een aantal jaar moet je weer een nieuwe kopen. Als je aangesloten bent op een warmtenet, hoef je hier allemaal niet over na te denken: het warmtebedrijf regelt dit.

Beter energielabel

Een aansluiting op een warmtenet telt mee in het energielabel van je huis. Een beter energielabel betekent dat je woning zijn waarde behoudt of zelfs in waarde stijgt en je je woning voor meer kunt verkopen als je gaat verhuizen. 

Duurzamer dan cv-ketels

Met een warmtenet stoot je 40% minder CO2 uit voor verwarmen en warm water dan met een cv-ketel op aardgas. De warmte komt vaak uit een hernieuwbare bron, zoals van de zon of uit de bodem. Op dit moment zijn er ook nog warmtenetten die hun warmte uit fossiele bronnen halen, maar die netten moeten in de toekomst overstappen op duurzame bronnen.

Wat kost een warmtenetaansluiting?

Subsidie

Je kunt subsidie krijgen als je wordt aangesloten op een warmtenet. Voor een individuele aansluiting kan je € 3.775 subsidie krijgen (bedrag voor 2026). Combineer je de warmtenetaansluiting met een isolatiemaatregel? Dan krijg je ook een flinke subsidie voor de isolatiemaatregel. Lees meer over de voorwaarden op de pagina Subsidie aansluiting warmtenet.

Is een warmtenet duurder of goedkoper dan een warmtepomp?

Het is lastig om de kosten van een warmtenet en een all electric (volledig elektrische) warmtepomp te vergelijken. Je maakt namelijk andere kosten op andere momenten. Zo ligt de eenmalige aansluitbijdrage voor een warmtenet lager dan het aankoopbedrag voor een warmtepomp. Maar voor je jaarlijkse verbruik betaal je meer.

Ook hoef je met een volledig elektrische warmtepomp alleen nog maar voor het vastrecht voor het elektriciteitsnet te betalen, terwijl je met een warmtenetaansluiting betaalt voor het vastrecht van het elektriciteitsnet én het warmtenet.

De kosten voor onderhoud zijn ook anders geregeld. Bij een warmtenet huur je bijvoorbeeld bijna altijd een afleverset. Hier zijn de onderhoudskosten inbegrepen. Bij cv-ketels en warmtepompen betaal je die wanneer die nodig zijn. 

Tot slot heeft de prijs die je betaalt voor stroom of warmte veel invloed. We weten niet wat de prijzen voor stroom en warmte in de toekomst gaan doen. Bij warmtenetten worden de kosten afhankelijk van de prijzen die voor een lokaal warmtenet worden afgesproken. Voor de prijs van stroom gebruiken we verwachtingen van het PBL tot aan 2040, maar hoe de stroomprijzen zich daadwerkelijk ontwikkelen weten we niet zeker. 

Wat verandert er met de nieuwe warmtewet?

Tot nu toe was de prijs van warmte uit warmtenetten gekoppeld aan de prijs van aardgas. Dat staat in de Warmtewet. Hierdoor betaalde je met een warmtenet gemiddeld niet meer dan met je oude cv-ketel.

Momenteel werkt de overheid aan een nieuwe wet: de Wet Collectieve Warmtevoorzieningen. Deze wet gaat waarschijnlijk in 2026 van start. De prijs van warmte zal gaan afhangen van de kosten die warmteleveringsbedrijven zelf maken. Daardoor kunnen de prijzen per warmtenet meer van elkaar verschillen, omdat elk warmtenet andere kosten maakt.

In de wet staat ook dat kosten redelijk en transparant moeten zijn. Er komen fondsen en grenzen aan prijzen om te voorkomen dat de kosten te hoog worden.

De kosten worden niet in één keer losgekoppeld van de gasprijs. Dat gebeurt stap voor stap. Waarschijnlijk zijn de prijzen pas in 2034 helemaal losgekoppeld.

Warmtenet steeds meer publiek eigendom

Bij gas en elektriciteit kun je kiezen uit verschillende aanbieders. Bij een warmtenet kan dat niet. Elk warmtenet heeft één eigenaar: het warmteleveringsbedrijf. Je hebt een contract met het warmteleveringsbedrijf van jouw warmtenet. Overstappen, zoals bij gas en stroom, kan niet. Om je te beschermen tegen monopolie, zijn er nu regels over maximale warmtetarieven en rendementen. Dat gaat veranderen met de nieuwe warmtewet. De maximale tarieven vervallen en in de plaats daarvan worden warmtenetten publiek eigendom.

Het warmtenet in je buurt is meestal van één bedrijf, zoals Eneco of Vattenfall. Door de nieuwe warmtewet zullen warmtenetten voor minimaal de helft eigendom worden van de gemeente, provincie of het Rijk. Sommige provincies hebben nu al een eigen warmtebedrijf. Zij kunnen gemeenten en lokale warmtebedrijven helpen bij het ontwikkelen en aanleggen van warmtenetten.

Wat verandert er in en om huis?

Als het warmtenet er komt: wat moet ik in de tussentijd?

Als je weet dat er een warmtenet komt in jouw wijk, dan vraag je je misschien af wat slim is om te doen om je voor te bereiden.

Elektrisch koken

Omdat je gasaansluiting verdwijnt, ga je op koken op elektriciteit. Een inductiekookplaat is dan een slimme en zuinige keuze. Misschien heb je dan wel wat extra aanpassingen voor nodig, bijvoorbeeld een zwaardere aansluiting op het elektriciteitsnet en/of een extra groep in de meterkast. Het is het handigst om dit al te regelen vóórdat je overstapt, bijvoorbeeld als je een nieuwe keuken koopt.

Douche-wtw

Ga je de badkamer verbouwen? Laat dan een douche-wtw inbouwen in de afvoerpijp of vloer van de douche. Daarmee bespaar je tot 50 procent op de hoeveelheid warmte die nodig is voor een warme douche. De warmtewisselaar haalt namelijk de warmte uit het wegstromende warme water en gebruikt die om het koude water alvast voor te verwarmen. 

Maak je huis energiezuiniger

Ook als het nog even duurt voordat er een warmtenet komt, kun je alvast je huis klaar maken:

• Zorg ervoor dat je huis goed geïsoleerd is. Zo wordt het makkelijker lekker warm in huis en bespaar je op je energierekening.
• Komt er een warmtenet op lage temperatuur? Dan moet je zorgen dat de radiatoren, vloerverwarming of wandverwarming 'groot genoeg' zijn om te verwarmen met een lage temperatuur. 

Als je je woning niet energiezuinig kan maken

Sommige oudere huizen kunnen nooit heel energiezuinig gemaakt worden. Denk bijvoorbeeld aan een monumentale woning die je niet helemaal mag isoleren.

In de plannen voor je wijk wordt hier dan waarschijnlijk rekening mee gehouden. Er komt dan bijvoorbeeld een warmtenet met een hoge of middentemperatuur. Of, als dat niet kan, groen gas in combinatie met een hybride warmtepomp.

Kan ik in de tussentijd een warmtepomp nemen?

Aanvoertemperatuur: verschillende soorten

Warmtenetten verschillen op aanvoertemperatuur. Dit betekent: de temperatuur van het water dat door het warmtenet wordt geleverd. Hoe lager de temperatuur van het aangevoerde water is, hoe beter de isolatie van je woning moet zijn.

De 4 verschillende soorten:

• HT-net: hoge-temperatuurwarmtenet (meer dan 75 graden)
• MT-net: midden-temperatuurwarmtenet (55 tot 75 graden)
• LT-net: lage-temperatuurwarmtenet van (30 tot 55 graden)
• ZLT-net: zeer-lage-temperatuurwarmtenet (10 tot 30 graden)

Je kunt niet kiezen wat voor warmtenet er in je wijk komt. In bestaande wijken komen meestal alleen warmtenetten op midden- of hoge temperatuur. Warmtenetten op lage temperatuur zie je vooral in nieuwsbouwwijken. Komt er in jouw wijk wel een warmtenet op lage temperatuur? Dan zijn er soms wat extra aanpassingen aan je huis nodig.

Andere vragen over warmtenetten